Uchwałą chcemy wskazać, że mamy konkretny, gigantyczny problem z praworządnością ze względu na funkcjonowanie organu, jakim jest Krajowa Rada Sądownictwa w tym właśnie kształcie, z tymi 15 członkami KRS - powiedział w środę w Sejmie minister sprawiedliwości Adam Bodnar.
W środę Sejm przyjął uchwałę w sprawie usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego w kontekście pozycji ustrojowej oraz funkcji Krajowej Rady Sądownictwa w demokratycznym państwie prawnym. Projekt został złożony przez grupę posłów KO, PSL-TD, Polski 2050-TD oraz Lewicy.
W projekcie uchwały wskazano, że trzy uchwały Sejmu z 2018, 2021 i 2022 r. ws. wyboru sędziów - członków KRS zostały podjęte z rażącym naruszeniem Konstytucji RP. Wezwano członków KRS wybranych wbrew konstytucji do zaprzestania działalności w Radzie.
Minister sprawiedliwości odpowiadając na pytania zadane przez posłów oceniał, że ta "uchwała jest niezbędna". "Ona ma symboliczne znaczenie z punktu widzenia wskazania, że mamy po prostu konstytucyjny problem z jednym z organów, który ma do spełnienia bardzo ważną funkcję w państwie" - podkreślił Bodnar.
I - jak dodał - "dla nas ta uchwała jest początkiem procesu". "To nie jest tak, że to będzie uchwała i koniec i nic dalej. W tym tygodniu miałem spotkanie z organizacjami pozarządowymi, które przez te ostatnie miesiące, lata pracowały nad rozwiązaniem problemu Krajowej Rady Sądownictwa. Mają oni projekty ustaw dotyczące Krajowej Rady Sądownictwa. Jest projekt senacki, który został przygotowany przez Senat poprzedniej kadencji. Tylko, że ja w odróżnieniu od poprzedniego ministra sprawiedliwości nie zamierzam poprosić jednego czy drugiego posła, który nagle zbierze podpisy i wniesie projekt ustawy do Sejmu, tylko chcę po prostu przeprowadzić normalny proces legislacyjny" - zaznaczył szef MS.
Czyli - jak wyjaśnił - "będzie normalnie przeprowadzony proces legislacyjny, który będzie dokonywał analizy tych ustaw". "Będą przygotowane założenia, ustawa zostanie przedstawiona i zostanie uchwalona" - podkreślił
Natomiast - jak zaznaczył - "uchwałą chcielibyśmy wskazać, że mamy konkretny, duży, gigantyczny problem z praworządnością ze względu na funkcjonowanie organu, jakim jest Krajowa Rada Sądownictwa w tym właśnie kształcie, z tymi 15 członkami Krajowej Rady Sądownictwa".
Uchwała KRS: uchwała Sejmu podważa zaufanie do konstytucyjnych organów
W reakcji na to Prezydium Krajowej Rady Sądownictwa wydało uchwałę, w której podkreślono, że "uchwała Sejmu RP z 20 grudnia 2023 r. podważa zaufanie do konstytucyjnych organów, godzi w porządek prawny, wbrew tytułowi inicjuje konflikt o znamionach kryzysu konstytucyjnego". "Podjęta pod pozorem przywracania praworządności stanowi bezprawny i nieznany dotąd w historii Rzeczpospolitej Polskiej zamach na konstytucyjne organy państwa i z pewnością przejdzie do niechlubnej historii jako rozwiązanie nie stosowane nigdy wcześniej, ani w komunistycznym reżimie totalitarnym, ani w trakcie wojen i okupacji niemieckiej" - czytamy.
KRS zaznacza, że "uchwała Sejmu została podjęta bez podstawy prawnej i poza zakresem jego kompetencji (ultra vires)". "Narusza wartości państwa prawa wynikające z art. 2 i art. 7 Konstytucji RP. Podważa konstytucyjne fundamenty państwa, kwestionując demokratyczny mandat Krajowej Rady Sądownictwa i wyłączną prerogatywę Prezydenta RP do powołania sędziów, a także zasadę niezawisłości i nieusuwalności sędziów" - podkreślono,
Ponadto jak - dodano - "uchwała Sejmu, mająca przywrócić zdolność Krajowej Rady Sądownictwa do prawidłowej realizacji jej konstytucyjnych funkcji stanowi w istocie rzeczy zaprzeczenie idei demokratycznego państwa prawa i jest wielopłaszczyznowo niezgodna z Konstytucją RP. tj. z jej art. 144 ust. 3 pkt 17, art. 178, art. 179, art. 187 i art. 190 ust. 1.".
"Zawarty w treści uchwały apel wzywający sędziów-członków Krajowej Rady Sądownictwa do zaniechania wykonywania ich konstytucyjnych i ustawowych obowiązków stanowi bezprecedensowe, bezprawne i niedopuszczalne w demokratycznym państwie prawnym wywieranie wpływu i nacisku na działania Rady. Wbrew nielegalnej treści uchwały każdy z sędziów członków Krajowej Rady Sądownictwa jest obowiązany do wykonywania swojego mandatu do końca kadencji. Sędziowie-członkowie Krajowej Rady Sądownictwa są niezawiśli i niezależni od władzy ustawodawczej i wykonawczej" - czytamy w uchwale KRS.
Zwrócono w niej uwagę, że "zgodnie z art. 187 ust. 4 Konstytucji ustrój, zakres działania i tryb pracy Krajowej Rady Sądownictwa oraz sposób wyboru jej członków określa ustawa". "Zgodność określonej w ustawie procedury wyboru członków do KRS z Konstytucją potwierdził Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 25.03.2019r w sprawie K 12/18. Uchwała Sejmu z dnia 20 grudnia 2023 r. ingerująca w zakres działania i tryb pracy Rady stanowi bezpośrednią niedopuszczalną ingerencję w materię konstytucyjną i ustawową. Ani sama uchwała, jak również przywołane w jej treści orzecznictwo międzypaństwowych trybunałów w żadnym stopniu nie mogą zastępować ustawy ustrojowej, a tym bardziej wkraczać w regulację konstytucyjną" - czytamy.
W uchwale KRS podkreślono też, że "ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa, określająca sposób wyboru sędziowskiej części członków do KRS, korzysta z domniemania jej zgodności z Konstytucją RP". "Jedynym sądem prawa uprawnionym do oceny jej zgodności z normą konstytucyjną jest Trybunał Konstytucyjny. Jego orzeczenia mają moc powszechnie obowiązującą, także względem Sejmu RP, i są ostateczne (art. 190 ust. 1 Konstytucji RP)" - zaznaczono.
Ponadto - jak wskazano - "uchwała pomijająca orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące ustroju Krajowej Rady Sądownictwa i wymiaru sprawiedliwości, m.in. wyroki TK z 25 marca 2019 r. sygn. akt K12/18, z 10 marca 2022, sygn. akt K 7/21, z 22 lutego 2022 r. sygn. akt P 10/19, z 24 listopada 2021 r. sygn. akt K 6/21, z 7 października 2021 r. sygn. akt K 3/21, z 14 lipca 2021 r. sygn. akt P 7/20, z 2 czerwca 2020 r. sygn. akt P 13/19, z 20 kwietnia 2020 r. sygn.. akt U 2/20, z 4 marca 2020 r. sygn. akt P 22/19, jest sprzeczna z przywołaną normą art. 190 ust. 1 Konstytucji RP"
"Krajowa Rada Sądownictwa oświadcza, że odpowiedzialność za ewentualne zachowania godzące w Krajową Radę Sądownictwa i jej członków, a mogące skutkować zaburzeniami funkcjonalności i ciągłości pracy Rady, a w konsekwencji anarchią w wymiarze sprawiedliwości, ponoszą posłowie na Sejm RP oraz Sejm RP" - czytamy w uchwale KRS.
Podkreślono w niej również, że "Krajowa Rada Sądownictwa jako konstytucyjny organ państwa zawsze będzie stać na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziowskiej, bronić wartość demokratycznego państwa prawa konstytucyjnego porządku państwa, a jej członkowie wykonywać będą swoje konstytucyjne funkcje i zadania zgodnie z demokratycznym mandatem jej członków do czasu przekazania obowiązków członkom wybranym na kolejną kadencję zgodnie z obowiązującą ustawą".Autor: Edyta Roś
