W Polsce istnieje duże zapotrzebowanie na aktuariuszy, ze względu na ich małą liczbę. Zatem warto zainwestować w siebie.
Kim jest aktuariusz?
Aktuariusz to specjalista ubezpieczeniowy, który oszacowuje za pomocą metod analizy matematycznej, tzw. matematyki aktuarialnej, wysokość składki, świadczeń, odszkodowań, rezerw ubezpieczeniowych itd. Aktuariusze w oparciu o dane historyczne, regulacje prawne i prognozy dokonują kalkulacji prawdopodobieństw zdarzeń losowych, takich jak narodziny, małżeństwo, choroba, bezrobocie, wypadki, emerytura lub śmierć. Oszacowują również ryzyko powstania szkód majątkowych. Można stwierdzić, że aktuariusz przypisuje finansową wartość przyszłym zdarzeniom.
Korzenie zawodu aktuariusza sięgają przełomu XVII i XVIII w. i były powiązane przede wszystkim z rozwojem ubezpieczeń na życie, ale głównego znaczenia profesja ta nabrała dopiero w XIX w. Matematykę aktuarialną zapoczątkowały pod koniec XVII w. prace angielskiego astronoma E. Halleya dotyczące wymieralności w wybranej populacji, a w 1948 r. w Londynie powstał Instytut Aktuariuszy - pierwsza placówka naukowa prowadząca prace z zakresu matematyki aktuarialnej.
W Polsce za początek tej profesji można uznać rok 1920, w którym działalność rozpoczął Polski Instytut Aktuariuszy. Od 1990 r. na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego działa Letnia Szkoła Nauk Aktuarialnych, wiele jednostek na polskich uczelniach wyższych również prowadzi edukację aktuarialną. Środowisko aktuariuszy w 1991 r. powołało Polskie Stowarzyszenie Aktuariuszy. Zadaniem Stowarzyszenia jest wspieranie tej grupy zawodowej, a także uczestnictwo w pracach legislacyjnych w zakresie ubezpieczeń. Stowarzyszenie jest członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Aktuariuszy. Istnieje konieczność wprowadzenia instytucji aktuariusza krajowego, który zajmowałby się sprawami systemu ubezpieczeń społecznych.
Miejsce pracy aktuariuszy
Sektor towarzystw ubezpieczeniowych, zarówno na życie jak i majątkowo-osobowych, nie może funkcjonować bez aktuariuszy, którzy w większości właśnie tam pracują. Zgodnie z art. 159 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151) do zadań aktuariusza w Polsce należy:
- ustalanie wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych,
- kontrolowanie aktywów stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych,
- wyliczanie marginesu wypłacalności,
- sporządzanie rocznego raportu o stanie portfela ubezpieczeń,
- ustalanie wartości składników zaliczanych do środków własnych.
Jednakże w ostatnim czasie znacznie rozszerzyły się możliwości podejmowania pracy przez aktuariuszy. Aktuariusze mogą pracować we wszystkich instytucjach finansowych zarządzających ryzykiem. Mogą pracować w firmach konsultingowych, udzielając porad w zakresie podejmowania decyzji finansowych. W szczególności pomagają zaprojektować programy emerytalne, a w trakcie ich działania wyceniają ich aktywa i zobowiązania. Aktuariusze mogą również oszacowywać koszt różnego rodzaju ryzyk w działalności przedsiębiorstw. Mogą pracować również w instytucjach państwowych związanych np. z systemem ubezpieczeń społecznych czy zdrowotnych.
Ponadto aktuariusze mogą znaleźć zatrudnienie wszędzie tam, gdzie konieczne jest rozwiązywanie problemów finansowych i statystycznych - banki i firmy inwestycyjne, duże korporacje, związki zawodowe.
Wymagania
Zgodnie z art. 161 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, aktuariuszem może zostać osoba fizyczna, która:
- ukończyła studia wyższe,
- przez okres co najmniej 2 lat wykonywała czynności z zakresu matematyki ubezpieczeniowej, finansowej i statystyki, pod kierunkiem aktuariusza,
- złożyła z pozytywnym wynikiem egzamin aktuarialny,
- posiada pełną zdolność do czynności prawnych,
- korzysta z pełni praw publicznych,
- nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, przestępstwo przeciwko mieniu lub za przestępstwo skarbowe.
Jednym z powyższych wymogów dla uzyskania licencji aktuariusza jest zdanie egzaminu aktuarialnego. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 listopada 2003 r. w sprawie zakresu obowiązujących tematów egzaminów aktuarialnych oraz trybu przeprowadzania tych egzaminów (Dz. U. Nr 211, poz. 2054) zakres tego egzaminu obejmuje cztery działy:
- matematykę finansową,
- matematykę ubezpieczeń na życie,
- matematykę pozostałych ubezpieczeń osobowych i majątkowych,
- prawdopodobieństwo i statystykę.
Egzaminy są organizowane co najmniej 2 razy w roku kalendarzowym. Każda część egzaminu składa się z 10 pytań. Każde pytanie oceniane jest według następującej skali:
- dobra odpowiedź: 3 punkty,
- błędna odpowiedź: -2 punkty,
- brak odpowiedzi: 0 punktów.
Egzamin uważa się za zaliczony po uzyskaniu 13 punktów z jednej części. Zaliczenie wszystkich działów nie może trwać dłużej niż 2 lata.
Obecnie w rejestrze aktuariuszy, prowadzonym przez Komisję Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych znajdują się 124 osoby. Tak mała liczba aktuariuszy skutkuje wysoką wartością rynkową i wzmaga atrakcyjność tego zawodu w Polsce.
Uzyskanie licencji i wykonywanie zawodu aktuariusza wymaga dużej samodyscypliny i determinacji oraz ciągłego doskonalenia swoich umiejętności, ciągłego rozwoju. Trzeba sobie również umieć poradzić z dużym napięciem w pracy. Aktuariuszem najczęściej mogą zostać osoby w wykształceniem matematycznym lub ekonomicznym.
Umiejętności, którymi powinna wykazywać się osoba chcąca wykonywać ten zawód, to przede wszystkim:
- dobre zdolności komunikowania się z innymi i umiejętność prezentacji problemu oraz wyników,
- umiejętności analityczne,
- umiejętności szybkiego przystosowywania się do zmian,
- umiejętności pracy w grupie,
- znajomość pracy z komputerem.
Mgr Beata Putelbergier
Katedra Ubezpieczeń
Uniwersytet Łódzki
Źródło:
