Kraje NATO będą inwestować 5 proc. PKB w obronność. Padła deklaracja

Kraje NATO będą inwestować 5 proc. PKB rocznie w podstawowe potrzeby obronne oraz wydatki związane z obronnością i bezpieczeństwem do 2035 r. - wynika z deklaracji przyjętej w środę na szczycie Sojuszu w Hadze.

Przywódcy państw NATO potwierdzili również zobowiązanie wynikające z art. 5. Traktatu Waszyngtońskiego, który stanowi, że atak na jedno państwo członkowskie Sojuszu to atak na wszystkie. Rosja została uznana w deklaracji końcowej za długoterminowe zagrożenie dla bezpieczeństwa euroatlantyckiego.

Sojusznicy zgodzili się, że próg 5 proc. obejmie dwie podstawowe kategorie inwestycji obronnych - co najmniej 3,5 proc. PKB rocznie na podstawowe wydatki obronne NATO do 2035 r. oraz 1,5 proc. PKB rocznie m.in. na ochronę infrastruktury krytycznej, zapewnienie gotowości cywilnej, rozwój innowacji i wzmocnienie bazy przemysłowej.

W deklaracji końcowej znalazły się też zapisy dotyczące Ukrainy. Sojusznicy potwierdzili też swoje "trwałe, suwerenne zobowiązanie do udzielania wsparcia Ukrainie" w obliczu "długoterminowego zagrożenia" ze strony Rosji.

Jak podkreślono w deklaracji końcowej szczytu, bezpieczeństwo Ukrainy przyczynia się do bezpieczeństwa NATO, "i w tym celu uwzględnia się bezpośrednie wkłady w obronność Ukrainy i jej przemysł zbrojeniowy przy obliczaniu wydatków obronnych Sojuszników".

Polskie źródło dyplomatyczne przekazało PAP, że o ten zapis zabiegała m.in. Polska.

Sojusznicy potwierdzili też wspólne zobowiązanie do szybkiego rozszerzenia transatlantyckiej współpracy przemysłowej w zakresie obronności oraz "wykorzystania powstających technologii i ducha innowacji w celu podniesienia naszego zbiorowego bezpieczeństwa".

Premier Hiszpanii: wypełnimy nowe cele Sojuszu, ale nasze obecne wydatki są wystarczające

Hiszpania wypełni nowe cele w ramach NATO, ale uważa, że obecne wydatki na obronność na poziomie 2 proc. PKB są wystarczające i zgodne z zasadami naszego państwa opiekuńczego – poinformował w środę w Hadze premier Hiszpanii Pedro Sanchez.

Polityk ocenił na konferencji prasowej, że obecny poziom wydatków Hiszpanii, który w 2025 r. ma osiągnąć 2 proc. PKB, jest "wystarczający, realistyczny i zgodny z (zasadami) państwa opiekuńczego". Jak przekazał, resort obrony szacuje, że realizacja celów postawionych przez Sojusz wymagać będzie od Madrytu inwestycji na poziomie 2,1 proc. krajowego PKB.

Sanchez podziękował pozostałym członkom NATO za "respektowanie hiszpańskiej suwerenności". Przyznał, że podczas szczytu nie miał okazji rozmawiać w cztery oczy z prezydentem USA Donaldem Trumpem, który wcześniej wielokrotnie krytykował Madryt za niskie zbyt niskie wydatki na obronność.

"Mam nadzieję, że podczas jutrzejszego posiedzenia Rady Europejskiej w Brukseli będziemy mniej mówić o procentach PKB, a więcej o wspólnej produkcji, wspólnych zakupach i interoperacyjności" – dodał Sanchez.

Rutte: Hiszpania poważnie podchodzi do celu wydatków na obronność

„To jakościowy skok w naszej zbiorowej obronie. Wszyscy sojusznicy uznają powagę zagrożeń – od Rosji, przez terroryzm, po cyberataki – i odpowiadają na nie wspólnie” – powiedział sekretarz generalny NATO.

Chociaż wszystkie państwa członkowskie poparły nowy próg wydatków, Hiszpania zastrzegła, że nie planuje osiągnąć takiego poziomu wydatków, twierdząc, że wypełnia swoje zobowiązania wobec Sojuszu. Holender pytany o to odparł, że Hiszpania poważnie podchodzi do celu wydatków.

Rutte podkreślił również, że wszystkie państwa Sojuszu albo już osiągnęły próg 2 proc. PKB na obronność, albo zrobią to jeszcze w tym roku.

Stwierdził też, że można śmiało założyć, że Stany Zjednoczone już „mniej więcej” osiągnęły cel wydatków na obronę na poziomie 5 proc.

Rutte ocenił ponadto, że prezydent USA Donald Trump zasługuje na „wszelkie pochwały” za nakłonienie członków NATO do zgody na nowy cel.

Sekretarz generalny poinformował, że decyzje podjęte w Hadze oznaczają także dalsze wzmocnienie przemysłu zbrojeniowego po obu stronach Atlantyku, w tym przy współpracy z Unią Europejską, Ukrainą i partnerami z regionu Indo-Pacyfiku. Działania te mają przynieść nie tylko wzrost bezpieczeństwa, ale także miliony nowych miejsc pracy.

Przy okazji szczytu sekretarz generalny podkreślił również determinację NATO do dalszego wspierania Ukrainy. „Ukraina ma nasze niezachwiane poparcie. W tym roku państwa członkowskie zadeklarowały już ponad 35 mld euro wsparcia – i będą kolejne” – zaznaczył.

„To był przełomowy dzień dla Sojuszu. Przechodzimy od deklaracji do działania. NATO będzie gotowe bronić każdego centymetra terytorium i zapewnić bezpieczeństwo ponad 1 mld naszych obywateli” – podsumował.

Szef MON: na szczycie w Hadze bardzo ważne i dobre decyzje dla Polski

Jak ocenił po szczycie we wpisie na X Kosiniak-Kamysz, na szczycie zapadły „bardzo dobre i ważne decyzje dla Polski”. Wśród nich wymienił zobowiązanie sojuszników do wydawania 5 proc. PKB na bezpieczeństwo, a także efekty bilateralnych ustaleń z innymi państwami.

Chodzi m.in. o przedłużenie obecności niemieckich systemów obrony powietrznej Patriot w podrzeszowskiej Jasionce, gdzie znajduje się zaopatrujący Ukrainę hub logistyczny, a także decyzję Norwegii o rozmieszczeniu w Polsce samolotów F-35, które wesprą ochronę polskiego nieba. O tych decyzjach informował już wcześniej w środę szef MON po spotkaniu ze swoimi odpowiednikami z Niemiec i Norwegii.

Polskę wesprze także Australia, której przedstawiciele także pojawili się na szczycie w Hadze. Po spotkaniu z ministrem obrony Australii Richardem Marlesem Kosiniak-Kamysz poinformował w środę, że do Polski przyleci australijski samolot rozpoznawczy i wczesnego ostrzegania (AWACS).

Prezydent: Odpowiada to sytuacji i temu co proponowałem

Na konferencji prasowej po obradach prezydent Andrzej Duda powiedział, że decyzja szczytu NATO w Hadze "odpowiada sytuacji". Mówił też o ponad roku swych zabiegów na rzecz podniesienia wydatków na obronność w państwach NATO. Podkreślił, że USA są najsilniejszym państwem Sojuszu, militarną potęgą i wyraził wdzięczność prezydentowi Trumpowi za to, że od początku i zdecydowanie poparł inicjatywę w tej sprawie.

Duda powiedział, że bardzo cieszy się z decyzji ws. podniesienia wydatków na obronność, bo - jak podkreślił - silny Sojusz to silna i bezpieczna Polska. Zaznaczył, że Polsce i innym państwom wschodniej flanki NATO "nie trzeba tłumaczyć, jaka jest sytuacja" i że realne jest "zagrożenie rosyjskim imperializmem".

Andrzej Duda podkreślił, że kończy swą prezydencką misję ze spokojem, że nastąpiła duża zmiana od pierwszej dyskusji na temat podniesienia wydatków na obronność i atmosfery wokół tej kwestii. Dodał, że "wszyscy wiedzą, że trzeba wydawać więcej". 

Sikorski: Decyzje podjęte na szczycie NATO w Hadze historyczne

Do ustaleń szczytu odniósł się w nagraniu, opublikowanym na platformie X, szef polskiej dyplomacji Radosław Sikorski. "Właśnie skończył się szczyt Sojuszu Północnoatlantyckiego, na którym podjęto historyczne decyzje o tym, że wszystkie państwa członkowskie będą wydawały 3,5 proc. PKB na twardą obronność, a w sumie 5 proc. PKB. I że Rosja jest głównym dalekosiężnym zagrożeniem" - powiedział Sikorski.

Podkreślił, że miało miejsce też "dobre spotkanie" prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego z prezydentem Stanów Zjednoczonych Donaldem Trumpem.

Sikorski zwrócił również uwagę, że odbyło się również spotkanie w zaproponowanym przez Polskę formacie E5, w którym wzięli udział przedstawiciele: Niemiec, Francji, Polski, Włoch i Wielkiej Brytanii z sekretarzem generalnym NATO i prezydentem Ukrainy. "Zapadły ważne decyzje" - dodał Sikorski.

Starmer: Trump to wiarygodny partner, któremu można zaufać

Prezydent USA Donald Trump jest wiarygodnym partnerem, któremu można zaufać – ocenił w środę brytyjski premier Keir Starmer po szczycie NATO w Hadze. Jednocześnie potwierdził, że Wielka Brytania zakupi eskadrę amerykańskich myśliwców zdolnych do przenoszenia broni jądrowej.

"Współpracujemy bardzo ściśle ze Stanami Zjednoczonymi, robimy to od wielu lat. Nasze zespoły nieustannie ze sobą rozmawiają, tak jak działo się to w ubiegłym tygodniu" – oznajmił szef brytyjskiego rządu.

Polityk powiedział, że podczas rozmów na szczycie NATO, dotyczących konfliktu rosyjsko-ukraińskiego, zapadła jednomyślna decyzja, że "nadszedł czas, aby ponownie naciskać (...) na bezwarunkowe zawieszenie broni".

Starmer przypomniał, że ukraiński prezydent Wołodymyr Zełenski "od wielu tygodni dawał do zrozumienia, że jest gotowy na bezwarunkowe zawieszenie broni". "Teraz nadszedł czas dla (przywódcy Rosji Władimira) Putina, który zwleka z zajęciem miejsca przy stole negocjacyjnym. Odbyło się wiele dyskusji z innymi przywódcami na temat wykorzystania tego momentu, aby przyspieszyć realizację tej inicjatywy" – poinformował.

Na pytanie dotyczące bezpieczeństwa kraju, szef rządu odpowiedział, że Wielka Brytania mierzy się codziennie z cyberatakami, regularnie przeprowadzanymi przez Rosję i Iran.

Podczas konferencji premier potwierdził, że Zjednoczone Królestwo kupi 12 amerykańskich samolotów F-35A, które mogą przenosić zarówno konwencjonalną amunicję, jak i broń jądrową.

"W czasach radykalnej niepewności nie możemy już dłużej traktować pokoju jako czegoś oczywistego" – podkreślił Starmer. "Te samoloty wzmocnią nasze siły zbrojne i wesprą obywateli naszego kraju dzięki rozwojowi przemysłu zbrojeniowego" – dodał. Sekretarz generalny NATO Mark Rutte przyjął tę decyzję jako "silny brytyjski wkład w sojusz".

Z Hagi Łukasz Osiński, z Paryża Anna Wróbel (PAP)

pab/ mok/ par/ mml/ itm/ luo/ akl/