Do 20 maja przedsiębiorcy muszą przygotować odpowiednią deklarację i rozliczyć składkę zdrowotną za ubiegły rok. Wypełniony druk należy przekazać do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Niektórzy przedsiębiorcy mogą liczyć na zwrot.
Przedsiębiorcy oprócz obowiązkowego rocznego rozliczenia podatku dochodowego muszą również przygotować i wysłać podobne roczne podsumowanie składki zdrowotnej. W tym przypadku odpowiednią deklarację DRA lub RCA należy przekazać do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Na złożenie dokumentów do ZUS-u przedsiębiorcy mają czas do 20 maja 2024 r.
Jak rozliczyć składkę zdrowotną za ubiegły rok?
– Rozliczenia rocznego dokonujemy na takim samym druku jak każde miesięczne rozliczenie, czyli DRA lub RCA, jeśli zatrudniamy pracowników. W kwietniowych dokumentach rozliczeniowych jest dostępna sekcja, w której przedsiębiorcy, oprócz roku, za jaki się rozliczają, muszą wskazać formę opodatkowania. To oznacza, że rozliczenia roczne dokonują tylko osoby prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze lub będące wspólnikami spółek osobowych (cywilna, jawna, partnerska). Przykładowo wspólnik spółki komandytowej jest zwolniony z tego obowiązku, gdyż opłaca składkę zryczałtowaną, niezależną od zarobków – tłumaczy Piotr Juszczyk, główny doradca podatkowy InFakt.
Przed przystąpieniem do wypełniania odpowiedniego druku dobrze jest przygotować sobie dokumenty zawierające dane tj.: wysokość rocznego dochodu lub przychodu oraz kwoty zapłaconych w trakcie poprzedniego roku składek.
– Po wybraniu formy opodatkowania należy wskazać nasz dochód dla skali podatkowej lub podatku liniowego. Następnie podstawę roczną składki co do zasady będzie nasz dochód. Jednak nie zawsze, gdyż należy pamiętać, że minimalną podstawę określa minimalne wynagrodzenie. W 2023 r. to iloczyn liczby prowadzonej działalności gospodarczej i kwoty 3490 zł. A więc jeśli nasz dochód jest niższy niż 41 880 zł przy całym roku prowadzenia działalności, to właśnie ta kwota będzie stanowić naszą podstawę składki zdrowotnej, a roczna składka 3769,20 zł. W kolejnym etapie wskazujemy, jakie były należne składki w trakcie roku. Różnica pomiędzy podstawą roczną a należnymi składkami w roku będzie stanowić niedopłatę lub dopłatę. Oczywiście rozliczenie roczne może również wyjść neutralnie – mówi Piotr Juszczyk.
Część przedsiębiorców może otrzymać zwrot z ZUS-u
Jeśli w wyniku rozliczenia rocznego okaże się, że składka na ubezpieczenie zdrowotne została zapłacona w kwocie wyższej niż należna za cały rok, a płatnik nie ma zaległości w opłacaniu składek, ani nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, to będzie przysługiwał mu jej zwrot. W takim przypadku warto pamiętać o zaakceptowaniu wniosku o wypłatę środków.
– Po złożeniu rozliczenia rocznego, w którym będzie nadpłata składki zdrowotnej, zostanie wystawiony w ZUS druk RZS-R. Najczęściej pojawia się on kolejnego dnia. Po wystawieniu automatycznego wniosku o zwrot nadpłaty musimy jeszcze go zaakceptować. Warto jednak sprawdzić, czy jest poprawny, zwłaszcza czy wskazany numer konta, na który ma nastąpić zwrot, jest poprawny. Na zatwierdzenie wniosku mamy czas w tym roku do 3 czerwca 2024 r. Zwrot nadpłaty nastąpi do 1 sierpnia 2024 r. W przypadku braku akceptacji wniosku nadpłata zostanie rozliczona do końca roku na koncie przedsiębiorcy w ZUS – wyjaśnia Piotr Juszczyk w rozmowie z Bankier.pl.
"Przedsiębiorcy finansują NFZ"
Ekspert dodaje, że nadpłaty pokazują, że system wyliczania składki zdrowotnej nie jest doskonały i przedsiębiorcy finansują Narodowy Fundusz Zdrowia. Osoby prowadzące działalność niezależnie od kwoty dochodu muszą płacić składkę zdrowotną, a w przypadku nadpłaty jej zwrot następuje dopiero po sześciu miesiącach po zakończeniu całego roku.
– Zwroty co prawda następują, ale jest to z ogromnym opóźnieniem. Składka zdrowotna jest naliczana pomimo straty w działalności, a w mojej ocenie, jeśli już mamy narastająco spełniony wymóg minimalnej składki, to nie powinna być płacona. Jasne jest, że powstanie wówczas nadpłata. Przykładowo przedsiębiorca co miesiąc ma dochód na poziomie 10 tys. zł, ale w lipcu miał większe zakupy i osiągnął stratę 12 000 zł. Pomimo wszystko zapłaci składkę w kwocie 314,10 zł, która będzie do zwrotu w rozliczeniu rocznym – komentuje Piotr Juszczyk.
Dochód przy rozliczaniu składki zdrowotnej może być inny niż w PIT
Podczas przygotowania rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za ubiegły rok osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą zachować czujność. Kwota dochodu ustalonego do celów rozliczenia PIT za 2023 rok może różnić się od wartości dochodu obliczonego na potrzeby rozliczenia rocznego składki zdrowotnej. I to wcale nie oznacza błędu.
– Przedsiębiorcy muszą pamiętać, że przy rozliczeniu rocznym dochód dla podatku dochodowego może różnić się od tego dla składki zdrowotnej np. o sprzedaż środka trwałego sprzed 2022 roku. Do postawy też nie zaliczamy przychodów i kosztów podczas np. zawieszenia działalności gospodarczej lub gdy podlegaliśmy pod ubezpieczenie w KRUS. Brak spójności może wywoływać trudności, z drugiej strony dzięki temu składka zdrowotna jest niższa – tłumaczy Piotr Juszczyk, główny doradca podatkowy InFakt.
