Zgodnie z najnowszymi przepisami operatorzy dronów o wadze między 250 g a 20 kg powinni mieć wykupione obowiązkowe ubezpieczenie OC. Popularność statków powietrznych rośnie, zatem posiadanie polisy wydaje się zasadne, pojawiają się jednak wątpliwości co do wyłączenia z odpowiedzialności ubezpieczyciela szkód wyrządzonych z naruszeniem prawa. Branża stoi na stanowisku, że zapisy są potrzebne, a ich zmiana nie byłaby korzystna dla użytkowników dronów.
Obowiązek posiadania polisy OC przez operatora bezzałogowego statku powietrznego (BSP) wprowadziła nowelizacja Prawa lotniczego, która weszła w życie 13 listopada 2025 r. Rozporządzenie Ministra Finansów i Gospodarki określa zakres odpowiedzialności ubezpieczycieli i minimalną sumę gwarancyjną.
Jakie szkody obejmuje OC operatora drona?
Zgodnie z przepisami wykonawczymi ubezpieczenie OC operatora drona obejmuje wszystkie szkody, które są związane z operacjami wykonywanymi statkiem powietrznym. Jest to określone w rozporządzeniu, zatem zakłady ubezpieczeń nie mogą wprowadzać zmian w zakresie OC pilota drona, niemniej regulacje określają konkretne wyłączenia odpowiedzialności:
- szkody podczas lotów bez wymaganych dokumentów i uprawnień,
- zapłaty kar umownych,
- szkody powstałe wskutek działań wojennych itp.,
- szkody wynikające z naruszenia przepisów prawa,
- szkody jądrowe,
- szkody polegające na zanieczyszczeniu środowiska.
Wątpliwości w sprawie wyłączeń szkód z naruszeniem prawa
Interesującą opinię w temacie obowiązkowych ubezpieczeń operatorów dronów wyraził dyrektor warszawskiego oddziału brokera ubezpieczeniowego Mentor S.A. Jarosław Szymański. Ekspert zwraca uwagę na nierównowagę stron w nowych przepisach, a dokładniej wyłączeniach odpowiedzialności za szkody powstałe wskutek naruszenia przepisów prawa, twierdząc, że zapisy dodane przez Polską Izbę Ubezpieczeń w trakcie prac nad przepisami ograniczają ochronę potencjalnych poszkodowanych.
Wystarczy, że operator drona nieumyślnie złamie jakiś przepis dotyczący wykonania lotu i wyrządzi komuś szkodę a ubezpieczyciel odmówi wypłaty odszkodowania. W takiej sytuacji poszkodowanemu pozostanie dochodzenie roszczeń bezpośrednio od operatora, który będzie musiał pokryć je z własnej kieszeni. Wygląda to raczej na ochronę interesów ubezpieczycieli a nie operatorów dronów czy - tym bardziej - poszkodowanych. - ocenia Jarosław Szymański, dyrektor warszawskiego oddziału Mentor S.A.
Broker porównuje sytuację do obowiązkowego OC komunikacyjnego, gdzie wprowadzenie podobnego wyłączenia mogłoby spowodować odmowę wypłaty odszkodowania w 80-90% wypadków. W ruchu drogowym kolizje są codziennością, a każda jest złamaniem przepisów, gdyby więc z zakresu OC pojazdów komunikacyjnych wykreślić szkody związane z naruszeniem prawa, praktycznie nikt nie otrzymałby należnego świadczenia, a z taką sytuacją mierzą się obecnie operatorzy dronów.
PIU: składki za OC dla pilotów dronów mogłyby wzrosnąć
W odpowiedzi na wątpliwości brokerów ubezpieczeniowych na blogu Polskiej Izby Ubezpieczeń pojawiła się publikacja Artura Dziekańskiego, rzecznika PIU. W ocenie eksperta włączenie szkód powstałych przy łamaniu prawa do zakresu obowiązkowego OC operatorów dronów spowodowałoby nieproporcjonalny wzrost ryzyka ubezpieczeniowego, a wraz z nim składek płaconych przez użytkowników BSP:
Jednocześnie jednak wykonywanie operacji z naruszeniem przepisów prawa lotniczego istotnie zwiększa ryzyko powstania szkody lub rozmiaru szkody. Najczęstsze naruszenia dotyczą m.in. przekraczania dopuszczalnej wysokości lotu, wykonywania lotów w niedozwolonych strefach, braku wymaganych uprawnień do wykonywania określonych operacji, w szczególności w przypadku lotów monitorujących infrastrukturę krytyczną lub wielkoskalowe obiekty przemysłowe.
Uwzględnienie takiego ryzyka w obowiązkowym ubezpieczeniu, bez wyłączenia odpowiedzialności w przypadku działań sprzecznych z prawem, skutkowałoby znacznym wzrostem kosztów składek dla wszystkich operatorów, także tych działających zgodnie z przepisami. - wyjaśnia Artur Dziekański z Polskiej Izby Ubezpieczeń.
Jako przykłady szkód, do których może dojść w wyniku naruszenia przepisów prawa, PIU wymienia upadek drona w strefie lotniska, loty nad sieciami energetycznymi prowadzące do ich awarii czy operacje nad obiektami przemysłu chemicznego.
Rzecznik Izby odpowiada, że wyłączenie zdarzeń związanych z łamaniem przepisów z odpowiedzialności ubezpieczyciela jest standardem rynkowym i opiera się na proporcjonalności ryzyka, w przeciwnym razie operatorzy dronów przestrzegający prawa ponosiliby koszty finansowe za ryzyka generowane przez osoby łamiące przepisy. W każdym przypadku zakład ubezpieczeń bada okoliczności zdarzenia i dopiero wtedy podejmuje decyzje, bowiem wyłączenia odpowiedzialności nie działają automatycznie, z drugiej jednak strony wprowadzenie do obowiązkowego OC pilotów dronów szkód powstałych z łamaniem prawa doprowadziłoby to znaczącego podniesienia składek, co byłoby niekorzystne dla użytkowników.
OC pilota drona jest obowiązkowe
Polisę OC pilota drona należy wykupić najpóźniej dzień przed rozpoczęciem wykonywania lotów. Minimalna suma ubezpieczenia wynosi 50 tys. SDR, czyli ok. 270 tys. zł. Obowiązkowe ubezpieczenie znajduje się obecnie w ofercie Compensy, PZU i Warty, a dotyczy urządzeń o masie startowej od 0,25 do 20 kg.
Rzecznik prasowy PIU uspokaja, że pomimo wyłączenia z zakresu polisy szkód związanych z naruszeniem przepisów prawa poszkodowani są realnie chronieni “w sytuacjach nieprzewidywalnych, niezależnych i zgodnych z zasadami wykonywania lotów”. Operatorzy posiadający polisę OC nie ponoszą odpowiedzialności finansowej za szkody nie z własnej winy (np. przez brak łączności z dronem) i takie, które zdarzyły się pomimo przestrzegania przepisów:
Celem systemu obowiązkowych ubezpieczeń OC operatorów dronów jest zapewnienie ochrony poszkodowanym przy jednoczesnym utrzymaniu równowagi między bezpieczeństwem prawnym, finansowym i technicznym.
Wyłączenie odpowiedzialności za szkody powstałe wskutek naruszenia przepisów prawa jest elementem tej równowagi, chroni uczciwych operatorów, którzy działają zgodnie z obowiązującymi regulacjami. - wyjaśnia Artur Dziekański z Polskiej Izby Ubezpieczeń.
