1 października wchodzi w życie kaucyjna rewolucja. Od tego dnia zmieniają się zasady przyjmowania opakowań i wypłacania kaucji. Mimo że system zacznie obowiązywać lada dzień, wciąż budzi wiele pytań. A my przynosimy na nie odpowiedzi. O czym trzeba pamiętać i czego nie można robić? Jak nie popełnić błędu?
Czas do startu systemu kaucyjnego można odliczać w godzinach. Od 1 października określone punkty sprzedaży będą przyjmowały opakowania na zupełnie innych zasadach niż teraz.
Sprzedawcy, jak i konsumenci mają wiele wątpliwości dotyczących nowego systemu. Jakich opakowań nowe prawo nie obejmie? W jakiej formie i gdzie będzie można odebrać kaucje? Które sklepie nie znajdą się w systemie? Wszystkie sporne kwestie wyjaśniamy poniżej.
System kaucyjny: jakie opakowania obejmie?
Od 1 października system i zwrot kaucji będzie obejmował:
- butelki plastikowe o pojemności do 3 litrów (kaucja w wysokości 50 gr)
- metalowe puszki do 1 litra (kaucja w wysokości 50 gr).
Natomiast od 1 stycznia 2026 r. system obejmować będzie także szklane butelki wielorazowego użytku o pojemności do 1,5 litra (kaucja 1 zł).
Czy te opakowania będą miały specjalne oznaczenie?
W ramach systemu w sprzedaży pojawią się napoje w opakowaniach, które będą miały specjalny kod i logotyp. Oprócz tego będzie na nich widoczna informacja o wysokości kaucji – 50 gr lub 1 zł.
System kaucyjny rusza 1 października - zgodnie z planem! Chcemy, aby był wygodny i powszechny. Najważniejszy dla konsumenta będzie znak kaucji z kwotą na opakowaniu. To prosta wskazówka: jeśli jest znak, to będziemy mogli odzyskać pieniądze. pic.twitter.com/ou1ey23KFB
— Ministerstwo Klimatu i Środowiska (@MKiS_GOV_PL) September 17, 2025
Które sklepy będą odbierały opakowania?
Od 1 października obowiązek odbierania pustych opakowań i oddawania klientom kaucji będą miały sklepy o powierzchni powyżej 200 m kw., które sprzedają napoje w wyżej wymienionych butelkach i puszkach.
System obejmie także mniejsze punkty sprzedaży, w których można nabyć szklane butelki wielokrotnego użytku. Natomiast właściciele pozostałych mniejszych sklepów mogą sami zdecydować, czy chcą dołączyć do systemu.
Opakowania będzie można zwrócić również w automatach kaucyjnych, które będą dostępne w miastach i gminach. Oprócz nich mogą pojawić się dodatkowe miejsca zbiórki. Według zapewnień ministerstwa klimatu, w każdej gminie znajdzie się co najmniej jeden punkt odbioru opakowań.
W jakiej formie mogę dostać kaucję za opakowanie?
Konsument może otrzymać za opakowanie zwrot: w gotówce, na kartę lub w formie bonu. Wprawdzie w ustawie wpisany został wymóg, aby konsument otrzymywał zwrot w formie pieniężnej (gotówka lub na kartę), jednak dwa tygodnie temu ministerstwo klimatu potwierdziło możliwość zwrotu w formie bonu, który potem można wymienić na gotówkę.
Taka opcja została wprowadzona z uwagi na automaty. Dzięki bonom nie trzeba będzie zaopatrywać automatów w monety. Konsument będzie otrzymywał bon, z którym powinien udać się do kasy. Tam otrzyma za niego gotówkę.
Czy chcąc zwrócić opakowanie, muszę mieć paragon?
Osoba zwracająca w sklepie opakowanie nie będzie miała obowiązku posiadania paragonu. Warto jednak pamiętać o tym, aby opakowanie nie było zgniecione. Powinno mieć czytelną etykietę oraz kod kreskowy.
Dzięki temu, że system kaucyjny jest bezparagonowy, konsument będzie mógł oddać butelkę do dowolnego punktu zbiórki. Zwrot opakowania nie będzie oznaczał konieczności dokonania zakupów.
System kaucyjny: czy dostanę zwrot za butelki bez logo programu?
Niektóre osoby zastanawiają się, czy uzyskają kaucję za obecnie posiadane butelki lub puszki. Odpowiadamy: kaucja będzie zwracana tylko za opakowania, które są oznaczone logo systemu. Stare opakowania nie mają takiego oznaczenia, więc kaucji za nie otrzymać nie można. Logo i kody kresowe będą miały wszystkie nowe opakowania objęte systemem.
Warto dodać, że system kaucyjny nie obejmie opakowań po mleku, jogurtach i innych pitnych produktach mlecznych, a także szklanych opakowań jednokrotnego użytku. W systemie nie będzie też opakowań wielomateriałowych - kartoników po mleku i sokach.
Co z opakowaniami, za które nie będzie wypłacana kaucja?
Opakowania, za które nie należy się kaucja, nie znikną ze sklepów. Ustawodawca przewidział okres przejściowy - do końca 2025 r. Oznacza on, że przez najbliższe trzy miesiące w sklepach będziemy mogli spotkać produkty w opakowaniach bez oznaczeń, wyprodukowane przed wejściem w życie systemu kaucyjnego.
Przez ten pierwszy kwartał funkcjonowania systemu, a więc ostatni kwartał tego roku, możemy mieć sytuację taką, że na półkach w sklepie będą znajdować się te same napoje, tych samych producentów w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym z oznaczeniem systemu kaucyjnego i bez. Z wiadomych względów nie chcemy producentów narażać na dodatkowe koszty. Chcemy, żeby wyczerpali zapasy i ten okres przejściowy będzie obowiązywał do końca tego roku – mówi minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska.
Co należy zrobić z opakowaniami, które nie są objęte systemem?
Opakowania, które nie zostały uwzględnione w systemie kaucyjnym, nadal będzie można wyrzucać do odpowiedniego pojemnika na odpady. Plastikowe i metalowe oraz wielomateriałowe opakowania – takie jak kartoniki po sokach czy mleku – powinno się wrzucać do żółtego pojemnika.
Czy system kaucyjny będzie obowiązywał w restauracjach?
Zwrot za opakowanie będzie doliczany do ceny nie tylko w sklepach prowadzących sprzedaż napojów objętych systemem. Kaucja będzie pobierana także przez restauracje oraz punkty oferujące sprzedaż produktów na wynos.
Zasady systemu kaucyjnego zna mniej niż połowa Polaków
Jak wynika z badania IBRiS przeprowadzonego na zlecenie Clear Communication Group, mniej niż połowa Polaków (47%) deklaruje, że wie, jak będzie działał w Polsce system kaucyjny. Kolejne 25% respondentów słyszało o systemie, jednak nie zna jego szczegółów. To oznacza, że pozostała część (28%) nie zetknęła się z tematem wprowadzenia systemu kaucyjnego. A ten startuje lada chwila.
