Obecnie obowiązujące przepisy prawa pozwalają kobietom spodziewającym się dziecka i prowadzącym działalność gospodarczą na pobieranie wysokiego zasiłku macierzyńskiego. Nie ma przy tym zastosowania okres wyczekiwania niezbędny do uzyskania prawa do zasiłku chorobowego. Jednak od 2015 roku planowane jest wprowadzenie zmian, które mogą uniemożliwić tak zwanym przedsiębiorczym matkom, pozyskanie wysokich świadczeń z tytułu zasiłku macierzyńskiego.
Składki opłacane przez osoby prowadzące działalność gospodarczą
Osoby prowadzące działalność gospodarczą są zobowiązane do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Z każdego tytułu obowiązkowo jest także płacona składka zdrowotna w stałej wysokości, której nie można obliczyć proporcjonalnie do czasu faktycznie prowadzonej działalności.
Nie jest wymagane opłacanie składki na ubezpieczenie chorobowe. Decyzja o jej opłacaniu zależy od przedsiębiorcy, jednak to właśnie opłacanie tej składki ma wpływ na wypłacenie świadczeń (zasiłku chorobowego i macierzyńskiego). Kobieta, która prowadząc działalność, opłaca dobrowolnie składkę chorobową z obowiązkowego tytułu do ubezpieczenia - otrzyma zasiłek macierzyński.
ReklamaZasiłek dla przedsiębiorczej matki
Zasiłek chorobowy jest wypłacany pod warunkiem, że składka jest uiszczana terminowo i nieprzerwanie przez okres 90 dni. Zapłacenie składki po terminie skutkuje utratą prawa do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Wymagania te nie obowiązują przy wypłacie zasiłku macierzyńskiego.
Kobieta spodziewająca się dziecka ma prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru i może pobierać zasiłek chorobowy przez maksymalnie 270 dni.
Zasiłek macierzyński przysługuje kobiecie, która podczas podlegania ubezpieczeniu chorobowemu lub w okresie urlopu wychowawczego:
-
urodziła dziecko;
-
przyjęła na wychowanie dziecko i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia, (dziecko w wieku do 7 lat, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w wieku do 10 lat);
-
przyjęła dziecko na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, (dziecko w wieku do 7 lat, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w wieku do 10 lat).
Przy obecnych przepisach kobieta, która urodziła dziecko, ma prawo do otrzymania zasiłku macierzyńskiego, jeżeli opłaciła przynajmniej jedną pełną składkę chorobową, bez konieczności podlegania pod ubezpieczenie chorobowe prze okres 90 dni.
Kobieta prowadząca działalność gospodarczą, której jest to jedyny tytuł do ubezpieczenia, może sama zadecydować o podwyższeniu podstawy składek płaconych na ubezpieczenie społeczne. Im wyższe składki są opłacane, tym wyższa jest podstawa wymiaru do wypłaty zasiłku chorobowego i macierzyńskiego. Z zastrzeżeniem, że w 2014 roku maksymalna podstawa składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe to 9365 zł miesięcznie (250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjmowanego do ustalenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe).
Okres do obliczania wysokości przysługującego zasiłku
Wysokość zasiłku macierzyńskiego obliczana jest od podstawy wymiaru, od której są opłacane składki społeczne wraz z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Pierwszym krokiem jest obliczenie średniej podstawy dla ostatnich 12 miesięcy, w których były opłacane składki na ubezpieczenie chorobowe. Jeżeli okres opłacania dobrowolnej składki na ubezpieczenie chorobowe jest krótszy niż 12 miesięcy, to do wyliczenia kwoty zasiłku macierzyńskiego brana jest pod uwagę średnia podstawa w krótszym okresie, czyli jeśli przyszła matka przystąpi do ubezpieczenia chorobowego na miesiąc przed narodzinami dziecka, podstawą wyliczenia zasiłku macierzyńskiego będzie tylko jeden miesiąc. Jednak gdyby poród nastąpił w miesiącu przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego, to dla ubezpieczonej prowadzącej działalność gospodarczą bez względu na wysokość zadeklarowanej podstawy wymiaru składki - podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego stanowi najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, zgodnie z art. 49 pkt 1 ustawy zasiłkowej.
Kwota zasiłku macierzyńskiego może wynosić 100% podstawy zasiłku, wtedy zasiłek w czasie urlopu rodzicielskiego wynosi 60% podstawy wymiaru. Jest również możliwość zadeklarowania pobierania równej kwoty zasiłku w czasie trwania obu przysługujących urlopów w wymiarze 80% podstawy zasiłku. W celu otrzymania zasiłku macierzyńskiego należy w ciągu 14 dni od dnia porodu złożyć w ZUS odpowiednie dokumenty (m.in. ZUS-Z3b, skrócony akt urodzenia dziecka). Druki, które należy wypełnić, są dostępne na stronie internetowej ZUS.
Planowane zmiany
Na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej pojawił się projekt zmian, które będą dotyczyły zasad wyliczania podstaw zasiłków dla osób ubezpieczonych.
Zgodnie z projektem Ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw w przypadku opłacania składki wyższej niż najniższa podstawa wymiaru składek podstawę wymiaru zasiłku stanowić będzie najniższa podstawa wymiaru składki, jeżeli niezdolności do pracy powstanie przed upływem pierwszego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli niezdolność do pracy powstanie później, wtedy podstawę wymiaru stanowić będzie suma najniższej podstawy wymiaru składki oraz kwota stanowiąca 1/12 kwot nadwyżek ponad najniższą podstawę za każdy kolejny miesiąc ubezpieczenia.
Autor: Małgorzata Karolewska specjalistka d/s ubezpieczeń i prawa pracy wfirma.pl
