Do wejścia w życie systemu kaucyjnego zostało już niewiele ponad dwa tygodnie, jednak wciąż wiele kwestii dotyczących zasad programu wciąż budzi uzasadnione wątpliwości. Sprzedawcom i konsumentom brakuje podstawowej wiedzy o nowym systemie. O czym trzeba pamiętać, aby ustrzec się błędów?
1 października w Polsce obowiązywać zacznie system kaucyjny. Punkty sprzedaży od tego dnia będą zobowiązane do zwrotu kaucji za określone opakowania. Start systemu coraz bliżej, tymczasem wiele jego zasad wciąż jest niejasnych.
Sprzedawcy i klienci nie wiedzą, które działania będą zgodne z przepisami, a które będą stanowiły ich naruszenie. W poniższym tekście przedstawiamy główne zasady systemu kaucyjnego i wskazujemy, jakich nieprawidłowości należy się wystrzegać.
Które opakowania obejmie system?
Program zwrotu od 1 października obejmie grupy opakowań:
- plastikowe butelki jednorazowe do 3 litrów – kaucja będzie wynosiła 50 groszy,
- metalowe puszki do 1 litra – również 50 groszy.
Od stycznia 2026 r. system będzie obejmował również butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 litra – kaucja wyniesie 1 zł.
W związku ze startem programu w sprzedaży pojawią się napoje w opakowaniach oznaczonych specjalnym logotypem i informacją o wysokości kaucji.
Czy przy zwrocie trzeba mieć paragon?
Konsument zwracający opakowanie nie będzie miał obowiązku posiadania paragonu. Jednak jest ważne, aby opakowanie nie było zgniecione i miało czytelną etykietę oraz kod kreskowy.
Co ważne, zwrot nie będzie wymagał dokonania zakupów – wystarczy, że konsument przyniesie opakowania, a otrzyma za nie pieniądze.
Gdzie można zwracać opakowania?
Od 1 października do przyjmowania puszek i butelek zobowiązane będą wszystkie sklepy o powierzchni powyżej 200 m kw., które oferują napoje w opakowaniach objętych systemem. System obejmie także mniejsze sklepy, które sprzedają butelki szklane wielokrotnego użytku, a także punkty sprzedaży, które będą chciały dobrowolnie dołączyć do systemu kaucyjnego.
Warto dodać, że w miastach i gminach pojawią się także automaty kaucyjne. Będą też dodatkowe miejsca zbiórki mające na celu ułatwienie mieszkańcom zwrotu puszek i butelek. Zgodnie z zarządzeniem w każdej gminie będzie działał co najmniej jeden punkt odbioru opakowań.
Czy można będzie dostać zwrot za butelki bez logo programu?
Za butelki, które obecnie posiadamy, po 1 października nie będziemy mogli otrzymać kaucji. Będzie ona zwracana tylko za opakowania oznaczone specjalnym logo systemu. Po wejściu systemu do sprzedaży trafią nowe butelki i puszki z jednolitym oznaczeniem, mające kody kreskowe. Logo i kod sprawiają, że system jest przejrzysty – nie ma wątpliwości, za które opakowania konsument dostanie kaucję.
W jaki sposób będzie wypłacana kaucja?
Konsumenci będą dostawali kaucję w gotówce, na kartę lub w formie bonu na zakupy.
Czy w różnych sklepach może być różna wysokość kaucji?
Wysokość kaucji jest ustalona centralnie. Będzie identyczna dla wszystkich produktów w opakowaniach plastikowych i metalowych oraz dla butelek szklanych zwrotnych. W każdym sklepie zapłacimy i odzyskamy za opakowanie taką samą kwotę.
Co z opakowaniami, za które nie będzie wypłacana kaucja?
Start systemu nie oznacza, że ze sklepowych półek znikną opakowania, za które nie należy się kaucja. Jednak z czasem liczba kaucyjnych butelek i puszek umożliwiających zwrot powinna rosnąć, bo producenci będą stopniowo wprowadzali takie produkty, wycofując stare, które nie posiadają logotypu.
Czy będzie okres przejściowy?
Tak, nowy system przewiduje okres przejściowy do końca 2025 r. To oznacza, że do końca tego roku w sklepach będziemy jeszcze mogli spotkać produkty w opakowaniach bez oznaczeń wyprodukowane przed wejściem w życie systemu kaucyjnego.
Czy to koniec żółtych pojemników?
Start systemu kaucyjnego nie oznacza, że wrzucanie plastikowych butelek do żółtych pojemników na odpady stanie się niedozwolone. Zasady segregacji się nie zmieniają – wciąż można będzie wyrzucać butelki i puszki do pojemników na tworzywa sztuczne i metale. Trzeba mieć jednak świadomość, że będzie to oznaczało utratę kaucji. Pieniądze za opakowania możemy dostać tylko we wspomnianych wyżej sklepach i automatach.
Czy zwracane opakowania muszą być umyte?
Niektórzy konsumenci zastanawiają się, czy do sklepu lub automatu trzeba oddać dokładnie umyte puszki lub butelki. Odpowiadamy: nie ma takiej konieczności. Opakowania objęte systemem nie muszą być umyte ani wyczyszczone, powinny być tylko całkowicie opróżnione. Jednak bardzo istotnym elementem jest zachowanie nienaruszonego kodu kreskowego, który służy identyfikacji opakowań w systemie.
