Do węgierskiego parlamentu trafił wniosek o piętnastą nowelizację ustawy zasadniczej. Zmiany będą dotyczyć określenia małżeństwa, wychowania dzieci czy nazewnictwa płci. Mowa też o konstytucyjnej ochronie gotówki, możliwości odbierania obywatelstwa czy bezterminowym stanie wyjątkowym.
We wtorek wieczorem przedstawiciele rządzącej na Węgrzech partii Fidesz złożyli w parlamencie projekt piętnastej już nowelizacji konstytucji. Tym razem skupia się ona przede wszystkim na kwestiach ideologicznych i pojęciowych. Sporo miejsca poświęcono kwestiom rodzinnym. W projekcie znalazł się m. in. następujący zapis: „Węgry chronią instytucję małżeństwa jako wspólnoty życia, ustanowionej między mężczyzną i kobietą na podstawie dobrowolnej decyzji, a rodzinę jako podstawę przetrwania narodu”.
Ponadto przedstawiciele Fideszu uznali, że podstawą stosunków rodzinnych jest małżeństwo oraz relacja rodzic-dziecko. W tym kontekście w nowelizacji pojawił się też już wcześniej zapowiadany przez premiera Węgier Viktora Orbana zapis, który konstytucyjnie określa, że człowiekiem można nazwać tylko mężczyznę bądź kobietę. Jednocześnie w ustawie zasadniczej znajdzie się nawiązujące do tego stwierdzenie, że „ojciec jest mężczyzną, matka jest kobietą”.
W konstytucji Węgier pojawią się też zapisy mówiące o tym, że „każde dziecko ma prawo do ochrony i opieki niezbędnej dla jego prawidłowego rozwoju fizycznego, psychicznego i moralnego, zaś prawo to ma pierwszeństwo przed wszystkimi innymi prawami podstawowymi, z wyjątkiem prawa do życia”. Nowelizacja również nakłada na państwo obowiązek ochrony prawa dzieci do samoidentyfikacji zgodnie z płcią, w jakiej się urodziły, a także zapewnienia wychowania zgodnie z wartościami opartymi na konstytucyjnej tożsamości kraju i kulturze chrześcijańskiej.
W nowej wersji węgierskiej konstytucji znajdzie się także prawo do otrzymywania zapłaty w gotówce, zakaz produkcji, używania, dystrybucji i promocji narkotyków oraz praktycznie nieograniczona możliwość zawieszania przez władze obywatelstwa osobom będącym jednocześnie obywatelami innego kraju.
Opozycja szeroko krytykuje zapis uprawniający rząd do ogłaszania stanu wyjątkowego. W praktyce będzie to bowiem oznaczać, że bez wiedzy i zgody parlamentu premier będzie mógł przedłużać trwający już od trzech lat stan wyjątkowy, a tym samym kontynuować kierowanie krajem za pomocą dekretów, całkowicie ignorując w ten sposób władzę ustawodawczą.
Obecna konstytucja Węgier weszła w życie 1 stycznia 2012 r. Nazywana jest często „konstytucją Fideszu”, gdyż została uchwalona wyłącznie głosami ówczesnej koalicji Fidesz-KDNP. Dotychczas do porządku prawnego włączono 14 zmieniających ją ustaw. Kolejne nowelizacje były przedkładane wyłącznie przez koalicję rządową, a na przestrzeni lat w ten sposób zmieniono brzmienie kilkudziesięciu artykułów. Do nowelizacji wymagana jest większość konstytucyjna w parlamencie, nie ma konieczności zatwierdzenia zmian w ogólnokrajowym referendum.
Tomasz Dawid Jędruchów (PAP)
tdj/ mms/
