Król Eswatini, Mswati III, odnowił wieloletnie roszczenia terytorialne swojego królestwa wobec Republiki Południowej Afryki, żądając zwrotu niemal całej wschodniej prowincji Mpumalanga i sporej części prowincji Gauteng, w tym miasta Springs leżącego w pobliżu Johannesburga.
Król powołał, kolejny już raz w historii tego sporu terytorialnego, Komitet Przywrócenia Granicy (BRC), którego zadaniem jest wynegocjowanie zwrotu ziemi skradzionej królestwu w epoce kolonialnej. W nowym 15-osobowym komitecie znalazło się kilku członków rodziny królewskiej.
Jednak pomimo wielokrotnych nominacji do BRC nie poczyniono żadnych postępów w odzyskaniu spornej ziemi, które Eswatini utraciło w okresie kolonialnym, na rzecz Afrykanerów. Ci biali farmerzy początkowo dzierżawili ziemię od lokalnych przywódców plemiennych, ale później uznali ją za swoją własność, a w latach 70. i 80. XX w. Republika Południowej Afryki wcieliła te tereny w swoje granice.
Eswatini utrzymuje, że te rozległe obszary, zwłaszcza prowincja Mpumalanga - dawniej znana jako Wschodni Transwal - historycznie były częścią królestwa Swazi.
Królestwo zgłasza również roszczenia do części prowincji Gauteng, w tym do miasta Springs w pobliżu Johannesburga, a także do kilku nadmorskich miast w południowowschodniej prowincji KwaZulu-Natal.
Kraj, pozbawione dostępu do morza, podkreśla duchowe znaczenie wybrzeża Oceanu Indyjskiego, gdzie tradycyjnie zbierano wodę morską do świętych rytuałów, takich jak Incwala.
W 1982 r., w czasach apartheidu, rząd w Pretorii zawarł umowę z Eswatini w sprawie odstąpienia jej części zabranych ziem, ale umowa została zablokowana w sądzie i unieważniona. Później były obietnice składane przez prezydenta Nelsona Mandelę, ale sporna ziemia wciąż pozostaje pod jurysdykcją Republiki Południowej Afryki.
Granica międzynarodowa Eswatini–RPA została ustanowiona w epoce kolonialnej jako część szerszego brytyjskiego porozumienia opisującego granice ówczesnego Transwalu i nikt nie pytał monarchów rządzących Swazi, jakie mają zdanie w sprawie jej przebiegu. Obecnie rozciąga się ona na 444 kilometry od południowego do północnego trójstyku z Mozambikiem.
Mimo sporu o ziemię oba kraje mają dobre sąsiedzkie relacje i są członkami Wspólnoty Rozwoju Afryki Południowej i Unii Celnej Afryki Południowej.
Tadeusz Brzozowski (PAP)
tebe/wr/
