Główny problem branży biegłych rewidentów to brak napływu młodych pracowników, ale popyt na usługi audytorskie w kolejnych latach wzrośnie, co m.in. dzięki wzrostowi płac w branży może zachęcić do wstąpienia lub powrotu do zawodu - ocenia Polska Agencja Nadzoru Audytowego (PANA)
Wśród osób posiadających tytuł biegłego rewidenta liczba osób deklarujących wykonywanie zawodu na koniec 2023 r. wyniosła 2.570 z 4.948 ogółu (52 proc.) biegłych rewidentów. W ciągu 2023 roku zaobserwowano zmniejszenie tej liczby o 93 osoby (w poprzednim roku o 82 osoby).
"Analizując kształtowanie się liczby biegłych rewidentów w ciągu ostatnich lat obserwuje się stabilny trend spadkowy. Zjawisko to ma charakter globalny i trwa od wielu lat. Łączna liczba biegłych rewidentów na koniec 2023 roku w porównaniu do końca roku 2022 zmniejszyła się o 122 osoby, tj. o 2 proc. w ciągu roku i o 290, tj. o niespełna 6 proc. w ciągu 2 lat" - podano w raporcie PANA o monitorowaniu rynku usług świadczonych przez biegłych rewidentów i firmy audytorskie za 2023 r.
W porównaniu do końca 2012 r. spadek ten wyniósł 2.156 osoby, tj. ponad 30 proc., zatem roczne spadki w ciągu ubiegłego roku i poprzedniego roku były niższe niż średnioroczny spadek z ostatnich 11 lat (wynoszący przeciętnie 196 osób).
"Młodzi ludzie zbyt wolno dopływają do zawodu. To jest kluczowa sprawa" - powiedział prezes PANA Jacek Gdański.
Zastępca dyrektora w Departamencie Strategii i Współpracy Międzynarodowej Bogusław Budziński wskazał, że trend spadkowy liczby osób w branży się nieco wypłaszacza.
"Mamy nadzieje, że nastąpi stabilizacja i być może wzrost w przyszłości. Podejmowane są działania, też w Ministerstwie Finansów" - dodał.
Agencja obserwuje trendy w zakresie liczby nowych biegłych rewidentów wstępujących do samorządu zawodowego oraz skali przyczyn rezygnacji z posiadania tytułu zawodowego.
"Obecnie nie wydaje się, aby spadek łącznej liczby biegłych rewidentów przełożył się negatywnie na dostępność usług świadczonych przez firmy audytorskie. Wiązać to można m.in. z coraz większym wykorzystaniem zautomatyzowanych narzędzi i technik wspomagających badanie oraz ze zwiększonym udziałem ekspertów i innych osób wchodzących w skład kierowanych przez biegłych rewidentów zespołów wykonujących badanie (szczególnie jest to widoczne w dużych sieciowych firmach audytorskich)" - podano w raporcie.
"Nadchodzące zmiany w otoczeniu legislacyjnym wprowadzą w nieodległym horyzoncie czasowym nowe obowiązki w zakresie zrównoważonego rozwoju - będą to obowiązki sprawozdawcze jednostek i wiążące się z tym obowiązki atestacji sprawozdawczości w tym zakresie. Mając na uwadze trwający proces legislacyjny dotyczący implementacji przepisów dyrektywy CSRD do polskiego porządku prawnego, spodziewane jest zwiększenie zapotrzebowania na usługi biegłych rewidentów i firm audytorskich w najbliższych latach" - dodano.
Budziński poinformował, że od przyszłego roku, w związku z wdrożeniem CSRD, ok. 3.600 firm będzie musiało w Polsce raportować informacje niefinansowe, które będą podlegały usłudze atestacji sprawozdawczości, co będzie przyciągać biegłych rewidentów, ponieważ na chwilę obecną, wg projektu ustawy, tylko biegli rewidenci będą mogli świadczyć usługę atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju.
PANA podaje w raporcie, że naturalne mechanizmy rynkowe, takie jak wzrost wynagrodzeń spowodowany zwiększeniem zapotrzebowania na usługi przez nich świadczone, mogą zachęcić do rozpoczęcia świadczenia usług audytorskich zarówno potencjalnych kandydatów do uzyskania uprawnień biegłego rewidenta, jak i biegłych rewidentów, którzy obecnie nie wykonują zawodu.
"Wynagrodzenie za usługi biegłego rewidenta powinno odzwierciedlać pracochłonność oraz stopień złożoności zleceń, w połączeniu z wymaganymi od nich kwalifikacjami i ciążącą na nich odpowiedzialnością" - dodano.
PANA ocenia, że trend spadkowy dostępnych biegłych rewidentów mógłby również zostać zahamowany lub nawet odwrócony poprzez stworzenie zachęt i ułatwień w dostępie do zawodu. Mogłyby one polegać m.in. na zwiększeniu możliwości przygotowania do zawodu biegłego rewidenta poprzez umożliwianie zaliczania egzaminów z wiedzy w ramach realizowanego programu studiów.
"W 2023 roku Komisja Egzaminacyjna zawarła umowę z drugą, po Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie, uczelnią w Polsce, tj. z Uniwersytetem Ekonomicznym we Wrocławiu, a w 2024 roku trzecią, z Uniwersytetem Ekonomicznym w Katowicach wprowadzając pewne ułatwienia w zaliczaniu egzaminów uniwersyteckich zdawanych na tych uczelniach jako egzaminów z wiedzy w ramach dedykowanych kierunków studiów. Taki system kształcenia może dodatkowo przyczynić się do obniżenia średniej wieku biegłych rewidentów oraz ogólnej poprawy poziomu wiedzy w zakresie finansów wśród studentów" - napisano.
"Wartym rozważenia jest również aktualizacja dotychczasowych rozwiązań regulacyjnych odnoszących się do zasad przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego dla kandydatów na biegłych rewidentów. W tym kontekście PANA widzi potrzebę dialogu i konkretnych działań wszystkich właściwych instytucji. Potrzebne jest nowe, bardziej innowacyjne podejście, które zachęciłoby do przystępowania do egzaminów, usunięcie istniejących barier" - napisano.
Łączne przychody wszystkich firm audytorskich z tytułu wykonywania rewizji finansowej i innych usług wymaganych ustawowo wyniosły w 2023 r. 2,83 mld zł, o 15 proc. więcej rdr, z czego przychody z tytułu badań ustawowych to 1,06 mld zł tj. +19 proc. rdr.
Udział tzw. wielkiej czwórki (Deloitte, EY, KPMG i PwC) w przychodach z badań ustawowych jednostek zainteresowania publicznego (JZP) obniżył się w 2023 r. do 60,4 proc. z 61,8 proc. rok wcześniej., z czego 25 proc. to PwC, 17 proc. KPMG, 9 proc. Deloitte, a 9 proc. EY.
Z kolei koncentracja wielkiej czwórki w badaniach ustawowych jednostek nie-JZP wyniosła 44 proc., 3 pp. mniej rdr, przy 14-proc. udziale PwC, 13-proc. EY, 9-proc. Deloitte i 8 proc. KPMG.
Wreszcie, udział wielkiej czwórki w przychodach z usług niebędących badaniami ustawowymi spadł w ub. roku do 63 proc. z 72 proc., przy 39-proc. udziale PwC, 17-proc. EY, 7-proc. KPMG i Grant Thornotn oraz 5-proc. Deloitte. (PAP Biznes)
tus/ ana/
