„Jestem rozgoryczona ponieważ już raz pisałam pismo o pasożytach naszego kraju którzy ciągną ile wlezie z naszej biednej Polski a urzędnicy w ogóle nic nie reagują. Moi sąsiedzi postawili niedawno dom, na moją znajomość z prawem budowlanym wart ok. 2 mln zł. On nigdzie nie pracuje. Tylko ona ma etat. Mają dwa wypasione samochody, w domu ogrzewanie olejowe a wiadomo po ile jest opał, luksusowo wyposażony dom. Samych drzewek wokół domu to mają może za 100 tys. zł...” - tego typu donosy od życzliwych obywateli niemal codziennie wpływają do Urzędów Kontroli Skarbowej w całej Polsce.
Niektórzy donoszą cyklicznie. Tylko zmieniają „nieuczciwych”
Donosy to informacje, które mogą być impulsem to przeprowadzenia kontroli podatnika. Donosy przyjmują różne formy: część składana jest na piśmie, inne są wysyłane pocztą elektroniczną. Niektórzy decydują się na osobistą rozmowę z urzędnikiem lub nagrywają się na telefonicznej gorącej linii skarbówki.
Liczba donosów składanych w latach 2010 - 2012
| Rok 2010 | Rok 2011 | Rok 2012 (stan na 14 maja) | |
| Białystok | 222 | 230 | 52 |
| Bydgoszcz | 276 | 357 | 134 |
| Gdańsk | 367 | 385 | 152 |
| Katowice | 458 | 527 | 200 |
| Kielce | 124 | 130 | 63 |
| Kraków | 296 | 295 | 146 |
| Lublin | 295 | 464 | 158 |
| Łódź | 317 | 381 | 145 |
| Olsztyn | 274 | 241 | 99 |
| Opole | 176 | 163 | 84 |
| Poznań | 481 | 587 | 180 |
| Rzeszów | 220 | 336 | 101 |
| Szczecin | 337 | 377 | 124 |
| Warszawa | 1000 | 900 | 300 |
| Wrocław | 470 | 538 | 191 |
| Zielona Góra | 249 | 292 | 158 |
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z UKS-ów.
W większości Urzędów Kontroli Skarbowej ciągle przeważają anonimy lub donosy podpisane fałszywym nazwiskiem. Odsetek anonimowych donosów jest różny w poszczególnych województwach i waha się od 30 do prawie 90 proc. Każde takie pismo jest jednak badane w wydziale planowania i analiz pod kątem zasadności wszczęcia postępowania kontrolnego.
 | » Kogo w tym roku skontroluje skarbówka? |
Dlaczego donosy się nie potwierdzają?
Osoba składająca donos często nie ma pełnej wiedzy na temat opisywanej przez siebie sprawy. Sąsiad mógł postawić okazały dom za spadek lub po zaciągnięciu kredytu hipotecznego, a nie za nieuczciwie zarobione pieniądze. Podobnie sprawa wygląda z prowadzeniem działalności gospodarczej. Nie zawsze sąsiad, który naprawia w garażu samochody, robi to nielegalnie. Często po sprawdzeniu okazuje się, że działalność jest zarejestrowana.
- Zdarzają się także zgłoszenia, które już na wstępie są odrzucane ze względu na brak konkretnych danych o podatniku, pozwalających na jego identyfikację, lub działanie niezgodne z prawem - wyjaśnia Alicja Jurkowska z UKS w Warszawie. Analiza zawiadomień często nie daje podstaw do uruchomienia kontroli skarbowej, lecz skutkuje przekazaniem sprawy do innych organów, np. Państwowej Inspekcji Pracy, Inspekcji Handlowej, ZUS-u, policji, organów celnych bądź organów administracji podatkowej.
Na co donosi się najczęściej
Donosy składane są zarówno na przedsiębiorców, jak i osoby fizyczne prowadzące lub nieprowadzące działalność gospodarczą. Najczęściej składane są przez osoby z najbliższego otoczenia: rodzinę i sąsiadów. Równie często do skarbówki skarżą klienci, byli współpracownicy lub pracownicy.
| »Drżyj przed fiskusem, jeżeli sprzedajesz na Allegro bez paragonu |
Pracownicy donoszą najczęściej na zatrudnianie na czarno, niewypłacanie wynagrodzeń i zaniżanie ich wynagrodzeń w deklaracjach PIT oraz prowadzenie podwójnej księgowości przez pracodawcę. Wśród rodziny najaktywniejsi są małżonkowie, którzy oskarżają drugą połowę o zaniżanie obrotów, przez co nie płacą lub płacą bardzo niskie alimenty. Zdaniem części urzędników zdradzone i rozgoryczone żony potrafią być źródłem bardzo ciekawych informacji.
Donosy pisze także konkurencja, informując o zawyżaniu kosztów, wyłudzaniu podatku VAT lub niewystawianiu faktur za wykonaną usługę. Bierni nie pozostają również klienci: niewydawanie paragonów, nieprawidłowości w sprzedaży w sieci czy też sprzedaż wyrobów akcyzowych pochodzących z przemytu - to najczęstsze informacje od nich.
Sąsiad doniesie najchętniej
Niezmiennie jednak najbardziej aktywną grupą osób, która donosi do skarbówki, są sąsiedzi. Nieopodatkowanie najmu, nabywanie drogich dóbr materialnych, prowadzenie niezgłoszonej działalności gospodarczej (najczęściej budowlanej, krawieckiej, fryzjerskiej czy mechaniki samochodowej) to tylko wierzchołek góry składającej się z ich donosów.
 | » Myślisz, że kontrola fiskusa Ci nie grozi? A zapłaciłeś abonament? |
- Życzliwych sąsiadów niepokoi przede wszystkim posiadany przez nich majątek, który ich zdaniem jest niewspółmierny do możliwości finansowych. W ich opinii już sam fakt posiadania pokaźnego majątku oznacza, że jego właściciele to oszuści - mówi Marcin Woźny z UKS w Łodzi.
Niektóre donosy opatrzone są nawet własnoręcznie wykonanymi obrazkami. Zawierają także bardzo szczegółowe informacje, takie jak numery PESEL domniemanego nieuczciwego podatnika, a nawet porady, gdzie i kiedy najlepiej „przyłapać nieuczciwego na gorącym uczynku”.
Czy istnieje wzór na donos?
Informacje, które wpływają do UKS-ów, są różnie zatytułowane: skarga, zawiadomienie, powiadomienie, donos obywatelski, podanie, a nawet podanie o donos. Najczęściej zaczynają się od słów: „Kierując się obywatelskim obowiązkiem...”, „Uprzejmie informuję...”, „Uprzejmie donoszę...”, a kończą sformułowaniami typu: „Pomogę Wam rozliczyć oszustów okradających RP.”
Autorzy anonimów najczęściej podpisują się jako: uczciwy podatnik, sąsiad, niezadowolony obywatel, prawdziwy obywatel RP, obywatel tego kraju, lojalny obywatel, czy po prostu Jan Kowalski. Częste są również donosy podpisane: sprzątaczka bezrobotna dorabiająca, pracownik taxi, mieszkaniec obserwujący proceder, pełni obaw mieszkańcy, anonim.
Przykłady najciekawszych donosów
Życzliwi informują na przykład o tym, że:
- burmistrz regularnie poddaje szczepieniom na wściekliznę swojego psa, pomimo że jest on łagodnie usposobiony, a dodatkowo weterynarz nie wydaje paragonu,
- właściciel agencji nieruchomości instruuje księgow , w jaki sposób ma ukryć dochody przed fiskusem,
- otrzymali paragon na pomadkę przy nabyciu obuwia sportowego, co uniemożliwiło reklamację towaru,
- prezes spółdzielni podejmuje podejrzane działania wspólnie z księdzem,
Przeczytaj przykłady donosów wysyłanych do Urzędów Kontroli Skarbowej [w PDF].
- Czym kierują się autorzy tych donosów? To pytanie raczej do socjologów, psychologów i do nich samych. Sądząc jednak po procencie spraw, jakie wszczynamy w wyniku otrzymania takich zawiadomień, wydaje się, że głównym motywem ich składania z pewnością nie jest ani żądanie sprawiedliwości społecznej, ani potrzeba ochrony interesów uczciwych obywateli - komentuje Izabela Głowacka z UKS-u w Białymstoku. Potwierdza się niecałe 4% składanych donosów.
Część składanych donosów jest wyrazem coraz większej świadomości obywateli, którzy nie chcą przechodzić obojętnie obok oszustw podatkowych. Nie sposób jednak ulec wrażeniu, że nadal mocno tkwimy w pozostałościach po czasach PRL-u, kiedy to donoszenie na sąsiada było czymś tak naturalnym, jak poranne wyjście do pracy.
Barbara Sielicka
Bankier.pl
b.sielicka@bankier.pl
| Zobacz też: |
| » Czy bank może obarczyć mnie kredytem męża? |
| » Pij kawę z mlekiem, ale nie jedź na integrację |
| » Zostałem pominięty w testamencie, czy należy mi się spadek? |
Źródło:
