ZUS coraz częściej kwestionuje zatrudnienie wspólników spółek z o.o. na etatach, uznając, że mimo faktycznego wykonywania pracy brakowało podporządkowania pracowniczego. Rzecznik MŚP alarmuje, że decyzje te pozbawiają przedsiębiorców okresów składkowych, i przypomina, że spółki mogą składać sprzeciw, odwołanie lub wniosek o interwencję.
Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców zgłaszają się przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wobec których ZUS wielokrotnie przeprowadza kontrolę prawidłowości zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę jednego ze wspólników spółki.
Powtarzające się kontrole i zmiana oceny ZUS
"Przedsiębiorcy zauważają, że kontrole te dopiero za drugim, trzecim razem dostrzegają nieprawidłowości w zgłoszeniach do ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o pracę wspólników spółki. Na podstawie stwierdzonych nieprawidłowości ZUS wydaje decyzje o stwierdzeniu niepodlegania ubezpieczeniom społecznym wspólnika spółki z tytułu umowy o pracę zawartej ze spółką. ZUS w wydanych decyzjach zarzuca, że pomimo iż praca była faktycznie wykonywana to nie odbywała się w warunkach tzw. podporządkowania" – czytamy na stronie rzecznika MŚP.
Agnieszka Majewska, rzecznik MŚP przypomina, że przedsiębiorcy mają kilka możliwych ścieżek działania w przypadku powtórnej kontroli lub decyzji wyłączającej wspólnika z ubezpieczeń społecznych:
- Wniesienie sprzeciwu od ponownej kontroli – jeżeli nowa kontrola dotyczy tego samego zakresu i okresu co poprzednia, spółka może wnieść sprzeciw w terminie 3 dni roboczych od wszczęcia kontroli.
- Odwołanie od decyzji ZUS – zarówno spółka, jak i zatrudniony wspólnik mogą odwołać się do sądu w terminie miesiąca od doręczenia decyzji.
- Wniosek o wydanie decyzji w sprawie podlegania ubezpieczeniom z tytułu umowy cywilnoprawnej – np. kontraktu menadżerskiego, umowy zlecenia czy o świadczenie usług.
- Wniosek o stwierdzenie zadłużenia lub nadpłaty składek – otwiera drogę do ewentualnej konstytucyjnej weryfikacji przepisów.
- Wniosek o interwencję Rzecznika MŚP – Rzecznik może uczestniczyć w postępowaniu administracyjnym lub sądowym, jeżeli przedsiębiorca wyrazi pisemną zgodę.
Brak podporządkowania pomiędzy spółką a jej wspólnikiem nie wyklucza możliwości objęcia ubezpieczeniami społecznymi z tytułu umowy cywilnoprawnej. Jednocześnie Majewska podkreśla, że:
- przedmiot zlecenia tożsamy z przedmiotem ewentualnie prowadzonej przez pracownika jednoosobowej działalności gospodarczej nie stanowi odrębnego tytułu do ubezpieczenia społecznego.
- kontrakt menadżerski, gdy pracownik prowadzi działalność gospodarczą, może stanowić odrębny tytuł do objęcia ubezpieczeniem, z tym zastrzeżeniem, że winien obejmować czynności o charakterze zarządczym.
- jeżeli ubezpieczony-pracownik-wspólnik jednocześnie prowadzi działalność gospodarczą, wykonuje kontrakt menadżerki albo umowę zlecenia, znaczenie przy ustalaniu, z którego tytułu powinny być odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne będzie mieć wysokość podstaw wymiaru składek.
Okresy podlegania z tytułu wykonywania kontraktu menadżerskiego lub umowy o świadczenie usług będą wpływać na prawo do świadczeń emerytalno-rentowych, nawet jeżeli ubezpieczony-wspólnik zostanie prawomocnie wyłączony z ubezpieczeń z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę wykonywanej na rzecz Sp. z o.o. - przypomina rzecznik.
Wniosek o stwierdzenie zadłużenia lub nadpłaty składek wpłaconych z tytułu zatrudnienia wspólnika w spółce z o.o. może otworzyć drogę do konstytucyjnej weryfikacji obecnych przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych. Ten instrument prawny, pozwala przedsiębiorcom zakwestionować niejasne regulacje i praktyki organu rentowego. Wniosek do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców warto złożyć niezwłocznie, ponieważ Rzecznik może uczestniczyć w postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych – na zasadach przysługujących prokuratorowi – wyłącznie wtedy, gdy wcześniej brał udział w postępowaniu administracyjnym i dysponuje pisemną zgodą przedsiębiorcy na taki udział.
