Rozpoczęły się zasadnicze prace przy rewitalizacji wielkiego pieca Huty Pokój w Rudzie Śląskiej na cele turystyczno-kulturalne - poinformował w czwartek wieczorem prezydent miasta Michał Pierończyk.
Umowę na adaptację wielkiego pieca Huty Pokój, gdzie do grudnia 2026 r. kosztem ponad 81 mln zł ma powstać „Centrum Transformacji”, o charakterze turystyczno-kulturalnym i edukacyjnym, miasto podpisało w połowie grudnia ub. roku.
W czwartek wieczorem prezydent Rudy Śląskiej w swoich mediach społecznościowych przekazał, że prace przy wielkim piecu ruszyły już „pełną parą”: po robotach przygotowawczych i organizacyjnych wykonawca przystąpił do prac ziemnych.
„Aktualnie trwa usuwanie zbędnych i niestabilnych elementów stalowych po byłej rampie kolejowej. Przygotowywany jest również teren pod fundamenty nowego budynku wystawowego. Na przełomie lutego i marca wykonawca planuje rozpocząć palowanie” - napisał Pierończyk.
Zasygnalizował, że już teraz przygotowywane jest funkcjonowanie obiektu po przebudowie, dlatego zabezpieczane jest zachowane wyposażenie wnętrz.
„Zachowane przedmioty zostały skatalogowane i opisane. Na czas robót znajdą bezpieczne schronienie, następnie zostaną poddane konserwacji, aby po ich zakończeniu mogły zostać wykorzystane jako elementy scenografii wystawy. Wiele z przedmiotów ma prywatny charakter, należały one do pracowników, są pamiątką i świadectwem ich pracy” - zaznaczył prezydent.
Całe przedsięwzięcie zakłada udostępnienie instalacji wielkiego pieca turystom i stworzenie przy niej „centrum transformacji”. Miasto dostało do przygotowanego pod tym kątem unijnego projektu ponad 75,5 mln dotacji.
Był to efekt rozstrzygnięcia w listopadzie 2023 r. finansowanego środkami Funduszu Sprawiedliwej Transformacji naboru działania 10.9. programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego (FESL). Umowę dotacji podpisano w lutym 2023 r.
W połowie grudnia ub. roku miasto podpisało wartą ponad 81 mln zł umowę z przedsiębiorstwem Łęgprzem z Krakowa na adaptację, w ciągu dwóch lat, wielkiego pieca Huty Pokój pod kątem realizacji „Centrum Transformacji”, o charakterze turystyczno-kulturalnym i edukacyjnym.
Lokalne władze podkreślają, że inwestycja ma z jednej strony uchronić wielki piec, który jest perełką poprzemysłowego dziedzictwa, a z drugiej – odmienić oblicze miasta. Kompleks po rewitalizacji ma służyć celom turystyczno-kulturowo-edukacyjnym, ale też działaniom aktywizującym zawodowo osoby, które wskutek transformacji utraciły zatrudnienie.
Huta Pokój z nową funkcją. Muzeum i nowoczesność w jednym miejscu
Projekt zakłada budowę platformy widokowej ze ścieżką dydaktyczną, adaptację budynku sterowni i maszynowni na cele muzealne oraz budowę nowego obiektu nawiązującego do dawnej hali lejniczej. Wewnątrz ma znaleźć się m.in. część ekspozycyjna i wystawiennicza oraz strefa spotkań i gastronomii. Z kolei rampa kolejowa ma zostać przebudowana na obiekt o funkcji biurowej.
Projektanci zaplanowali również plac zabaw nawiązujący do tradycji hutniczej i ogród edukacyjny, a także budowę parkingów i obiektów małej architektury. Inwestycja zakłada prace konserwatorskie, zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa oraz dostosowanie obiektów do użytkowania przez osoby z niepełnosprawnościami. Jej elementami są aranżacja wnętrz czy wyposażenie w systemy multimedialne.
Rudzki samorząd stał się właścicielem 60-metrowego, dominującego nad miastem wielkiego pieca Huty Pokój w 2018 r. W następnym roku odbył się międzynarodowy konkurs architektoniczny na opracowanie koncepcji zagospodarowania obiektu, do którego zgłosiło się 96 pracowni. Zwycięzcą została „eM4. Pracownia Architektury. Brataniec” z Krakowa.
Na podstawie koncepcji zamówiono projekt, który zakłada utworzenie na piecu platformy widokowej ze trasą dydaktyczną, adaptację budynku sterowni i maszynowni na cele muzealne oraz budowę nowego obiektu „zawieszonego” w powietrzu, w którym znajdzie się m.in. część konferencyjno-szkoleniowa. Pod nowym obiektem zaplanowano plac zabaw nawiązujący do tradycji hutniczej, a obok ogród edukacyjny, a także parking i obiekty małej architektury.
Od huty do zabytku. Historia wielkiego pieca w Rudzie Śląskiej
Rudzki wielki piec wchodził w skład zabudowań założonej w 1840 r. Huty Pokój, znajdującej się w dzisiejszej centralnej dzielnicy miasta - Nowym Bytomiu. Sam piec uruchomiono w 1968 r., co m.in. zarejestrowała Polska Kronika Filmowa. Wzniesiono go w głębi zakładu, a następnie przesunięto we właściwą lokalizację za pomocą stalowych lin. Budowa urządzenia trwała 105 dni.
Po niespełna 20 latach funkcjonowania wielki piec okazał się przestarzały i nieefektywny, w związku z czym zdecydowano o jego modernizacji. Prace remontowe ukończono w 1987 r. Zmieniono wówczas profil produkcyjny urządzenia, przestawiając je na wytop żelazomanganu. Huta Pokój była wtedy jedynym w kraju producentem tego stopu.
Kolejna modernizacja miała miejsce w latach 1995-97, jednak na wznowienie produkcji zdecydowano się w 2004 r. Piec przejęło wówczas konsorcjum Eurostal Inwestycje, przekształcone wkrótce w spółkę Stalmag.
Awaryjność urządzenia i negatywny wpływ odpadów produkcyjnych na środowisko zdecydowały o ostatecznym wygaszeniu pieca w 2005 r. Pod koniec 2012 r., decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, został on wpisany do rejestru zabytków. Pod koniec 2018 r. formalnym właścicielem wielkiego pieca z infrastrukturą towarzyszącą zostało miasto.(PAP)
mtb/ drag/
