Cyril Ramaphosa został wybrany w piątek przez Zgromadzenie Narodowe (izbę niższą parlamentu) prezydentem Republiki Południowej Afryki. Zdecydowała o tym bezprecedensowa koalicja utworzona przez rządzący od 30 lat Afrykański Kongres Narodowy (ANC), centroprawicowy, kierowany przez białych Afrykanerów Sojusz Demokratyczny (DA), nacjonalistyczną zuluską Partię Wolności Inkatha (IFP) oraz Sojusz Patriotyczny (PA).
Inauguracyjne posiedzenie Zgromadzenia Narodowego odbyło się w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Kapsztadzie, ponieważ budynek parlamentu nie został jeszcze odbudowany po pożarze z 2022 r.
Wybór prezydenta był tajny i trwał kilka godzin. Każdy z parlamentarzystów wywoływany przez prowadzącego posiedzenie prezesa Sądu Najwyższego RPA sędziego Raymonda Zondo podchodził do osłoniętego boksu, wypisywał na karcie nazwisko swojego kandydata i wrzucał ją do urny.
Po przeliczeniu oddanych głosów zwycięzcą, zgodnie z oczekiwaniami, okazał się 71-letni Ramaphosa, którego poparło 283 parlamentarzystów. Ta liczba wystarczyła, aby głosowanie zakończyło się w pierwszej turze. Na rywalizującego z nim Juliusa Malemę, lidera Bojowników o Wolność Gospodarczą (EFF) oddano 44 głosy, 12 głosów było nieważnych.
Wcześniej Zgromadzenie Narodowe wybrało byłą minister rolnictwa Thoko Didiza z ANC na swoją przewodniczącą, wiceprzewodniczącą została Anneline Lotriet z DA.
Ramaphosa zostanie oficjalnie zaprzysiężony w przyszłym tygodniu w Pretorii. Już jako prezydent ogłosi skład nowego rządu z ministrami zarówno z ANC, jak i z byłych partii opozycyjnych tworzących obecnie koalicję.
Ramaphosa wezwał do powołania rządu jedności narodowej po tym, jak jego partia utraciła większość w wyborach powszechnych w maju. Do nowego Zgromadzenia Narodowego, liczącego 400 miejsc, ANC wprowadził jedynie 159 parlamentarzystów. Ofertę lidera Kongresu odrzuciły dwie główne partie lewicowe: Bojownicy o Wolność Gospodarczą i partia MK byłego prezydenta Jacoba Zumy.
Rozmowy o kształcie koalicji i przyszłego gabinetu trwały aż do godziny 10.00 w piątek i zakończyły się tuż przed rozpoczęciem posiedzenia Zgromadzenia Narodowego.
Afrykański Kongres Narodowy doszedł do władzy w pierwszych wyborach po obaleniu apartheidu w 1994 roku. Od tego czasu posiadał wyraźną większość w parlamencie, a wybory na prezydenta przez dziesięciolecia były formalnością. Każdy przywódca Republiki Południowej Afryki, począwszy od Nelsona Mandeli, wywodził się z ANC.
Z Kapsztadu Tadeusz Brzozowski (PAP)
tebe/ jm/
