Narodowy Bank Polski jest pierwszym od 20 lat bankiem centralnym z Unii Europejskiej, który zdecydował się na zwiększenie rezerw złota. W mojej ocenie NBP wreszcie zrobił to, na co powinien był się zdecydować wiele lat temu.
Pod koniec września Międzynarodowy Fundusz Walutowy opublikował dane (standardowy raport o rezerwach walutowych krajów członkowskich), z którego wynikało, że Polska po raz pierwszy od 1998 roku kupiła złoto. Z danych MFW wynika, że Narodowy Bank Polski zwiększył rezerwy kruszcu o 1,9 tony w lipcu oraz 7,5 tony w sierpniu. Tydzień później NBP opublikował dane, z których wynika, że zakupy złota (4,3 tony) były kontynuowane we wrześniu.
Tyle wiadomo na pewno. NBP odmówił komentarza w sprawie zwiększenia rezerw złota. Także prezes NBP Adam Glapiński pytany o tę kwestię nabrał wody w usta. - Koń jaki jest, każdy widzi. Wiedzą państwo, że jakieś działania się realizują. Jak dalece te działania idą, to tego państwu nie powiem, bo nie informujemy o takich operacyjnych działaniach. Raz w roku mają państwo dobrą informację zbiorczą na temat tego, jak wygląda struktura naszych rezerw. Zarząd podjął jakieś decyzje i trochę tę strukturę zmieniamy, nie tylko w tym zakresie, co jest normalne i różne kraje stosownie do swoich potrzeb to robią – tak kwestię zakupów złota skomentował Glapiński.
Brak oficjalnego komentarza i fakt, że NBP skupuje złoto bez rozgłosu, sam w sobie jest jednak niebagatelną informacją. To przecież pierwszy od 20 lat w tej skali zakup złota przez bank centralny kraju Unii Europejskiej! Po tegorocznym shoppingu NBP powiększył oficjalne polskie rezerwy złota ze 102,9 do ok. 116,66 ton (to dane nieoficjalne, oszacowane przez Bankier.pl), co oznacza wzrost o przeszło 13%.
Sama informacja, że jakiś bank centralny kupił kilka lub nawet kilkanaście ton złota w miesiącu, nie jest sensacją. Od 2008 roku szereg krajów prowadzi mniej lub bardziej otwartą politykę zwiększania rezerw „barbarzyńskiego reliktu”, łącznie skupując po 400-600 ton rocznie. Najbardziej znanym przykładem są Rosja (jawnie) oraz Chiny (skrycie). Ale istotnych zakupów złota dokonywały też m.in. Indie czy Kazachstan. Ponadto od wybuchu kryzysu europejskie banki centralne nagle zaprzestały sprzedaży złota, choć przez poprzednie 20 lat prowadziły politykę wyprzedawania kruszcu.
Polska nie kupiła ani grama złota przez ostatnie 20 lat, gdy w 1998 NBP dokonał sporego jednorazowego zakupu ok. 70 ton. Ten zakup wraz z resztkami złota przedwojennego (w bohaterski sposób ewakuowanego z Warszawy we wrześniu 1939 roku) stanowił trzon polskich rezerw. Tym bardziej sensacyjnie brzmi fakt, że to NBP jako pierwszy bank centralny w UE odważył się na zwiększenie rezerw królewskiego metalu. I tym bardziej zaskakujące jest, że władza mówiąca o „wstawaniu z kolan” nie wykorzystała tego do celów propagandowych! Gdy w marcu tego roku bank centralny Węgier sprowadził (a nie zakupił) z Londynu swoje marne trzy tony złota, trąbiły o tym wszystkie media nad Balatonem.
Umieśćmy jednak polskie zakupy złota w szerszym kontekście. Ze swoimi 116,66 tonami (dane nieoficjalne na podstawie obliczeń Bankier.pl) Polska wyprzedziła Libię (29 ton libijskiego złota oficjalnie zaginęło podczas obalania Kaddafiego) i awansowała z 33. na 31. na świecie. Więcej złota mają m.in. Meksyk (120,3 tony), Filipiny (197,9 ton) czy Austria (280 ton). Zajmująca 10. pozycję na tej liście Holandia dysponuje 612,5 tonami złota.
Po drugie, udział złota w całości polskich rezerw walutowych pozostaje śladowy. Według danych NBP na koniec września złoto stanowiło zaledwie 3,93%. Ponad 95% to „należności w walutach wymienialnych”. Czyli obligacje amerykańskie, niemieckie, brytyjskie itd. Jednym zdaniem, prawie całość rezerw walutowych Polski ulokowana jest w papierze emitowanym przez rządy najbogatszych państw. Wartość tych papierów zależy w zasadzie tylko tego, czy emitujące je rządy zechcą się wywiązać ze swoich zobowiązań.
W mojej ocenie to raczej kiepska lokata kapitału, zwłaszcza w środowisku ultra niskich stóp procentowych. Dodajmy, że wiele państw utrzymuje znacznie większą część swoich rezerw w złocie. Np. Niemcy aż 69%, Francja 58,5%, Rosja 16,8%, a Hiszpania 16%. Nawet słynąca z „bezgotówkowej” gospodarki Szwecja prawie 8% rezerw walutowych trzyma w złocie. Uważam, że nie stałoby się nic złego, gdyby Narodowy Bank Polski zwiększył udział złota choćby do 20-25% ogółu rezerw walutowych.
Zwiększenie udziału złota do 20% rezerw walutowych Polski oznaczałaby przy obecnych cenach (1205 USD/oz) konieczność zakupu jakichś 466 ton. Z czysto logistyczno-praktycznych względów nie powinno to nastręczać trudności – wszak to raptem 14% światowego wydobycia i mniej więcej tyle, co średnioroczne zakupy wszystkich banków centralnych. Lecz to, co wydaje się łatwe, wcale takie być nie musi. Tajemnicą poliszynela jest, że władze Stanów Zjednoczonych bardzo nieprzychylnie patrzą na wszelkie zakupy złota. Zwłaszcza jeśli wymienia się amerykańskie obligacje na królewski metal. Po drugie, istnieją obawy, że gdyby NBP z dnia nadzień zgłosił się po 460 ton, to… okazałoby się, że takiej ilości fizycznego metalu na rynku po prostu nie ma. A już na pewno nie po obecnej cenie.
Reasumując, polskie rezerwy złota są wciąż bardzo małe nawet jak na stosunkowo niewielki udział Polski w światowej gospodarce. Narodowy Bank Polski wreszcie robi coś, co powinien był już zrobić lata temu. Ale nie chce się tym chwalić i chyba nie jest zachwycony, że ktoś o tym wspomina. Jak dla mnie to co najmniej dziwne. NBP nie informuje też, czy tegoroczne zakupu złota to początek procesu zwiększania udziału złota w rezerwach walutowych, czy też tylko drobna ich korekta.
NBP nie podaje też, gdzie „nowe” złoto jest przechowywane. Lecz z wypowiedzi prezesa Glapińskiego wynika, że raczej jest to Londyn, a nie Warszawa. Natomiast mogę Państwa zapewnić, że zarówno ja jak i ekipa Bankier.pl będziemy trzymać rękę na pulsie w kwestii polskich rezerw złota. Będziemy dostarczać Państwu informacji na bieżąco. A sam kibicuję NBP, aby kupował jak najwięcej. Jestem bowiem przekonany, że w nowym ładzie monetarnym, jaki ukształtuje się po upadku obecnego porządku, złoto będzie jedną z głównych kart przetargowych. I że te państwa, które zgromadzą go najwięcej, będą miały w przyszłości stabilniejszy pieniądz, niż te kraje, które wzgardzą „barbarzyńskim reliktem”. Zatem spieszmy się kupować, póki jeszcze nam na to pozwalają.
