Dużymi krokami zbliża się okres składania deklaracji podatkowych i zapłaty podatku za rok 2011. Każdy podatnik powinien już teraz się zastanowić czy kwota podatku z rocznego rozliczenia PIT nie nadwyręży jego możliwości finansowych.
Gdy podatnik ma świadomość, że nie jest się w stanie jednorazowo w całej kwocie zapłacić należny podatek, już teraz powinien zastanowić się jak ten problem rozwiązać. Najbardziej popularnym rozwiązaniem jest oczywiście zaciągnięcie kredytu bankowego. Jednakże takie podejście jest dość kosztowne, wiąże się bowiem z koniecznością zapłaty odsetek i innych opłat.
Podatnicy, którzy są w naprawdę trudnej sytuacji finansowej mogą rozważyć złożenie wniosku do właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rozłożenie zapłaty podatku na raty. Rozłożenie podatku na raty to rodzaj ulgi podatkowej polegającej na podzieleniu kwoty podatku na kilka części (co najmniej dwie) i ustalenie dla tych części terminów płatności.
We wniosku należy wskazać przesłanki, które przemawiają za tym, aby tego typu ulgę podatnikowi przyznać. Przesłanki te zostaną ocenione przez organ podatkowy indywidualnie, biorąc pod uwagę okoliczności konkretnej sprawy. Takimi przesłankami według ustawodawcy są „ważny interes podatnika” lub „interes publiczny”. Niestety powyższe pojęcia nie zostały zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego. Jednakże, szeroko prezentowany jest pogląd, że ważny interes podatnika to przede wszystkim nadzwyczajne zdarzenia losowe nie pozwalające podatnikowi na uregulowanie należności podatkowych. Interes publiczny przemawia natomiast na rzecz wartości wspólnych dla całego społeczeństwa np. sprawność działania aparatu państwowego.
Niestety, nawet gdy podatnik będzie przeświadczony, że w jego przypadku rozłożenie podatku na raty jest uzasadnione, nie ma gwarancji, że organ podatkowy podejmie korzystne dla niego rozstrzygnięcie. Decyzja w sprawie przyznania podatnikowi ulgi w zapłacie podatku, w tym rozłożenia podatku na raty, są bowiem decyzjami uznaniowymi. Oznacza to, że nawet w przypadku istnienia pozytywnych przesłanek, organ podatkowy ma możliwość wydania negatywnego dla podatnika rozstrzygnięcia. Jednakże, w takiej sytuacji, organ podatkowy ma obowiązek właściwie uzasadnić wydaną przez siebie decyzję, tak aby wyraźnie z niej wynikało, że przeanalizował dogłębnie okoliczności sprawy. W uzasadnienie zaś w sposób czytelny powinny być przedstawione argumenty przemawiające za odmową przyznania ulgi.
Jednakże, w sytuacji, gdy organ uzna, że w danej sytuacji należy przyznać podatnikowi ulgę podatkową w postaci rozłożenia podatku na raty, podatnik, co do zasady, ma obowiązek uiszczenia dodatkowej opłaty tzw. opłaty prolongacyjnej. Opłata prolongacyjna to swego rodzaju oprocentowanie od „kredytu” jaki został udzielony podatnikowi. Organ podatkowy każdorazowo ustala wysokość oraz termin wpłat opłaty prolongacyjnej. Jej stawka wynosi 50% stawki odsetek za zwłokę. Jednocześnie, w sytuacji, gdy przyczyną rozłożenia podatku na raty był wypadek losowy lub klęska żywiołowa podatnik nie zostanie obciążony taką opłatą.
Należy jednak zwrócić uwagę, że powyżej opisany proces znajduje zastosowanie w przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Procedura rozłożenia podatku na raty w przypadku przedsiębiorców jest niestety bardziej skomplikowana. Podatnik prowadzący działalność gospodarczą podlega dodatkowym obostrzeniom prawnym. Udzielanie przedsiębiorcom ulg w spłacie podatków jest bowiem, co do zasady, traktowane jako jedna z form pomocy udzielanej przez państwo lub samorząd. Pomoc taka jest dopuszczalna tylko w ściśle określonych sytuacjach, wynikających z obowiązującego prawa, w tym przepisów wspólnotowych.
Należy pamiętać, że podatnik może wnosić o rozłożenie podatku na raty przed upływem terminu jego zapłaty, a więc przed 30 kwietnia.
Michał Krzewiński, Menadżer w Departamencie Doradztwa Podatkowego, Accace
Marta Książak, Konsultant Podatkowy, Accace
PODSTAWA PRAWNA:
- Art. 67a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
- Art. 67b ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
