W trakcie pierwszych trzech miesięcy bieżącego roku pierwszy raz od 2013 roku zmniejszył się popyt inwestycyjny przedsiębiorstw. Zdaniem prof. Stanisława Gomułki, głównego ekonomisty Business Centre Club, podobnie będzie w tym kwartale. Przyczyną jest przełom unijnych perspektyw finansowych oraz duża nieufność przedsiębiorców wobec wprowadzonych i planowanych decyzji rządu.
- Wydaje się, że w drugim kwartale utrzyma się niska aktywność inwestycyjna, co wynika m.in. z tego, że brakuje projektów, przedsięwzięć finansowanych ze środków Unii Europejskiej - prognozuje w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Inwestor prof. Stanisław Gomułka, główny ekonomista Business Centre Club (BCC). - Ogólnie front inwestycyjny w tym roku zapowiada się słabo, ale prócz projektów publicznych mamy też problemy w sektorze prywatnym, któremu towarzyszy sporo niepewności związanych z polityką nowego rządu.
Jak podaje Główny Urząd Statystyczny, PKB Polski w cenach stałych średniorocznych roku poprzedniego realnie w pierwszym kwartale bieżącego roku wzrósł o 3 proc. w stosunku do tego samego okresu roku poprzedniego. Był to dość istotny sezonowy spadek, bo podczas ostatnich trzech miesięcy 2015 roku PKB wzrósł o 4,3 proc.
Wzrost gospodarczy generowany był przy tym, jak zauważa GUS, głównie przez popyt krajowy, którego tempo w skali roku osiągnęło wartość 4,1 proc. Wpłynął na to wzrost akumulacji w skali roku (o 8,1 proc.) oraz spożycia ogółem (o 3,4 proc. i 3,2 proc. w sektorze gospodarstw domowych). Po raz pierwszy od trzeciego kwartału 2013 roku urząd odnotował natomiast niewielki ujemny popyt inwestycyjny (spadek o 0,2 proc.).
- Po tych wynikach mamy więc ostrzeżenie - tłumaczy prof. Stanisław Gomułka. - Był to pierwszy taki spadek inwestycji od dłuższego czasu. Rząd zakładał, że tempo wzrostu będzie wysokie i wyniesie od 5 do 10 proc. A tu okazało się, że mamy regres. Wydaje się, że niska aktywność w tym zakresie utrzyma się podczas kolejnych miesięcy bieżącego roku.
Poprzedni rząd, jak wyjaśnia główny ekonomista BCC, nie przygotował odpowiedniej liczby nowych projektów, które mogłyby korzystać ze wsparcia w postaci środków unijnych, obecnie podstawowego źródła finansowania inwestycji. Wiele gotowych przedsięwzięć uzyskało dofinansowanie w ramach poprzedniej perspektywy finansowej. W związku z tym w pierwszej połowie tego roku, a może nawet w całym 2016 roku - zdaniem prof. Stanisława Gomułki - takich projektów nie będzie już dużo.
- Wpływająca na poziom inwestycji sektora prywatnego niepewność związana jest z polityką nowego rządu wynikającą m.in. z nowych podatków, w tym bankowego - uważa prof. Stanisław Gomułka. - Ogólnie powstał problem z sektorem finansowym. Podtrzymywana jest bowiem propozycja prezydenta Andrzeja Dudy o pomocy osobom zadłużonym we franku szwajcarskim, tzw. frankowcom, która byłaby bolesnym uderzeniem w banki. Dlatego jest prawdopodobne, że w najbliższych miesiącach dojdzie do znacznego zmniejszenia akcji kredytowej dla przedsiębiorstw.
Same przedsiębiorstwa, jak twierdzi prof. Gomułka, również mogą przekalkulować swoje zamierzenia i zdecydować o zmniejszeniu zaangażowania w nowe projekty ze względu na pojawiające się po zmianie rządu ryzyka prawne czy związane z inwestycjami publicznymi.
- Front inwestycyjny nam się zatem zaciemnia - podsumowuje prof. Stanisław Gomułka. - Zamierzenia wicepremiera Mateusza Morawieckiego, który chciałby, aby dynamika krajowych inwestycji w najbliższych latach wynosiła około 7 proc., w tej chwili wydają się całkowicie nierealistyczne.
