Samorządowcy z wielu polskich miast stworzyli system dorabiania sobie dzięki wymienianiu się posadami w radach nadzorczych podległych sobie spółek. "Wyborcza" zebrała przypadki "samorządowego Erasmusa", który sięga wielu województw - czytamy we wtorkowym wydaniu "Gazety Wyborczej".
W artykule przypomniano, że rada nadzorcza to formalnie rzecz biorąc organ spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej. "Ciało to spotyka się raz na kwartał, czasem częściej, m.in. kontrolując działania zarządu. Można zabierać głos, przeglądać dokumenty, ale wcale nie trzeba. Realnie spółki nadzorowane są przez biura nadzoru właścicielskiego" - czytamy. "Za udział w radzie otrzymuje się konkretne pieniądze i to każdego miesiąca" - dodano.
Jak zaznaczyła "GW", "samorządowcy uznali, że to świetna okazja, by dorobić". "Żeby nie kłuć w oczy, zaczęli jeździć w poszukiwaniu posad poza własne miasto i własny region" - wyjaśniono. W artykule wyjaśniono, że "zjawisko zyskało miano +samorządowego Erasmusa+ czy akcji +stołek za stołek+. "Często sekwencje poszczególnych wymian stołków bywały rozbudowane i obejmowały wiele samorządów" - dodano.
"Wyborcza" wskazała, że "najbardziej znanym przykładem beneficjenta +samorządowego Erasmusa+ jest Jacek Sutryk". "Specjalnie w tym celu uzyskał dyplom MBA Collegium Humanum, który uprawniał do zasiadania w radach nadzorczych spółek komunalnych i państwowych. Wg prokuratury dzięki łapówce, on sam temu zaprzecza. Za zasiadanie w trzech radach nadzorczych dostał ponad 230 tys. zł" - czytamy.
Według doniesień "GW", Sutryk zasiadał nie tylko w lokalnych Kolejach Dolnośląskich, ale też w Regionalnym Centrum Gospodarki Wodno-Ściekowej w Tychach oraz Śląskim Centrum Logistyki w Gliwicach.
Gazeta wskazała, że "włodarze z Górnego Śląska i Zagłębia mogli liczyć na wzajemność". Np. prezydent Dąbrowy Górniczej Marcin Bazylak od 6 sierpnia 2020 r. do 16 lipca 2024 r. zasiadał w radzie nadzorczej Wrocławskich Mieszkań. "Bazylak również w rodzimym regionie uczestniczył w wymianie stanowisk, bo od 29 kwietnia 2020 r. do 8 maja 2024 r. zasiadał w radzie nadzorczej zabrzańskiej spółki Zarząd Budynków Mieszkaniowych – Towarzystwo Budownictwa Społecznego" - czytamy.
Z artykuły wynika także, że z Zabrza odnoga systemu wymiany stanowisk idzie na północ, do Częstochowy, inna odnoga systemu prowadzi z Wrocławia do Wielkopolski; również w wojewódzkie łódzkim doszło do wymian stołków, podając kolejne przykłady samorządowców zasiadających w radach nadzorczych.
"GW" przypomniała, że ustawa, która weszła w życie wraz z nową kadencją samorządową w 2024 r., zabroniła zasiadania wójtów, burmistrzów i prezydentów w spółkach państwowych i komunalnych. Nowelizacja dotyczy wszystkich spółek, w tym z udziałem innych samorządów, a także jakiegokolwiek zatrudnienia (w tym w szczególności – w radach nadzorczych). Nie obejmuje jednak wiceprezydentów, radnych czy dyrektorów magistrackich wydziałów i departamentów.
W artykule wskazano, że Zarząd Związku Miast Polskich, na czele którego zasiada Jacek Sutryk, w piśmie do rządu Donalda Tuska przedstawił "najważniejsze dla samorządów zmiany legislacyjne". Oprócz zmian m.in. w systemie oświaty, wojewódzkich funduszach ochrony środowiska czy naliczaniu opłat za wywóz śmieci, ZMP chce również, żeby przepis o zakazie zasiadania włodarzy w spółkach został uchylony.
"Rzecz w tym, że przepis miałby zostać uchylony w całości. A zatem propozycja nie dotyczy tylko zasiadania w spółkach własnej gminy, ale także w spółkach Skarbu Państwa, ale przede wszystkim – w innych spółkach samorządowych, często oddalonych o wiele kilometrów" - czytamy w artykule.
Gazeta wskazała, że aktywiści miejscy jasno określili tę propozycję jako "lex Sutryk". "Afera Jacka Sutryka powinna być impulsem do zmian w samorządach, do wprowadzenia większej przejrzystości i kontroli społecznej. Tymczasem koledzy Sutryka – prezydenci miast – nawet się od niego nie odcięli. Mało tego, po cichu przepychają w Sejmie zmiany, które ułatwią zatrudnianie kolegów na miejskich stołkach w radach nadzorczych. Nie ma naszej zgody na Lex Sutryk. Samorząd to nie dojna krowa, miasto to nie koryto partyjne" – powiedział "GW" Jan Mencwel, radny Warszawy z organizacji Miasto Jest Nasze. Gazeta dodaje, że działacze uważają, że zakaz powinien sięgać dalej i obejmować wiceprezydentów oraz radnych tak, by ograniczać korupcję polityczną.
Szymon Osowski z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska uważa, że "samorządowy Erasmus" pokazuje defekt samorządu terytorialnego polegający na uwłaszczaniu się na majątku publicznym przez wąską grupę włodarzy. "Niektórzy mówią, że samorząd nam się udał, ale na pewno nie w kwestii przestrzegania zakazu konfliktu interesów albo ograniczenia działań, których po prostu robić nie wypada" – powiedział "GW" prezes Watchdoga.(PAP)
akr/ js/
