Największym składnikiem marży kredytów mieszkaniowych w Polsce jest ryzyko prawne; stanowi niemal połowę wysokości marży - wynika z zaprezentowanych w czwartek danych Związku Banków Polskich.
Zgodnie z danymi ZBP, na koniec 2024 r. średnia marża kredytowa dla kredytów mieszkaniowych w Polsce wynosiła 1,70 proc., z czego 0,81 pkt proc. to ryzyko prawne, czyli rezerwy na kredyty we franku szwajcarskim oraz ryzyko związane z podważaniem umów kredytowych w złotym. Wkład podatku bankowego ZBP określił na 0,24 pkt proc., a koszty operacyjne banków na 0,65 pkt proc.
Gdyby ryzyko prawne było niższe, to i marże byłyby niższe - podkreślał na konferencji prasowej prezes ZBP Tadeusz Białek. Przy ryzyku prawnym na tym poziomie trudno wyobrazić sobie spadek marż - ocenił. Ryzyko prawne wyższe od ryzyka kredytowego to sytuacja patologiczna - podkreślił Białek.
Jak mówił prezes ZBP, poziom ryzyka prawnego wzrasta z powodu praktyk kancelarii prawnych, które działają na zasadzie modelu cesji roszczenia. Chodzi o zakup roszczenia kredytobiorcy przez kancelarię za 10-15 proc. jego wartości i dochodzenie tego roszczenia w sądach na własną rękę. Według niego, w polskich sadach jest 15 tys. takich spraw. Dodatkowo, jak podkreślił, kancelarie korzystają w takich wypadkach z reżimu ochrony konsumenckiej.
Państwo nie powinno tego tolerować, w TSUE jest sprawa, która dotyczy zakwestionowania takiego modelu i to polski sąd pyta, widząc nieprawidłowości korzystania z reżimu konsumenckiego przez kancelarie - stwierdził prezes NBP, określając praktyki kancelarii mianem nadużyć i cynizmu prawnego.
Jak dodał, "klucz do taniego kredytu to niska inflacja i niskie stopy procentowe", tymczasem w Polsce stopa referencyjna NBP wynosi 5,75 proc., podczas gdy w strefie euro - 2,75 proc. Gdyby stopa NBP była taka jak w EBC, mielibyśmy jedne z tańszych kredytów na kontynencie - dodał prezes Związku Banków Polskich.
Jak jednocześnie zauważył, koszty kredytów oprócz marży zależą od wskaźnika WIBOR, ustalanego niezależnie od banków, a WIBOR z kolei w 99 proc. zależy od stopy referencyjnej NBP.
Z danych zaprezentowanych przez Tomasza Pawlonkę z zespołu analiz ZBP wynika, że w latach 2019-2024 wzrost marży na skutek wzrostu ryzyka prawnego wyniósł 1,01 pkt proc., a podatek bankowy podbił ja o kolejne 0,49 pkt proc.
Odnosząc się do dostępności kredytów mieszkaniowych, Pawlonka zauważył, że spośród krajów UE tylko w Polsce i na Litwie nie ma rozwiązań opierających się na publicznych programach gwarancji, programach obniżających oprocentowanie kredytów poprzez system dopłat czy na dopłatach oprocentowania w postaci ulg podatkowych.(PAP)
wkr/ malk/
