Obok hipoteki zwykłej (umownej), której istotą jest zabezpieczenie wierzytelności oznaczonej, tzn. wierzytelności konkretnej i wynikającej z określonego stosunku prawnego, wyróżnia się także hipotekę kaucyjną, hipotekę przymusową oraz hipotekę na wierzytelności hipotecznej. Hipoteka kaucyjna zabezpiecza wierzytelność o wysokości nieoznaczonej do wysokości sumy najwyższej. Ponadto hipoteka kaucyjna zabezpiecza także wierzytelności z dokumentów zbywanych przez indos. Z kolei hipoteka przymusowa powstaje z mocy prawna lub na podstawie orzeczenia sądu, zabezpiecza wierzytelność stwierdzoną tytułem wykonawczym i może być ustanowiona na wszystkich nieruchomościach dłużnika.
Z ustanowieniem hipoteki wiążą się obowiązki podatkowe. Po jej ustanowieniu trzeba zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych. Podstawę opodatkowania stanowi kwota zabezpieczonej wierzytelności. Z chwilą złożenia oświadczenia o ustanowieniu hipoteki lub zawarcia umowy ustanowienia hipoteki powstaje dla podatnika obowiązek podatkowy. Zgodnie z art. 7 ust.1 pkt 7, stawka podatku od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności istniejących wynosi 0,1 proc. od kwoty zabezpieczonej wierzytelności, 19 zł na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej. Zastosowanie stawki podatku nie jest uzależnione od rodzaju ustanowionej hipoteki, lecz od tego, czy wierzytelność zabezpieczona hipoteką istnieje i jej wysokość jest znana. Obowiązkiem podatnika jest złożenie deklaracji PCC-3 i zapłata należnego podatku w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.
Magdalena Golonka,
prawnik KRN.pl