Wzrost minimalnego wynagrodzenia, zwiększenie świadczenia za pobyt w szpitalu oraz poszerzenie kompetencji ZUS-u w zakresie kontroli – to tylko część zmian, które dotyczyć będą każdego pracownika, a które zaczną obowiązywać wraz z nowym rokiem.
Nowy rok, nowe ja – mogłoby rzec polskie prawo. Od 1 stycznia zaczną bowiem obowiązywać liczne nowe przepisy, w tym te wpływające bezpośrednio na pracowników. Największa rewolucja dokona się w zakresie podatków w efekcie wprowadzenia "Polskiego ładu". Jednak kilka znaczących zmian będzie również dotyczyć świadczeń wypłacanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Płaca minimalna i podatki
Nowe regulacje podatkowe, nazwane "Polskim ładem", mają wprowadzić liczne zmiany, w tym różne ulgi oraz zwolnienia z podatków. Najważniejszymi zmianami, które wpłyną na nasze portfele, wydają się być: podwyższenie kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych do 30 tys. zł oraz podwyższenie do 120 tys. zł kwoty, po przekroczeniu której stawka podatku dochodowego od osób fizycznych ma wynosić 32 proc.
Od przyszłego roku obowiązywać będzie też nowa płaca minimalna. Wzrośnie ona do 3010 zł brutto. Będzie wyższa od tej ustalonej na rok 2021 o 210 zł brutto. Jest to podobny wzrost co przed rokiem. W 2020 r. płaca minimalna wynosiła 2600 zł brutto, natomiast w 2019 r. 2250 zł brutto.
Zmiany w zwolnieniach lekarskich
W tym zakresie dobrą wiadomością wydaje się podwyższenie wysokości świadczenia wypłacanego za pobyt w szpitalu do 80 proc. Do końca grudnia chorobowe w wyniku hospitalizacji wynosić będzie 70 proc. Dodatkowo od 2022 r. skrócony zostanie okres, za który można ubiegać się o zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia. Na ten moment wynosi on 182 dni, jednak od przyszłego roku będzie to 91 dni.
Podatkowy rozkład jazdy i wskaźniki kadrowo-płacowe na 2023. Ściąga dla przedsiębiorcy
Od stycznia 2023 r. zmieniły się wskaźniki kadrowo-płacowe. Prezentujemy najważniejsze zmiany. I zachęcamy do pobrania pliku pdf. Pobierz e-book bezpłatnie lub kup za 20 zł.
Masz pytanie? Napisz na marketing@bankier.pl
Zmiany dotkną również katalogu chorób, które upoważniają do zwolnienia lekarskiego. Od nowego roku lekarze będą mogli wysłać na L4 osoby, które cierpią na wypalenie zawodowe. Jest to efekt uznania przez Światową Organizację Zdrowia tej przypadłości jako diagnozy medycznej. Podobnie jak przy druku wystawionym wskutek depresji, osoba przebywająca na zwolnieniu będzie mogła się swobodnie poruszać, np. wyjść na zakupy.
Przebywanie na zwolnieniu lekarskim może się wiązać z częstszymi kontrolami. ZUS otrzymał wskutek nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 24 czerwca 2021 r. dodatkowe narzędzia do ustalenia podstaw do ubiegania się o świadczenie. W praktyce oznacza to, że urzędnik może poprosić o dodatkowe informacje czy dokumenty poświadczające słuszność otrzymanego zwolnienia.
– Prawdą jest, że katalog uprawnień kontrolnych ZUS jest sukcesywnie poszerzany. Od 1 stycznia 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w celu ustalenia prawa do zasiłku i jego wypłaty, będzie mógł pozyskiwać dane i informacje w zakresie niezbędnym do ustalenia prawa do zasiłków, ich wysokości, podstawy wymiaru oraz do ich wypłat od ubezpieczonych oraz płatników składek, którzy będą obowiązani bezpłatnie je udostępnić. To nowe uprawnienie ZUS wzbudza wiele kontrowersji, ponieważ zarówno zakres danych i informacji, których ZUS może żądać, jak i krąg podmiotów zobowiązanych do udzielenia żądanych informacji, został określony w sposób bardzo ogólny – tłumaczy w rozmowie z Bankier.pl Emilia May, adwokat w kancelarii prawnej Miller, Canfield, W. Babicki, A. Chełchowski i Wspólnicy Sp. k.
Jednocześnie ekspertka zwraca uwagę na zawartą w tym przepisie przesłankę „niezbędności”. Interpretacja tego przepisu może sugerować, że ZUS powinien zgłaszać się o uzupełnienie jedynie takich danych, bez których ustalenie prawa do zasiłku lub jego wysokości może okazać się niemożliwe.
– Problem jest w tym, że oceny, jakie dane i informacje są niezbędne do realizacji powyższych celów, będzie dokonywał ZUS, a przepis nie przewiduje sytuacji, w której podmiot, do którego ZUS zwróci się z żądaniem udostępnienia określonych danych i informacji, będzie mógł odmówić ich udostępnienia – dodaje Emilia May.
ZUS będzie łaskawszy
Spore ułatwienie dotyczyć będzie pracodawców oraz osób prowadzących własne działalności gospodarcze. ZUS ma z większą wyrozumiałością podchodzić do podmiotów, które spóźniły się z opłaceniem składek za dobrowolne ubezpieczenia zdrowotne lub też mają zaległości wobec urzędu, ale nie wyższe niż 1 proc. minimalnego wynagrodzenia (tj. 30,10 zł – red.). W takich przypadkach ZUS ma wypłacić świadczenie bez konieczności składania przez przedsiębiorcę dodatkowego wniosku z prośbą o możliwość zapłacenia składki z opóźnieniem.
– Obecnie jest tak, że jeśli ubezpieczony nie opłaci należnych składek na ubezpieczenie dobrowolne w ustawowym terminie, to ono ustaje. Przykładowo, jeżeli przedsiębiorca spóźni się o jeden dzień z zapłatą składki na ubezpieczenie chorobowe, to ubezpieczenie chorobowe ustaje od pierwszego dnia miesiąca, za który nie opłacono należności. W takiej sytuacji przedsiębiorca może się ubiegać o zasiłek chorobowy po odczekaniu 90 dni, chyba że złoży do ZUS wniosek o przywrócenie terminu do zapłaty składki i ZUS się do tego wniosku przychyli. Zgodnie ze nowelizowanymi przepisami dana osoba będzie podlegać dobrowolnym ubezpieczeniom, czyli emerytalnemu i rentowym albo chorobowemu, od dnia zgłoszenia do tego ubezpieczenia do dnia wyrejestrowania. Nieterminowe opłacenie składek nie będzie już powodowało ustania dobrowolnych ubezpieczeń. Oznacza, to że przedsiębiorcy będą mogli otrzymać świadczenia z ubezpieczenia chorobowego również w przypadku, gdy spóźnią się z opłaceniem składek – wyjaśnia nasza ekspertka.
W obronie sygnalistów
Całkowicie nowym przepisem w polskim prawie ma być realizacja założeń dyrektywy o ochronie sygnalistów uchwalonej przez Komisję Europejską. Zgodnie z jej treścią kraje członkowskie powinny do 17 grudnia 2021 r. w swoim zakresie wprowadzić przepisy zapewniające m.in.: poufne kanały przyjmowania zgłoszeń od osób, które chcą zawiadomić o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu firmy, powołać do życia bezstronną jednostkę mającą przeprowadzić proces weryfikacji zgłoszenia, ustalić jasne i łatwo dostępne warunki i procedury takich procesów oraz zapewnić odpowiedni czas na reakcję od wpłynięcia zgłoszenia – 7 dni na potwierdzenie jego przyjęcia oraz maksymalnie 3 miesiące na rozpatrzenie.
Jednak jak zauważa ekspertka, na ten moment nie wiadomo jeszcze, czy przepisy wejdą w życie wraz z nowym rokiem. Projekt ustawy zawierający zalecenia zgodne z treścią dyrektywy został ogłoszony na początku października br., ale do tej pory nie odbyło się nad nim głosowanie w sejmie. Zgodnie z treścią projektu ustawy, ta po jej ogłoszeniu miałaby zacząć obowiązywać w ciągu 14 dni.
– Czternaście dni od ogłoszenia ustawy pozostawia bardzo mało czasu na wdrożenie jej przepisów firmom zatrudniającym 250 lub więcej pracowników, które będą zobowiązane stosować przepisy ustawy od dnia jej wejścia w życie. Te firmy powinny podjąć działania zmierzające do ustanowienia lub dostosowania istniejącego wewnętrznego systemu zgłaszania naruszeń prawa już teraz, bazując na unijnej dyrektywie i projekcie polskiej ustawy, a po uchwaleniu tej ostatniej tylko dokonać finalnych poprawek. Co istotne, zgodnie z projektem ustawy nieustanowienie, będące wbrew obowiązkowi ustawowemu, wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych albo ustanowieniu takiej procedury w sposób sprzeczny z przepisami jest zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 3 – tłumaczy Emilia May.
Przedsiębiorstwa zatrudniające od 50 do 250 pracowników dostały dodatkowy rok na dostosowanie się do przepisów. Zgodnie z treścią dyrektywy mają ustalić wewnętrzne procedury do 17 grudnia 2023 r. Natomiast firmy zatrudniające mniej niż 50 pracowników zostały zwolnione z obowiązku uchwalania podobnych praw. Mogą to jednak zrobić dobrowolnie.
