PIT 2016: ulga rehabilitacyjna

Osoby chorujące, niepełnosprawne oraz podatnicy posiadający na swoim utrzymaniu osoby niepełnosprawne mogą przy okazji składania rocznego zeznania podatkowego odliczyć od dochodu określone wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych.

Za wydatki umożliwiające skorzystanie z ulgi uważa się wydatki poniesione na:

1) adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;

2) przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;

3) zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;

4) zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;

5) odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;

6) odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;

7) opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;

8) utrzymanie przez osoby niewidome i niedowidzące zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;

9) opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;

10) opłacenie tłumacza języka migowego;

11) kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia;

12) leki - w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo);

13) odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:

• osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
• osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a;

14) używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16. roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł;

15) odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:

• na turnusie rehabilitacyjnym,
• w zakładach, o których mowa w pkt 6,
• na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, o których mowa wyżej.

Ulgę rehabilitacyjną odliczać mogą osoby składające zeznania roczne PIT-36, PIT-37, PIT-28. Osoby, które są opodatkowane podatkiem liniowym (PIT-36L) lub rozliczają się kartą podatkową (PIT-16) nie mogą odliczyć od dochodu wydatków na rehabilitację, chyba że posiadają również inne źródła przychodów, rozliczane na zasadach ogólnych (PIT-36 i PIT-37) albo rozliczane przy wykorzystaniu ryczałtu ewidencjonowanego (PIT-28).  

Wskazane w ustawie podatkowej ulgi co do zasady można podzielić na następujących grup wydatków:

1. sprzęty rehabilitacyjne oraz sprzęty ułatwiające wykonywanie czynności życiowych,
2. wydatki na samochód oraz inne wydatki na dojazdy na zabiegi i turnusy związane z ulgą,
3. wydatki na zabiegi, leczenie i pobyt w ośrodkach rehabilitacyjnych,  leczniczych i opiekuńczych
4. wydatki na pomoc związaną z niepełnosprawnością,
5. wydatki na czasopisma fachowe.

W niektórych przypadkach wysokość ulgi limitowana jest do kwoty 2280 zł, w innych przypadkach można odliczyć cały poniesiony wydatek. Nie ma natomiast możliwości odliczenia wydatków, które zostały już w całości sfinansowane z innych źródeł. Gdy wydatki zostały dofinansowane częściowo, od dochodu można odliczyć tę część wydatków, która nie została sfinansowana.

Uprawniony, który chce skorzystać z ulgi, powinien móc wykazać, iż ma do tego prawo, posiadając i okazując na wezwanie:

• orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub
• decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną albo
• orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16. roku życia,
• orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.

Uprawniony musi także w większości przypadków udokumentować dokonania wydatku na cele rehabilitacyjne. Potwierdzenie nastąpić może dzięki potwierdzaniu wydatków poprzez imienne dokumenty (np. faktury, rachunki). Niewystarczające jest posiadanie samych paragonów fiskalnych bądź innych dokumentów, z których nie wynika, kto lub kiedy poczynił określone szczegółowo wydatki.

Jedynie wydatki na przewodników, psa asystującego lub wydatki na wykorzystywany dla dojazdów na zabiegi samochód osobowy, nie muszą być potwierdzane dokumentami wskazującymi wysokość ponoszonych kosztów. W każdym jednak razie na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej uprawniony musi przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

• wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika,
• okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego,
• okazać dokument potwierdzający zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych.

Korzystać z ulgi rehabilitacyjnej może również osoba, na której utrzymaniu pozostaje osoba niepełnosprawna, jeśli jest ona współmałżonkiem, dzieckiem własnym i przysposobionym, dzieckiem obcym przyjętym na wychowanie, rodzicem, rodzicem współmałżonka, rodzeństwem, ojczymem, macochą, zięciem i synową, pasierbem. Decydujące o możliwości rozliczenia jest to, czy w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekroczyły kwoty 9120 zł. W takim wypadku dokumenty potwierdzające ulgę wystawiane powinny być na nazwisko osoby, na utrzymaniu której pozostaje osoba niepełnosprawna.

Ulga rehabilitacyjna - wydatki na łóżko rehabilitacyjne, materac, sprzęt sportowy

Przy zakupie rzeczy przeznaczonych do użytku rehabilitacyjnego dla własnych celów wydatek musi być na tyle indywidualny, by mógł zostać powiązany z danego rodzaju niepełnosprawnością. W szczególności lekarz specjalista może w wydanym zaświadczeniu wskazać, iż zakup danego sprzętu jest uzasadniony z medycznego punktu widzenia i służy rehabilitacji.

Co do zasady w ramach ulgi rehabilitacyjnej nie można skorzystać z odliczenia zakupu sprzętu gospodarstwa domowego, gdyż służy ona zakupowi i naprawie indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności.

Ulga rehabilitacyjna - wydatki na samochód i  paliwo

Osoba niepełnosprawna zaliczana do I lub II grupy inwalidzkiej (którym to grupom odpowiada znaczny i umiarkowany stopień niepełnosprawności) bądź też podatnik mający na utrzymaniu osoby niepełnosprawne zaliczane do I lub II grupy oraz dzieci, które nie ukończyły 16. roku życia, które są właścicielami lub współwłaścicielami samochodu - mogą odliczyć wydatki na używanie samochodu osobowego (nie jego zakup). Wydatki te muszą być jednak związane z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne, przy czym są one również limitowane i nie mogą przekroczyć łącznej kwoty 2280 zł w trakcie roku.

Nie ma znaczenia to, w jaki sposób uprawniona osoba stała się właścicielem bądź współwłaścicielem pojazdu. Dopuszczalne jest przekazanie pojazdu bądź udziału w jego współwłasności osobie niepełnosprawnej darowizną, jak i sprzedaż tej osobie takiego pojazdu.

Wskazani uprawnienie mogą również odliczyć od dochodu nieprzekraczające podanego już limitu wydatki na:

1. odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
   • osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
   • osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu niż karetką transportu sanitarnego;
2. odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
   • na turnusie rehabilitacyjnym,
   • w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych,
   • na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia.

Ulga rehabilitacyjna - wydatki na zabiegi, operacje i turnusy rehabilitacyjne

W ramach ulgi odliczone mogą zostać wydatki za odpłatność:

1. związaną z pobytem na turnusach rehabilitacyjnych w podanych już kategoriach zakładów opieki zdrowotnej bądź  rehabilitacyjnych,
2. za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego,
3. za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych,
4. związaną z pobytem koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia.

Odliczeniu mogą podlegać również wydatki ponoszone na niektóre zabiegi rehabilitacyjne, przy czym organy podatkowo wyraźnie odróżniają od nich zabiegi o charakterze medycznym, które odliczeniu nie mogą podlegać (np. wydatki na zabieg usunięcia zaćmy, opłata za podanie leku, zabieg operacyjny endoprotezoplastyki kolana). Przywołane zabiegi w interpretacja organów skarbowych zostały zakwalifikowane jako zabiegi medyczne poprawiające stan zdrowia, a nie zabiegi rehabilitacyjne.

Ulga rehabilitacyjna - wydatki na leki

Osoby chcące korzystać z ulgi rehabilitacyjnej w związku z wydatkami czynionymi na zakup leków mogą odliczać od dochodu jedynie te kwoty wydatków na lekarstwa, które stanowią różnicę między poniesionym rzeczywiście wydatkiem w danym miesiącu a kwotą 100 zł.

Ograniczenia w korzystaniu z ulgi przejawiają się tym, że:

1. przysługuje on wyłącznie gdy lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna zażywać albo stosować określone leki (stale lub czasowo),
2. zakup musi dotyczyć leków, a nie innych substancji wykorzystywanych w rehabilitacji (np. suplementów, witamin),
3. zakup musi być potwierdzony imiennymi dokumentami (faktura) wystawianymi na rzecz uprawnionego nazwisko niepełnosprawnego, nie wystarczy tutaj paragon, z którego nie wynika, kto bądź na czyją rzecz został dokonany zakup.

Ulga rehabilitacyjna - wydatki na komputer, telefon, tablet

Aby móc odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej wydatki na sprzęt elektroniczny, zgodnie z interpretacją organów skarbowych należy jednoznacznie wykazać, iż między niepełnosprawnością a chorobą istnieje ścisły związek, a sprzęt jest indywidualnie dopasowany do użytkownika.

Dodatkowo sprzęt musi być wykorzystany w rehabilitacji lub musi ułatwić wykonywanie czynności życiowych, ograniczenie których wynika z zakresu niepełnosprawności. Na przykład gdy komputer, telefon będzie dostosowany dla osoby niedowidzącej. Metodą na indywidualizację kupowanego sprzętu jest m.in. zakup odpowiedniego oprogramowania, pozwalającego na korzystanie z laptopa w sposób pozwalający na ułatwianie czynności życiowych w związku z konkretną niepełnosprawnością.

Adwokat Łukasz Wieszczeczyński, www.adwokaci-twz.pl

Źródło: