Otwarcie konta maklerskiego to pierwszy krok do tego, żeby zacząć inwestować na giełdzie. Darmowy rachunek to obecnie standard, ale kilkaset złotych rocznie trzeba np. płacić za dostęp do pakietu rzeczywistych notowań. Przedstawiamy najważniejsze kwestie dotyczące wyboru konta i opłat, na które zwrócić uwagę, by nie ponosić niepotrzebnych kosztów.
Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych podaje, że liczba otwartych kont maklerskich wynosi blisko 1,6 mln. Oferowane one są przez ponad 20 domów i biur maklerskich z siedzibą w Polsce nadzorowanych przez KNF, a także kilkunastu brokerów zagranicznych. Jak połapać się w tylu ofertach, wybierając rachunek dla siebie?
Czym jest rachunek maklerski? Bez niego nie zaczniesz
Zacznijmy od tego, czym jest konto maklerskie (inaczej rachunek maklerski). To rodzaj rachunku służącego do przechowywania papierów wartościowych i instrumentów finansowych oraz zlecania transakcji ich kupna i sprzedaży na giełdzie. Jest elektronicznym zapisem prowadzonym przez uprawniony dom lub biuro maklerskie na rzecz klienta, który może być osobą indywidualną lub prawną. W przypadku osób fizycznych warunkiem otwarcia konta jest pełnoletność.
Nie jest to konto bankowe, chociaż możemy na nie wpłacać i wypłacać pieniądze. Numer konta maklerskiego składa się z 8 cyfr, a rachunku bankowego z 26. Co najważniejsze - bez niego nie będziemy mogli zacząć inwestowania na giełdzie.
Gdzie założyć konto maklerskie?
Aby założyć rachunek maklerski, musimy zgłosić się do domu lub biura maklerskiego albo po prostu do banku. Samo konto maklerskie bez problemu możemy otworzyć online, a całość nie powinna zająć dłużej niż 30 minut. Do jego założenia osoba fizyczna, oprócz skończonych 18 lat, musi posiadać ważny dowód tożsamości. Konto maklerskie najłatwiej będzie założyć w swoim banku, który prowadzi nasze konto osobiste, jeśli oczywiście ma je bezpośrednio w swojej ofercie. W innym wypadku najpewniej bank posiada swoje biuro lub dom maklerski, co też może ułatwić przejście przez wszystkie formalności.
Jedną z nich jest obowiązkowa do wypełnienia przy otwarciu rachunku ankieta MIFID, która pomoże sprawdzić naszą wiedzę i doświadczenie na rynkach finansowych. Adekwatność inwestycyjna klienta to jedno z kluczowych pojęć dla domu maklerskiego, który może nie oferować nam pełnej gamy dostępnych instrumentów finansowych. Zawsze należy pamiętać, że inwestowanie łączy się z ryzykiem utraty części lub całości środków, a w określonych przypadkach może przewyższać wartość kapitału początkowego.
Z blisko 1,6 mln rachunków 10 największych brokerów skupiało ponad 92 proc. klientów, co oznacza, że wybierają oni przede wszystkim największe domy i biura maklerskie. Oferta jest szeroka i każdy znajdzie konto maklerskie, z którego będzie mógł korzystać bezpiecznie, tanio i wygodnie.
| Dom/biuro maklerskie | Liczba prowadzonych rachunków |
|---|---|
| mBank BM | 415 111 |
| BM Pekao | 204 418 |
| ING Bank Śląski BM | 177 691 |
| BM PKO BP | 148 439 |
| DM XTB | 126 670 |
| Santander BM | 123 035 |
| DM BOŚ | 117 601 |
| BM Alior Bank | 89 282 |
| BM BNP Paribas Bank Polska | 38 787 |
| NOBLE Securities DM | 25 963 |
| Dane KDPW, stan na 31.11.2022 | |
Jak będziemy korzystać z rachunku maklerskiego i co kupować?
Trzeba się zastanowić, w jaki sposób konto maklerskie będzie przez nas wykorzystywane. Można inwestować długoterminowo na rynkach w Polsce i za granicą w myśl strategii „kup i trzymaj” albo aktywnie handlować, dokonując wielu transakcji nawet codziennie. Z instrumentów finansowych dostępnych na GPW za pomocą konta maklerskiego możemy kupić i sprzedać:
- akcje, prawa do akcji,
- obligacje,
- certyfikaty inwestycyjne,
- ETF-y,
- pochodne instrumenty finansowe jak kontrakty terminowe i opcje.
Poza tym za pomocą konta maklerskiego będziemy mogli nabyć jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych czy produkty strukturyzowane.
Coraz więcej domów maklerskich ma w swojej ofercie także dostęp do rynków zagranicznych i notowanych tam akcji, m.in. takich spółek jak Tesla, Apple czy Amazon. Od niedawna akcje zagranicznych spółek można też kupić na GPW za pomocą większości kont polskich domów maklerskich. Póki co, oferta jest dosyć skromna, ale zgodnie z zapowiedziami ma być rozbudowywana.
Nie zmienia to faktu, że najbardziej popularnym aktywem inwestycyjnym wśród polskich inwestorów są akcje polskich spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Według ostatniego Ogólnopolskiego Badania Inwestorów SII aż 80 proc. posiada je na swoim rachunku maklerskim.
Bezpieczeństwo powierzonych środków i danych
Pełną listę podmiotów prowadzących działalność maklerską znajdziemy na stronach KNF. Trzymanie środków pieniężnych na rachunku maklerskim nie jest najlepszym rozwiązaniem, ponieważ nie obejmują go takie gwarancje jak np. gotówki na rachunku bankowym, gdzie depozyty są chronione przez BFG do równowartości w złotych 100 tys. euro.
Środki zapisane na koncie maklerskim są objęte systemem rekompensat Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych (KDPW). W przypadku upadku domu maklerskiego inwestor odzyska 100 proc. utraconych środków tylko do równowartości 3 tys. euro. i 90 proc. ponad tę kwotę, ale do równowartości w złotych 22 tys. euro.
Inwestor nie musi przejmować się akcjami zapisanymi na jego koncie w przypadku opisanym powyżej, bo te zostaną przeniesione na rachunek inwestora w innym domu maklerskim.
Trzeba pamiętać, że domy maklerskie czy firmy inwestycje z siedzibą poza Polską i UE pozostają poza kontrolą KNF i ESMA (Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych). Brokerzy z państw Unii podlegają z kolei pod jurysdykcję prawną w swoim kraju i ewentualne spory będą się toczyć przed tamtejszymi sądami.
Warto przed zawarciem umowy o prowadzenie konta maklerskiego sprawdzić, jak będą wykorzystywane nasze dane osobowe i w jaki sposób dom maklerski będzie nimi zarządzał, aby potem nie być zaskoczonym liczbą ofert marketingowych pojawiających się w naszej skrzynce e-mailowej.
Przeczytaj także
Ile kosztuje konto maklerskie? Koszty oczywiste i ukryte
Gdy nasze priorytety dotyczącego tego, jak korzystać z konta maklerskiego, zostaną już ustalone, uwaga zapewne skupi się na kosztach jego obsługi. Ogólnopolskie Badanie Inwestorów (OBI) przygotowywane przez Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych (SII) co roku pokazuje, że koszty są najważniejszym elementem decydującym o wyborze konta maklerskiego.
Chociaż niedawne badanie Ministerstwa Finansów i KNF pokazało, że pod względem prowizji (tzw. prowizji maklerskiej) oferty większości domów maklerskich są na podobnym poziomie, to jednak potrafią się różnić pod względem innych ważnych pozycji w cenniku.
Tutaj znów wracamy do określenia swoich preferencji inwestycyjnych, ponieważ będą one miały wpływ na ostateczny poziom poniesionych kosztów na rzecz domu maklerskiego. Warto sprawdzić, czy i jaki poziom wartości transakcji może przynieść nam niższą prowizję maklerską. Standardem na polskim rynku akcji jest prowizja w wysokości 0,3-0,4 proc. od dyspozycji składanych przez internet.
Istnieje też prowizja minimalna – zwykle to 3-5 zł od zrealizowanego zlecenia. Na rynku można też spotkać ofertę DM XTB z zerową prowizją maklerską po spełnieniu określonych warunków.
Bez wątpienia opłata za prowizję maklerską oraz za prowadzenie konta będą podstawowym pozycjami tabeli opłat i prowizji, na które zwrócimy uwagę. Jest jednak szereg kolejnych opłat, mniej lub bardziej oczywistych, o których warto pamiętać, jak choćby:
- opłaty za prowadzenie rachunku maklerskiego,
- prowizje za handel akcjami zagranicznych spółek,
- minimalny koszt prowizji maklerskiej,
- opłaty za handel kontraktami terminowymi i opcjami,
- opłaty za dostęp do notowań w czasie rzeczywistym, zależne od ilości ofert,
- opłaty zależne od rodzaju kanału złożenia zlecenia,
- opłaty za przeniesienie akcji z jednego rachunku na drugi,
- opłaty za depozyt od wartości zagranicznych aktywów zapisanych na rachunku.
Standardem na rynku jest, że otwarcie konta maklerskiego jest darmowe, a opłata za jego prowadzenie, często po spełnieniu określonych warunków, również jest zerowa. W innym wypadku cenniki wskazują na koszty rzędu 40-100 zł za rok, jeśli np. konto przez ten czas będzie nieużywane.
Osoby zainteresowane tzw. daytradingiem, czyli dokonywaniem otwarcia swojej pozycji spekulacyjnej i jej zamknięciem tego samego dnia, mogą szukać ofert, których prowizje i minimalne stawki za taki rodzaj handlu akcjami czy kontaktami terminowymi są niższe niż standardowe.
Przy transakcjach zagranicznych konieczne jest sprawdzenie prowizji za przewalutowanie i samych kursów walut w danym domu maklerskim (w walutach obcych możemy otrzymywać choćby dywidendę) oraz np. opłaty za depozyty zagranicznych papierów wartościowych. Bywają one bezpłatne, ale gdzie indziej trzeba płacić określony procent od wartości aktywów.
Ukryte opłaty mogą dotyczyć wypłaty środków i zależeć np. od konta, na które chcemy zrealizować przelew, waluty czy sposobu jego zlecenia. Czasami inne koszty poniesiemy, gdy zlecenia transakcji dokonamy online, inne przez telefon i podczas wizyty w oddziale. Także sposób otrzymywania informacji o koncie (elektronicznie lub papierowo) domy maklerskie mogą wyceniać w różny sposób. Papierowe wyciągi mogą kosztować nawet kilkadziesiąt złotych rocznie.
Pamiętajmy też o kosztach dostępu do notowań w czasie rzeczywistym i zakresu ich prezentacji. Zazwyczaj w pakiecie z otwarciem i prowadzeniem konta otrzymuje się tylko jedną, najlepszą ofertę z arkusza zleceń, za pozostałe trzeba dodatkowo płacić. Ich koszt to od ok. 100 zł/miesięcznie za 5 najlepszych ofert do ponad 200 zł za podgląd całego arkusza w czasie rzeczywistym.
Warto zwrócić uwagę na opłaty za przeniesienie papierów wartościowych do innego domu maklerskiego. Nasz wybór konta maklerskiego nie musi być przecież decyzją ostateczną - każdy może przenieść kupione akcje czy obligacje gdzie indziej. Okazuje się, że tu panuje dużo większe zróżnicowanie kosztów niż na przykład w prowizjach maklerskich. Opłaty te zazwyczaj są określane jak procent wartości przenoszonych aktywów. Tabele opłat i prowizji zazwyczaj pokazują poziom 0,5 proc. ale trafić można także na opłatę za przeniesienie na poziomie nawet 1 proc.
Aplikacja i usługi domów maklerskich
Dla wielu ważna też będzie wygoda obsługi i funkcjonalność aplikacji czy strony internetowej wybranego domu maklerskiego. Dostęp online jest obecnie najpopularniejszym sposobem korzystania z rachunku maklerskiego, a intuicyjność mobilnej aplikacji staje się jedną z ważniejszych zalet poszczególnych ofert.
Dostęp do rynku z poziomu smartfona zaczyna dominować wśród posiadaczy kont maklerskich, zwłaszcza ich młodszej grupy. Atrakcyjny wizualnie wygląd i intuicyjny sposób użytkowania aplikacji może przesądzić o wyborze konkretnego konta maklerskiego. We wspomnianym badaniu OBI jakość platformy internetowej była drugim najważniejszym czynnikiem decydującym o wyborze konkretnej oferty.
Poza kosztami i przystępnym serwisem decydować może zakres usług dodatkowych, jak m.in. doradztwo inwestycyjne, pakiet szkoleń edukacyjnych, ilość i jakość publikowanych analiz i rekomendacji. To także wspomniana już dostępność do określonych rynków zagranicznych i instrumentów na nich notowanych oraz możliwość prowadzenia rachunku w obcej walucie. Otwarcie konta maklerskiego w części domów maklerskich pozwala uczestniczyć w programach lojalnościowych spółek giełdowych, co może być dodatkowym atutem dla inwestora-klienta.
Na wybór danego domu maklerskiego wpływ może mieć oferta prowadzenia IKE i IKZE przez osoby, które inwestowanie chcą łączyć z zabezpieczeniem emerytalnym i ulgami podatkowymi. Nie bez znaczenia będą inne usługi związane z podatkami. To np. dostępność popularnego formularza W-8BEN dotyczącego amerykańskiego rynku akcji czy sposobu rozliczania zagranicznych transakcji.
Wśród usług, zwłaszcza dla aktywnych inwestorów, ważne mogą okazać się oferowane narzędzia, które pozwolą lepiej zorientować się na rynku. To np. dostęp do aktualnych wskaźników giełdowych, różnego rodzaju skanerów instrumentów czy spółek, które pod określonym kątem pozwalają prześwietlić tysiące inwestycyjnych ofert. Także entuzjaści analizy technicznej powinni sprawdzić, jakie narzędzia w tym obszarze oferują domy maklerskie i ich platformy transakcyjne.
Konto maklerskie to dopiero początek
Będąc świadomym tych kilku kwestii, powinno być nam łatwiej dokonać właściwego wyboru. Jak już wspomniałem, nie jest to decyzja nieodwracalna, jak również nikt nie zabrania posiadać wielu rachunków w kilku domach maklerskich. Często inwestorzy w miarę zdobywania doświadczenia giełdowego szukają optymalnych rozwiązań i zmieniają rachunki, aby wybrać ten najlepiej dopasowany do indywidualnych potrzeb. Niektórzy brokerzy udostępniają rachunek demonstracyjny, który pozwala sprawdzić jego działanie na wirtualnym portfelu.
Samo otwarcie konta maklerskiego to dopiero początek inwestycyjnej drogi. Pomocą w pierwszych krokach na niej mogą okazać się nasze poradniki poświęcone inwestowaniu: „Jak kupować akcje. Giełda dla początkujących”, „Inwestowanie dywidendowe. Poradnik dla początkujących” oraz wiele innych. Pamiętajmy, że na giełdzie inwestujemy tylko na własną odpowiedzialność. Dom maklerski jest jedynie pośrednikiem zawieranych przez nas transakcji za pomocą konta maklerskiego.
***
Finansowe ABCD w Bankier.pl to cykl artykułów, w których krok po kroku, prostym językiem, wyjaśniamy kwestie ważne dla konsumentów, przedsiębiorców czy inwestorów.
