Dla rządzącej od siedmiu lat Platformy Obywatelskiej najważniejszym zadaniem państwowym stało się ściganie tych, którzy wyłudzili lub mogą wyłudzić nienależny VAT. Od tego ma nawet zależeć dzisiejsze bezpieczeństwo Polski.
Nic zresztą dziwnego, że zadania wielu instytucji państwowych koncentrują się prawie wyłącznie wokół tego problemu. Wytworzona została nawet swoista psychoza, jakoby każdy chciał oszukać polskie państwo na VAT. W rzeczywistości taka polityka niszczy gospodarkę, a przede wszystkim uderza w małe i średnie przedsiębiorstwa, które w największym stopniu decydują o rozwoju kraju.
Przed kilkoma dniami dowiedzieliśmy się, że Ministerstwo Finansów po raz kolejny rozszerzyło listę towarów objętych tzw. odwróconym VAT-em. Chodzi o projekt zmian uszczelniających przepisy o VAT, jakie przygotował resort finansów. Ponieważ uznano, że w Polsce dochodzi do zbyt wielu nadużyć w rozliczaniu VAT, stworzona została lista towarów, wobec których będzie miała zastosowanie procedura odwróconego obciążenia VAT (podatek odprowadza kupujący, a nie sprzedający).
Obowiązek na obowiązku
Właśnie okazało się, że do wspomnianej listy dopisane zostały m.in. telefony komórkowe (w tym smartfony), komputery przenośne, takie jak: tablety, notebooki, laptopy etc. oraz konsole do gier. Ponadto odwrotne obciążenie obejmie również sprzedaż uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, handel złomem i niektórymi wyrobami stalowymi. Mechanizm odwróconego VAT-u nie będzie mógł być stosowany przez firmy, które są zwolnione z tego podatku. Tym samym procedura ta będzie dotyczyć tylko tzw. czynnych podatników VAT. Przygotowany przez resort finansów projekt zmian zakłada również wprowadzenie limitu kwotowego transakcji, poniżej którego nie trzeba będzie stosować odwróconego VAT-u. Przyjęto wartość 20 tys. złotych dla dostaw dokonanych na rzecz jednego nabywcy w danym dniu oraz 10 tys. złotych w przypadku, gdy podatnik kupuje towary w jednym dniu od jednego sprzedającego. Projekt przewiduje także, że na sprzedawcach towarów objętych odwróconym VAT-em będzie ciążył obowiązek złożenia fiskusowi tzw. informacji podsumowującej, na podstawie której będzie on sprawdzał, czy kupujący odprowadzili należny podatek.
Nieświadomi uczestnicy procederu
Jak deklaruje Ministerstwo Finansów, przygotowany projekt ma dostosować polskie przepisy do regulacji unijnych, a także zapewnić lepszą ochronę interesów budżetu państwa i uczciwych podatników. Już pod koniec sierpnia br. resort skierował specjalny list ostrzegawczy, informując przedsiębiorstwa z branży elektronicznej, zwłaszcza te zajmujące się obrotem telefonami komórkowymi, tabletami i konsolami do gier, że narażone są na przestępstwa związane z VAT-em. Jak podkreślono w liście, mogą bowiem one stać się nieświadomie uczestnikami nielegalnego procederu. Ale w liście nie zabrakło też obowiązkowej egzegezy całego problemu VAT-u w naszym kraju. Według resortu, w Polsce obserwujemy narastające zjawisko wykorzystywania mechanizmów VAT do wyłudzania nienależnego zwrotu tego podatku lub nieodprowadzania go. Krótko mówiąc, według Ministerstwa Finansów trzeba dmuchać na zimne, bo wszyscy mogą oszukać polskie państwo.
Wątpliwe sukcesy
Już kilka lat temu uznano, że sprawa ścigania tych, którzy wyłudzili lub mogą wyłudzić VAT, to najważniejsze zadanie, jakie stoi przed polskim państwem. O wiele ważniejsze od milionów Polaków uciekających ze swojej ojczyzny w poszukiwaniu pracy i chleba. Krótko mówiąc, już dawno temu polskie władze uznały, że VAT może w Polsce wyłudzić każdy i dlatego wszystkie instytucje polskiego państwa, które kompetencyjnie mogą coś w tym zakresie zrobić, zostały nastawione na realizację tego strategicznego zadania. I tak VAT-em zajmuje się nie tylko US, UKS, służby celne, NIK, lecz także większość polskich służb. Robią to m.in.: Policja, CBA i ABW - największa polska służba specjalna. Oczywiście działania te bardzo często się na siebie nakładają. Nie ma bowiem jasnych rozgraniczeń, która z nich dokładnie czym ma się zajmować. ABW ma np. zajmować się wyłudzeniami VAT na kwotę powyżej 16 mln zł. Ale dopóki to nie zostanie procesowo udowodnione, jest bardzo różnie z szacunkami kwot nienależnego VAT-u, zwłaszcza gdy robi to ABW.
Budowanie psychozy
W wielu wypadkach służby się po prostu dublują w poszukiwaniach wyłudzonego VAT-u, chcąc mieć wyniki. Każdego tygodnia polskie media komunikują opinii publicznej o kolejnych sukcesach odnoszonych przez państwo "na froncie VAT-owskim". Wystarczy wpisać w jakąkolwiek przeglądarkę internetową słowa "wyłudzenia VAT", by dowiedzieć się o kolejnych spektakularnych sukcesach w walce z tym procederem. I tak m.in. możemy przeczytać newsy w rodzaju: "Policja zatrzymała członków gangu wyłudzającego VAT", "ABW rozbiła grupę przestępczą wyłudzającą VAT" oraz "CBA: Zatrzymania ws. wyłudzeń zwrotu VAT". Nie tylko prezentowane są kolejne sukcesy służb, uzasadniające ściganie tego procederu. Przedstawiciele instytucji, które się tym problemem zajmują, wieszczą coraz częściej ziszczenie się czarnych scenariuszy w rodzaju: "wyłudzenia VAT mogą spowodować serię upadłości!". To niewątpliwie buduje atmosferę zagrożenia dla kraju, która coraz bardziej przypomina wręcz atmosferę swoistej psychozy.
Gilotyna na małe i średnie przedsiębiorstwa
Prowadzona przez polskie władze walka o VAT ma także swoje drugie oblicze. To tysiące małych i średnich firm, dla których VAT jest stałym elementem ich funkcjonowania. To one najbardziej znajdują się na celowniku polskich służb, szukających tych, którzy ten VAT wyłudzili, albo mogą wyłudzić. Dochodzi nawet coraz częściej na tym tle do jeszcze większego paradoksu. Otóż codziennością stają się sytuacje, w których firma zaraz po złożeniu wniosku o zwrot VAT-u ma na głowie permanentne kontrole skarbowe, które za wszelką cenę usiłują wykazać, że doszło do wyłudzenia VAT-u.
Tego potrzeba polskim przedsiębiorcom
Na problem ten zwrócił uwagę Cezary Kaźmierczak - prezes Związku Zawodowego Przedsiębiorców i Pracodawców w liście, jaki kilka tygodni temu skierował do Jacka Kapicy - podsekretarza Ministerstwa Finansów, nadzorującego służby skarbowe i celne. Kaźmierczak tak opisuje powyższy problem: "Nie ma miesiąca, żeby Pana ludzie nie weszli do jakiegoś sektora gospodarki i bez zmiany jakichkolwiek przepisów nagle powiedzieli, że to, co do tej pory robiliśmy w zakresie prawno-podatkowym, było niezgodne z prawem i każą płacić podatki pięć lat wstecz wraz z odsetkami. Pod nóż idą sektory rozproszone, które skupiają małe i średnie polskie firmy. Korporacji, najczęściej zagranicznych, nie ruszacie. Po takiej akcji cały sektor pada, bo nikt nie jest w stanie zapłacić pięć lat wstecz wyimaginowanych podatków z odsetkami". W ocenie Kaźmierczaka to właśnie małe i średnie przedsiębiorstwa są najbardziej prześladowane w ramach prowadzonej wojny o VAT, a to one, jak podkreślił, tworzą 67 proc. PKB i dają pracę Polakom. Takich głosów było w ostatnich miesiącach wiele
W rzeczywistości powód wojny o VAT jest prosty: to coraz gorszy stan finansów państwa. Nie odkryjemy Ameryki, przypominając o tym, że z roku na rok mamy do czynienia z rosnącymi budżetowymi wydatkami przy jednoczesnym spadku budżetowych wpływów. Rząd za wszelką cenę szuka, i będzie dalej szukał, dodatkowych wpływów do budżetu i bez znaczenia jest dla niego to, kto na tym ucierpi. To zasadnicza przyczyna rozpętanej przez ekipę Donalda Tuska wojny o VAT.
dr Leszek Pietrzak
Autor jest historykiem, przez wiele lat pracował w Urzędzie Ochrony Państwa, następnie w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego. Był również członkiem Komisji Weryfikacyjnej ds. WSI
