Zmiany w podatku PIT 2011

Wspólne opodatkowanie małżonków

Ze znowelizowanego brzmienia art. 6 ustawy o PIT wynika, że małżonkowie rozliczający się wspólnie z uzyskiwanych przez siebie dochodów nie będą musieli oboje podpisywać się na składanym przez siebie zeznaniu podatkowym. Zmiana ta stanowi więc istotne ułatwienie dla podatników, ponieważ w świetle nowych przepisów zeznanie to będzie mogło być podpisane tylko przez jednego z małżonków.

Podpisanie zeznania tylko przez jednego z małżonków będzie traktowane na równi ze złożeniem przez tego małżonka oświadczenia, że został on upoważniony przez współmałżonka do podpisania zeznania także w jego imieniu. Oświadczenie to składać się jednak będzie pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.

Zgodnie z regulacją ustawy nowelizującej, zmodyfikowane brzmienie art. 6 ustawy o PIT ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2010 r., co oznacza, że już zeznanie podatkowe za 2010 r. składane do 30 kwietnia 2011 r. może być podpisywane jedynie przez jednego (zamiast przez obojga) z małżonków.

Opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci

Zmiana art. 6 ust. 4 ustawy o PIT, dotyczącego opodatkowania osób samotnie wychowujących dzieci polega na doprecyzowaniu, że osobą uprawnioną do wspólnego rozliczenia z dzieckiem jest rodzic lub opiekun prawny, będący panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności), jeżeli ten rodzic lub opiekun prawny w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci.

Celem doprecyzowania tego przepisu było wyłączenie możliwości korzystania z preferencyjnych zasad opodatkowania przez osoby stanu wolnego, które wychowując dzieci, pozostają jednocześnie w nieformalnych związkach (konkubinatach).

Zmodyfikowane brzmienie tego przepisu ma zastosowanie do dochodów uzyskanych przez podatników od dnia 1 stycznia 2010 r., co oznacza, że przy rozliczaniu dochodów w zeznaniu podatkowym składanym za rok 2010 osoby stanu wolnego, pozostające jednocześnie w nieformalnych związkach nie mają prawa do korzystania z preferencyjnych zasad opodatkowania (tj. właściwych dla osób samotnie wychowujących dzieci).

Zwolnienia podatkowe

W wyniku zmian wprowadzonych wspomnianą ustawą nowelizującą ustawę o PIT, w katalogu zwolnień przedmiotowych z art. 21 ust. 1 ustawy o PIT, od dnia 1 stycznia 2011 r. wolne od podatku są m.in. następujące przychody:

1. dodatek za rozłąkę przysługujący wyłącznie na podstawie odrębnych ustaw, przepisów wydanych na podstawie tych ustaw lub układów zbiorowych pracy – do wysokości diet za czas podróży służbowej na obszarze kraju,
2. wszelkie świadczenia (niezależnie od miejsca zakwaterowania pracownika) ponoszone przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników (np. wynajęcie pracownikowi mieszkania) do wysokości nieprzekraczającej 500 zł miesięcznie – o ile pracownik zamieszkuje w innej miejscowości niż zakład pracy i nie korzysta z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów,
3. wszelkie świadczenia (niezależnie od tego, czy mają one charakter pieniężny, czy niepieniężny) otrzymywane przez emerytów lub rencistów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł,
4. stypendia dla uczniów i studentów, które są przyznawane w okolicznościach wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 40b - są wolne od podatku do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 3.800 zł, (bez względu na to, czy osoba uzyskująca stypendium uzyskuje inne dochody),
5. wszelkie świadczenia (w tym pieniężne), otrzymywane na podstawie odrębnych przepisów przez członków rodzin zmarłych pracowników oraz zmarłych emerytów lub rencistów, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł.

Ulga internetowa

Od dnia 1 stycznia 2011 r. korzystanie przez podatników z ulgi internetowej jest możliwe także w przypadku ponoszenia przez podatnika wydatków na Internet, z którego podatnik korzysta poza miejscem swojego zamieszkania. Ponadto, podatnik nie jest już obowiązany dokumentować fakturą VAT wydatków za korzystanie z Internetu. Oznacza to, że zasadniczo każdy dokument, z którego będzie wynikało, że podatnik uiścił opłatę za użytkowanie Internetu (np. potwierdzenia dokonania przelewów), jest dowodem stanowiącym podstawę odliczenia tego wydatku od uzyskanego dochodu, w ramach obowiązującego limitu, tj. do wysokości nieprzekraczającej w danym roku podatkowym kwoty 760 zł.

Ulga rehabilitacyjna

Dla celów stosowania ulgi rehabilitacyjnej, w katalogu wydatków na cele rehabilitacyjne z art. 26 ust. 7a ustawy o PIT, od 1 stycznia 2011 r. zostały także uwzględnione wydatki na utrzymanie psa asystującego przez osoby niewidome i niedowidzące zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa - w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł.

Ponadto, osoby dokonujące odliczeń od dochodu w związku z wydatkami, o których mowa w art. 26 ust. 7a pkt 7, 8 i 14 ustawy o PIT od 1 stycznia 2011 r. na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej są obowiązane przedstawiać dowody poniesienia tych wydatków. Dotychczas na osobach tych - w drodze wyjątku - nie ciążył tego typu obowiązek dokumentacyjny.

Odpłatne zbycie udziałów w celu ich umorzenia

Zgodnie z regulacją ustawy nowelizującej, wraz z rozpoczęciem 2011 r. uchylony został art. 24 ust. 5 pkt 2, który obecnie zalicza dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu ich umorzenia do dochodów z udziału w zyskach osób prawnych.

Oznacza to, że dochód z odpłatnego zbycia udziałów na rzecz spółki mającej osobowość prawną w celu ich umorzenia od teraz podlega opodatkowaniu na takich samych zasadach, jakie obowiązują w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych. W dalszym ciągu jednak podatnicy dokonujący takiego zbycia mają prawo do uwzględnienia kosztu uzyskania tego przychodu.

Opodatkowanie wspólników spółek innych niż kapitałowe

W związku z trwającymi w ostatnim czasie sporami pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi, ustawą nowelizującą doprecyzowano sporne kwestie związane z rozliczaniem podatku dochodowego przez wspólników spółek innych niż spółki kapitałowe (tj. spółek cywilnych, spółek osobowych prawa handlowego). Do najważniejszych zmian wprowadzonych w tym zakresie należy zaliczyć m.in.:

1. zwolnienie od podatku przychodów z tytułu wniesienia wkładu niepieniężnego (aportu) do spółki niebędącej osobą prawną,
2. w zakresie wyceny i amortyzacji składników majątku wniesionych w drodze aportu do spółki niebędącej osobą prawną:
   a) wprowadzenie generalnej zasady kontynuowania wcześniejszej wyceny wartości początkowej i amortyzacji przedmiotu aportu - jeżeli był on uprzednio amortyzowany,
   b) w przypadku, gdy przedmiot wkładu nie był uprzednio amortyzowany - jego wartość początkowa powinna być ustalona w wysokości wydatków poniesionych na nabycie lub wytworzenie, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie,
   c) wartość rynkowa może stanowić podstawę amortyzacji tylko wówczas, gdy nie jest możliwe ustalenie wydatków na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu, który został wniesiony przez osobę fizyczną i nie był wykorzystywany przez tę osobę w działalności gospodarczej.
3. uściślenie zasad opodatkowania wspólnika występującego ze spółki niebędącej osobą prawną, mianowicie:
   a) u podatnika, który w związku z wystąpieniem z ww. spółki uzyska środki pieniężne, powstanie przychód z działalności gospodarczej, z którego jednak będzie wyłączona kwota odpowiadająca uzyskanej przez wspólnika - przed wystąpieniem - nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8, pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w tej spółce (art. 14 ust. 2 pkt 16 i ust. 3 pkt 11 ww. ustawy); dochodem zaś podlegającym opodatkowaniu będzie różnica pomiędzy ww. przychodem a wydatkami na nabycie lub objęcie udziałów w tej spółce (art. 24 ust. 3c ww. ustawy),
   b) w przypadku zaś otrzymania przez występującego wspólnika składników majątku innych niż środki pieniężne, będą obowiązywać takie same zasady, jak przy likwidacji spółki (omówione wyżej w pkt 4).

Podsumowując, zmiany w zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych poza usprawnieniem wspólnych rozliczeń małżonków i osób samotnie wychowujących dzieci z pewnością oznaczają istnienie nowych regulacji w zakresie tworzenia i likwidacji spółek osobowych. Dotychczas możliwa optymalizacja podatkowa dzięki takim podmiotom stanie się o wiele trudniejsza i czasem wręcz niemożliwa. Niemniej spółka osobowa z racji jednokrotności opodatkowania nadal pozostanie wyjątkowo atrakcyjną formą prawną. Oceniając jednak zmiany w ustawie o PIT na tle innych nowelizacji, z pewnością należy powiedzieć, że jest to druga (po nowelizacji ustawy o VAT) co do istotności i doniosłości w swych konsekwencjach zmiana przepisów podatkowych obowiązujących od 2011 roku.

Karolina Kierod – doświadczony konsultant podatkowy w spółce doradztwa podatkowego Piekielnik i Partnerzy we Wrocławiu

Źródło: