Rzeczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak zapewniła w czwartek w Senacie, że pracuje nad tym, by - mimo odesłania ustawy do TK przez b. prezydenta Andrzeja Dudę - był dostęp do psychologa od 13. roku życia. Izba zapoznała się z informacją RPD za 2024 r.
Rzeczniczka Praw Dziecka była pytana - podczas przedstawiania informacji o działalności w 2024 r. - o to, czy trwają jakieś działania, by nowy prezydent Karol Nawrocki wycofał z TK tę ustawę i podpisał ją.
Odpowiedziała, że "jeżeli chodzi o ustawę o dostępie do psychologa, to rozmowy już trwają".
"Działamy tu na różnych polach w zakresie, żeby ta sytuacja, która miała miejsce, skończyła się jak najlepiej dla dzieci" - wyjaśniła.
"Mam nadzieję, że się tak zakończy. Jestem człowiekiem dużej wiary i nadziei, młodzi ludzie także, więc mam nadzieję na pozytywny finał i że ustawa w tym, czy innym kształcie, zostanie przyjęta, albo ten wniosek do Trybunału Konstytucyjnego zostanie wycofany" - powiedziała senatorom Horna-Cieślak.
Omawiając informację i sytuację dzieci w Polsce podkreślała, że chce, by wiedziały one, że urząd jest dla nich stale dostępny i gdyby walił im się cały świat, to jest miejsce, gdzie 24 godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu mogą znaleźć pomoc i wsparcie.
Mówiła, że jej marzeniem byłaby taka zmiana przepisów, by powstały terenowe oddziały RPD - by takich miejsc, w których dzieci zawsze mogą zwrócić się o pomoc, było jak najwięcej i były jak najbliżej ich.
Ze sprawozdania wynika, że RPD w 2024 r. częściej brał udział w postępowaniach sądowych - ponad tysiąc razy, przygotował 76 wystąpień generalnych przy 27 wystąpieniach w 2023 r. poprzedniego RPD Mikołaja Pawlaka. Więcej było też działań zabezpieczających dzieci i odnotowano rekordowy napływ korespondencji - ponad 60 tys. otrzymanych listów.
RPD było zaangażowane w 2024 r. w ok. 7 tys. spraw dotyczących władzy rodzicielskiej lub uregulowania kontaktów z rodzicami i bliskimi - m.in. w przypadku konfliktu między rodzicami czy konieczności umieszczenia dziecka w środowisku zastępczym.
Blisko 3,5 tys. spraw było prowadzonych w obszarze edukacji i wychowania - w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, żłobkach, przedszkolach i szkołach. Niektóre dotyczyły postępowań dyscyplinarnych wobec nauczycieli, inne dyskryminacji dzieci, np. z powodu alergii pokarmowych lub niepełnosprawności. Ponad 2 tys. spraw dotyczyło zabezpieczenia sytuacji zdrowotnej i materialnej dzieci.
Zwiększyła się liczba dzieci, które chcą przekroczyć polską granicę, a pochodzą z innego kraju: w roku 2023 RPD odnotował 664 takie sprawy, rok później było ich ponad tysiąc.
W 2024 r. 62 tys. młodych osób skorzystało z telefonu zaufania lub połączyło się z RDP przez specjalny chat. 1640 dzieci "realnie prosiło o pomoc", mówiąc, że nie chcą już żyć.
B. prezydent Andrzej Duda wysłał do TK nowelizację ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, która miała umożliwiać osobom niepełnoletnim - od 13. roku życia - uzyskiwanie ambulatoryjnych świadczeń z zakresu psychologii bez zgody rodzica lub opiekuna. Obowiązkiem lekarza byłoby ich powiadomienie w ciągu siedmiu dni, chyba że zagrażałoby to dobru pacjenta.
Prezydent skierował nowelę do TK w ostatnim dniu urzędowania w trybie prewencyjnym zarzucając jej niezgodność z Konstytucją i uzasadniając to m.in. bezpieczeństwem dzieci.
„To nie jest weto. Tym razem ustawa jest przeze mnie kierowana do TK w trybie prewencyjnym. Przyczyna jest bardzo prosta. Chodzi o bezpieczeństwo dzieci. W moim przekonaniu jest bardzo wątpliwe konstytucyjnie, aby całkowicie poza kontrolą rodziców, młody 13-letni człowiek mógł sobie wybierać psychologa i poddawać się jego terapiom. To złożony problem. To kwestia bezpieczeństwa dziecka i praw rodziców” - powiedział we wtorek Duda informując o swojej decyzji w TV Republika.
Podkreślił, że odebranie rodzicom możliwości interwencji i akceptacji tego, z kim dziecko się spotyka, kto oddziałuje na jego psychikę, komu dziecko opowiada o sprawach osobistych i rodzinnych, ma ogromne znaczenie. Chciałbym, aby TK odniósł się do tego, jak w tym kontekście wygląda kwestia praw dziecka i praw rodziców – przekonywał wówczas prezydent.
„Nie negując motywów wprowadzanych zmian, które mają na celu wsparcie dzieci i młodzieży znajdujących się w kryzysie psychicznym, zwracam uwagę na fakt, że ustawa z dnia 25 czerwca 2025 r. wprowadza nowe regulacje, będące de facto wyłomem w polskim systemie prawa rodzinnego i funkcjonującym w nim modelu władzy rodzicielskiej” – napisał prezydent w uzasadnieniu wniosku do TK.
Obecnie osoby niepełnoletnie muszą posiadać zgodę rodziców na kontakt z psychologiem. (PAP)
ago/ jann/
