Przyjęta w ostatnim czasie przez węgierski parlament ustawa o ochronie suwerenności mająca przeciwdziałać finansowaniu organizacji z zagranicznych źródeł nie wpłynie na wypłatę unijnych funduszy – ocenił w rozmowie z PAP Tibor Navracsics, minister rozwoju regionalnego Węgier.
„W innych krajach istnieją przepisy, które zasadniczo mają na celu ograniczenie i zapewnienie przejrzystości zewnętrznej ingerencji w kampanie wyborcze lub politykę wewnętrzną kraju” – stwierdził minister, który w latach 2014-2019 był komisarzem UE ds. edukacji, kultury, młodzieży i sportu.
Podkreślił też, że w Parlamencie Europejskim dyskutowany jest obecnie projekt ustawy, która ma uczynić zarządzanie organizacjami pozarządowymi lub politycznymi działającymi w państwach członkowskich Unii Europejskiej i ich polityki darowizn jak najbardziej przejrzystymi.
O jaką ustawę chodzi?
Parlament Węgier przyjął w połowie grudnia ustawę o ochronie suwerenności, która zakłada, że kandydaci w wyborach, i osoby ich wspierające, korzystający z niedozwolonej pomocy finansowej z zagranicy, będą zagrożeni karą pozbawienia wolności do trzech lat.
Według jej zapisów powołany zostanie Urząd Ochrony Suwerenności. W zakresie jego kompetencji będzie badanie organizacji, które korzystają z finansowania zagranicznego i mają na celu wpływanie na debatę i społeczne decyzje polityczne, a także sporządzanie rocznego sprawozdania dotyczącego suwerenności państwa.
Oprócz tego urząd będzie miał szerokie uprawnienia w zakresie prowadzenia dochodzeń; do jego zadań należeć będzie również analizowanie środków podejmowanych przez inne kraje w celu ochrony suwerenności i wydawanie zaleceń dla rządu. W ramach swojej działalności nowa instytucja ma współpracować z organami państwowymi, w tym służbami bezpieczeństwa.
Nowe przepisy skrytykował m.in. amerykański Departament Stanu, nazywając je „drakońskim” narzędziem do karania przeciwników politycznych.
Navracsics nie sądzi jednak, że w przyszłości kwestia ta będzie przedmiotem poważnej krytyki.
Węgry mają nadzieję
Choć Komisja Europejska oświadczyła w połowie grudnia, że tylko część środków w wysokości 10,2 mld euro zostanie odblokowana, to polityk ma nadzieję, że pozostałe środki z funduszu spójności, do których w jego opinii Węgry mają prawo, zostaną wkrótce odmrożone.
„Jeśli chodzi o fundusz odbudowy, otrzymujemy właśnie pierwszą zaliczkę. Jesteśmy przekonani, że potem będziemy mieli stały dopływ środków na projekty z funduszu odbudowy” – dodał polityk.
Natomiast sytuacja w sprawie udziału węgierskich uniwersytetów w programach Erasmus i Horyzont Europa wydaje się być obecnie w impasie. Pod koniec 2022 roku Komisja Europejska zgłosiła zastrzeżenia do procedur zarządzania publicznymi uczelniami wyższymi na Węgrzech.
Zgodnie z przyjętym w ostatnich latach prawem część uczelni wyższych na Węgrzech zarządzana jest przez fundacje; w ich radach zasiadali przedstawiciele rządzącej koalicji Fidesz-KDNP. W lutym ub.r. szef kancelarii premiera Węgier Gergely Gulyas poinformował o ustąpieniu członków rządu z rad fundacji nadzorujących uniwersytety; przekazał również, że tego samego oczekuje się od urzędników niższego stopnia.
„Niestety negocjacje utknęły w martwym punkcie późną jesienią. Wciąż czekamy na odpowiedź Komisji Europejskiej w sprawie naszego najnowszego stanowiska, które przesłaliśmy na piśmie. Widzę, że nasi partnerzy negocjacyjni, pod politycznym szantażem Parlamentu Europejskiego, nie mają odwagi podjąć dalszych kroków w celu rozwiązania tego problemu” – ocenił Navracsics.
W drugiej połowie 2024 roku Węgry będą sprawować rotacyjną prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Navracsics zwrócił uwagę na fakt, że zbiegnie się ona ze zmianą instytucjonalną w UE: w czerwcu będą miały miejsce wybory do Parlamentu Europejskiego, a następnie ukonstytuowanie się nowej Komisji Europejskiej i wybór przewodniczącego Rady Europejskiej.
W latach 2021-2027 w ramach funduszy spójności dla Węgier przewidziano 22 mld euro. Wartość węgierskiego planu odbudowy wynosi 10,4 mld euro, w tym 6,5 mld w dotacjach oraz 3,9 mld w pożyczkach.
Z Budapesztu Marcin Furdyna (PAP)
mrf/ adj/
