Od 1990 do 2023 roku PKB Polski per capita wzrósł o 209 proc. – poinformował Polski Instytut Ekonomiczny w analizie poświęconej transformacji polityczno-gospodarczej po 1989 r. W tym okresie PKB na mieszkańca wzrósł z 41 proc. średniego PKB państw wchodzących w skład dzisiejszej UE do 81 proc.
„4 czerwca 1989 oznaczał dla Polski i pozostałych krajów regionu symboliczny początek przemian gospodarczych i politycznych. Ich skalę dobrze odzwierciedlają mierniki rozwoju gospodarczego. PKB Polski per capita od 1990 r. do 2023 r. wzrósł o 209 proc. W 1990 r. PKB per capita Polski (w PPP) stanowiło 41 proc. średniego PKB państw wchodzących w skład dzisiejszej UE – w 2023 r. było to już 81 proc." - wskazano w opublikowanej we wtorek analizie Polskiego Instytutu Ekonomicznego dotyczącej 35. rocznicy początku transformacji polityczno-gospodarczej w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
Jak dodano, równolegle Wskaźnik Rozwoju Społecznego (HDI) wzrósł w ostatnich latach o 23,2 proc., a wartość polskiego eksportu powiększyła się prawie 30-krotnie.
Analitycy PIE wskazali, że szybki wzrost gospodarczy Polski po 1989 r. był możliwy dzięki szeregowi reform oraz napływowi bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ). Ich wartość w Polsce w latach 1990-2022 wzrosła 334-krotnie. W analizie wskazano, że członkostwo w Unii Europejskiej znacznie przyspieszyło ten proces, co „widać po skokowym wzroście inwestycji po akcesji w 2004 r.”.
„Inwestycje te przyczyniły się do wzrostu eksportu i modernizacji przemysłu. Chociaż udział BIZ w gospodarkach państw Europy Środkowo-Wschodniej zmalał po kryzysie finansowym w 2008 r. z 3,7 proc. do 2 proc. w 2022 r., to kraje regionu jednak stopniowo zwiększały swój udział w globalnym handlu towarami. Z niecałych 1,5 proc. w 1993 r. wzrósł on do ponad 4,8 proc. w 2023 r. Od 1989 r. udział samej Polski w światowym eksporcie towarów wzrósł z 0,43 proc. do 1,6 proc. w 2023 r. To ponad 28-krotny wzrost polskiego eksportu, co znacząco przyczyniło się do rozwoju gospodarczego kraju” – czytamy w publikacji PIE.
Ekonomiści instytutu wskazali, że na początku XXI w. stopa bezrobocia w Polsce była jedną z najwyższych w Unii Europejskiej i przekraczała 20 proc. Po 20 latach bezrobocie spadło do najniższego poziomu wśród państw wspólnoty i wyniosło w marcu 2023 r. 2,9 proc.
„Sukcesowi gospodarczemu towarzyszyły także stopniowo postępujące działania na rzecz transformacji energetycznej i poprawy w zakresie ochrony środowiska. Polska zmniejszyła emisyjność swojej gospodarki w latach 1990-2021 aż o 92 proc., redukując jej wartość z 6442 t CO2/mln USD PKB do 516 t CO2/mln USD PKB. Wciąż jednak mamy przed sobą duże wyzwania pozostając najbardziej emisyjną gospodarką w Unii (średnio 233 t CO2/mln USD PKB), jak też bardziej emisyjną niż USA (242 t CO2/mln USD PKB)” – poinformował cytowany w analizie starszy doradca w zespole klimatu i energii PIE Maciej Miniszewski.
W analizie podkreślono, że Europa Środkowo-Wschodnia stoi nadal przed licznymi wyzwaniami związanymi z wojną w Ukrainie, kryzysem energetycznym i klimatycznym oraz konkurencyjnością gospodarek na świecie.
„Warto docenić i inspirować się drogą, którą przeszliśmy po 1990 r. W ciągu minionych 35 lat Polska odnotowała znaczący wzrost wskaźnika samooceny zadowolenia. W 2011 r. wynosił 5,8/10, podczas gdy w 2022 r. osiągnął poziom 6,3 r.” – czytamy w analizie PIE.
Polski Instytut Ekonomiczny to publiczny think tank ekonomiczny. (PAP)
autor: Marek Siudaj
ms/ pad/
