Jest unijny zakaz importu pięciu produktów z Ukrainy do Polski i czterech innych państw

Do Polski, Słowacji, Węgier, Rumunii i Bułgarii nie będzie można docelowo wwozić z Ukrainy pięciu produktów rolnych m.in. pszenicy - poinformował w piątek komisarz UE ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski. Dodał, że możliwe są dalsze zakazy czy ograniczenia handlowe np. przywrócenie taryf z Ukrainą.

Premier Mateusz Morawiecki poinformował w piątek w Zarannej w woj. łódzkim, że sfinalizowano uzgodnienia z UE ws. zakazu importu tych produktów rolnych z Ukrainy, które doprowadziły do destabilizacji na rynku polskim. Jak podkreślił, polskie stanowisko zostało wsparte głosami Słowacji, Węgier, Rumunii i Bułgarii.

Jak ocenił podczas piątkowej konferencji prasowej w Warszawie unijny komisarz ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski, "to była bardzo dobra polska inicjatywa, przedstawić rozwiązanie zakazu importowego" produktów z Ukrainy, która dotyczy pięciu państw - Polski, Słowacji, Węgier, Rumunii i Bułgarii. Do tych krajów - jak wyjaśnił - nie będzie można docelowo wwozić z Ukrainy pięciu produktów rolnych: pszenicy, kukurydzy, rzepaku, nasion słonecznika i oleju słonecznikowego. Dodał, że jednocześnie tranzyt przez te państwa będzie możliwy na cały rynek unijny.

Wojciechowski wyjaśnił, że porozumienie na poziomie UE oznacza, że obowiązujące w tej chwili zakazy poszczególnych państw członkowskich zostaną zniesione i zastąpione zakazem wspólnotowym.

"To była istota propozycji Komisji Europejskiej, więc to będzie właściwe wyjście z tej sytuacji i jedyne, które może się okazać efektywne. Bo gdyby na przykład doszło do takiej sytuacji, że na przykład Polska by została tylko z własnym zakazem, no to on byłby bardzo łatwy do obejścia" – zwrócił uwagę.

Dyskusje o "pozostałych produktach"

Komisarz wskazał, że "są pozostałe produkty", które były przedmiotem dyskusji między państwami członkowskimi a KE, jak m.in. miód czy drób. "Mamy tę sytuację na uwadze" - zapewnił.

"Jest deklaracja KE, że te wszystkie pozostałe produkty, poza tymi pięcioma najbardziej wrażliwymi (pszenica, kukurydza, rzepak, nasiona słonecznika i olej słonecznikowy - PAP) będą analizowane i możliwe jest zastosowanie klauzuli bezpieczeństwa, która jest zawarta w tym rozporządzeniu liberalizującym handel z Ukrainą" - stwierdził komisarz Wojciechowski.

Wyjaśnił, że jej zastosowanie oznacza wstrzymanie importu produktów, które obejmie. Podkreślił, że jest to procedura, która z jego inicjatywy została skrócona z 6 do 3 miesięcy. "Po zbadaniu wszystkich danych, które są potrzebne, żeby taką procedurę wszcząć jest to możliwe. I możliwe są jakieś dalsze zakazy czy ograniczenia handlowe np. przywrócenie taryf" - powiedział Wojciechowski.

"Popieram to, żeby w stosunku do drobiu taką procedurę przeprowadzić. To by oznaczało przywrócenie taryfy, która by obowiązywała, czyli kwoty taryfowej" - wskazał. Zwrócił uwagę, że mięso drobiowe miało kwotę taryfową 90 tys. ton na całą UE. "Jeśli okaże się, że na tym rynku rzeczywiście są poważne zakłócenia, jest możliwość przywrócenia takiej taryfy" - zwrócił uwagę, choć jak zastrzegł, "to nie jest jeszcze w tej chwili decydowane".

Mateusz Morawiecki odnosząc się do towarów rolnych z Ukrainy zapowiedział w piątek, że Polska złoży bardzo szybko wniosek do KE o weryfikację naruszenia rynku w kilku innych obszarach, takich jak np. drób, jajka, artykuły mleczne. "Chcemy, aby w rzetelny sposób zweryfikować wpływ tych produktów na rynek polski za ostatnich kilka miesięcy i ryzyka związane z destabilizację rynku polskiego na przyszłość" - powiedział szef rządu.

I tak Polska wychodzi "na plus"?

Unijny komisarz przekonywał na konferencji, że "wolny handel z Ukrainą dla całej polskiej gospodarki jest niesłychanie korzystny".

"Wolny handel z Ukrainą w 2022 roku zaowocował tym, że Polska ma prawie 4 mld euro nadwyżki handlowej w handlu z Ukrainą. Mówię o ogólnych wielkościach handlowych. Polski eksport na Ukrainę to jest prawie 10 mld euro (...) polski import z Ukrainy to jest niespełna 6 mld euro. Polski eksport na Ukrainę to jest prawie 1/3 całego unijnego eksportu" – zauważył.

Wojciechowski dodał, że miał serię spotkań z polskimi przedstawicielami różnych sektorów rolnych. "Polska Izba Mleka na przykład nie chce jakichkolwiek zakazów dotyczących importu mleka z Ukrainy, bo jest wielkim eksporterem, znaczącym eksporterem produktów mlecznych na rynek ukraiński i jakakolwiek blokada w drugą stronę bardzo by dotknęła polską branżę mleczną" – przekazał.

W opinii Wojciechowskiego, spadek cen zboża wynika z dwóch czynników. Pierwszym z nich jest uwolnienie eksportu z Ukrainy przez Morze Czarne dzięki porumienieniu pod egidą ONZ z udziałem Turcji w sierpniu 2022 r. "To spowodowało duże zmiany na rynkach światowych. Ta obniżka cen, która dotyka polskich rolników i dotyka rolników w całej Europie to nie jest skutek importu z Ukrainy – te wielkości importowe nie są aż tak znaczące, żeby spowodowały takie zmiany cen" – powiedział.

Komisarz zwrócił uwagę, że drugą i główną przyczyną spadku cen jest wojna, a także "rosyjskie gry" na rynku zboża. Wskazał, iż Rosja jest wielkim eksporterem zboża, a żywność nie jest objęta sankcjami, przez co państwo to zwiększa swój eksport i zajmuje miejsce Ukrainy na rynkach światowych. Zaznaczył, że UE nie może wziąć na siebie odpowiedzialności za braki żywności na świecie, więc jest ona wyłączona z systemu sankcji. Dodał, że "UE nie może działać prewencyjnie".

"Działania są możliwe tylko wtedy, gdy są potwierdzone poważne zakłócenia na rynku. Wolny rynek to fundamentalna zasada Unii Europejskiej, nieingerowanie w ten rynek dopóki się da to też zasada UE" - podkreślił. Stwierdził, że pierwszy wniosek strony polskiej z grudnia 2022 r. potraktował poważnie.

"Zawsze sygnały z państw członkowskich są najważniejsze, i Komisja na nie reaguje" - zaznaczył komisarz.

Komisarz "zareagowali w porę"

Wskazał, że wówczas podjęto działania, aby uruchomić rezerwę kryzysową i wskazywać - że problem istnieje i dotyczy pięciu państw.

Wojciechowski ocenił, że zareagował w porę, używający wszystkich instrumentów, które zależały od niego. "Dlatego polscy rolnicy otrzymali już ponad 5 mld zł pomocy" - stwierdził komisarz.

W piątek ambasador Polski przy UE Andrzej Sadoś informował, wniosek o przedłużenie decyzji o zniesieniu ceł na towary z Ukrainy został przekazany przez szwedzką prezydencję do Parlamentu Europejskiego. PE ma głosować w tej sprawie na sesji rozpoczynającej się 8 maja. Zgoda europarlamentu jest wymagana, aby decyzja została przedłużona. Obecna decyzja o zniesieniu ceł wygasa 5 czerwca. Po głosowaniu w PE sprawa wróci do Rady, gdzie odbędzie się głosowanie.

Premier Mateusz Morawiecki w komentarzu do tej sprawy przekazał w piątek, że "przedłużenie tych regulacji dotyczących ceł obowiązywać będzie od czerwca, ponieważ do czerwca obowiązują obecne regulacje, co do których dwa tygodnie temu podjęliśmy bardzo intensywny proces negocjacji".

Kryzys zbożowy - podstawowe informacje

20 kwietnia ministrowie rolnictwa Polski, Bułgarii, Rumunii, Słowacji i Węgier napisali list do Komisji Europejskiej w sprawie koniecznych kroków, które należy podjąć w celu przeciwdziałania zaburzeniom na rynkach państw członkowskich Unii Europejskiej, najbardziej dotkniętych zwiększonym importem produktów rolno-spożywczych z Ukrainy.

Od 15 kwietnia zamknięto polską granicę dla zbóż i towarów przywożonych z Ukrainy. Zgodnie z rozporządzeniem ministra rozwoju i technologii przewóz towarów przez Polskę jest możliwy na podstawie przepisów unijnych o tranzycie zewnętrznym albo na podstawie konwencji o wspólnej procedurze tranzytowej, pod warunkiem, że tranzyt przez nasz kraj zakończy się w portach morskich w Gdańsku, Gdyni, Świnoujściu, Szczecinie i Kołobrzegu lub poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Rozporządzenie zakłada, że do 30 czerwca obowiązuje zakaz przywozu z Ukrainy m.in. zboża, cukru, jaj. Zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia, zakaz przywożenia z Ukrainy do Polski produktów rolnych dotyczy: zboża, cukru, suszu paszowego, nasion, chmielu, lnu i konopi, owoców i warzyw, produktów z przetworzonych owoców i warzyw, wina, wołowiny i cielęciny, mleka i przetworów mlecznych, wieprzowiny, baraniny i koziny, jaj, mięsa drobiowego, alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego, produktów pszczelich oraz pozostałych produktów. 

ra/ mick/