Humanitarna Służba Lotnicza ONZ, która transportuje pomoc humanitarną do najbardziej odległych i niedostępnych regionów świata, została zmuszona do zmniejszenia swojej floty o prawie jedną czwartą z powodu cięć budżetowych - poinformował w czwartek Światowy Program Żywnościowy (WFP).
WFP, który obsługuje Humanitarną Służbę Lotniczą ONZ (UNHAS), otrzymał w zeszłym roku zaledwie 45 proc. części finansowania, pochodzącego od Stanów Zjednoczonych. Jest jedną z organizacji najbardziej dotkniętych cięciami pomocy zagranicznej, prowadzonymi przez administrację prezydenta USA Donalda Trumpa.
Od stycznia UNHAS została zmuszona do zmniejszenia swojej globalnej floty o ponad 22 proc. z powodu niedoboru funduszy - to o 17 samolotów mniej - powiedział anonimowo agencji AFP urzędnik Światowego Programu Żywnościowego.
Ponad 600 organizacji humanitarnych korzysta z UNHAS w 21 krajach, w tym Lekarze bez Granic (MSF). "Bez lotów UNHAS Lekarze bez Granic będą zmuszeni czarterować samoloty do wielu obszarów, co jest niezwykle kosztowne i zmniejsza zasoby na opiekę nad pacjentami" - powiedziała Claire Waterhouse, szefowa jednostki MSF w RPA.
Po objęciu prezydentury w USA przez Trumpa jego administracja drastycznie ograniczyła działalność Agencji Rozwoju Międzynarodowego (USAID), likwidując 83 proc. jej programów pomocowych. Organizacja ta wspierała 42 proc. pomocy rozprowadzanej na całym świecie.
W obliczu najgłębszych cięć budżetowych w historii międzynarodowego sektora humanitarnego ONZ wydała w tym miesiącu apel o nadanie priorytetu pomocy dla 114 milionów ludzi "na całym świecie, którzy walczą o życie". "Zostaliśmy zmuszeni do segregacji ludzi walczących o przetrwanie" — podsumował zastępca sekretarza generalnego ONZ ds. humanitarnych Tom Fletcher.
Guterres o bezprecedensowych atakach na ONZ
Sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres w przemówieniu z okazji 80. rocznicy powstania organizacji potępił w czwartek ataki na "cele i zasady" Karty Narodów Zjednoczonych, "jakich wcześniej nie widzieliśmy", i podkreślił, że nie wolno jej traktować jak karty dań do wyboru.
"Groźba użycia siły lub jej zastosowanie przeciwko suwerennym państwom. Naruszenia prawa międzynarodowego, w tym międzynarodowego prawa humanitarnego i praw człowieka. Ataki na ludność cywilną i infrastrukturę cywilną. Używanie żywności i wody jako broni. Erozja praw człowieka" – wyliczał Guterres na plenarnym posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku, zwołanym na 80-lecie podpisania Karty Narodów Zjednoczonych.
Przestrzegał, że Karta nie jest dokumentem, z którego dowolnie wybiera się zasady. „Nie jest to menu a la carte. To fundament stosunków międzynarodowych. Nie możemy i nie powinniśmy normalizować naruszania jej najbardziej podstawowych zasad” – zaznaczył Guterres. Przestrzeganie celów i zasad Karty określił jako niekończącą się misję.
„Widzieliśmy postęp w kierunku denuklearyzacji — i jednocześnie odnowione kroki w kierunku ponownego uzbrojenia. Widzieliśmy postęp demokracji, praw człowieka i przestrzegania prawa międzynarodowego — podczas gdy niestety teraz widzimy niepokojący trend w przeciwnym kierunku” – zauważył Guterres.
Apelował o dostosowanie się do cyfrowego i coraz bardziej wielobiegunowego świata. Uzasadniał to koniecznością stawienia czoła globalnym wstrząsom z jednością i determinacją, szerokiego otwarcia drzwi — dla społeczeństwa obywatelskiego, młodzieży, sektora prywatnego oraz budowy silniejszego, odnowionego, inkluzywnego i sieciowego multilateralizmu na miarę XXI wieku.
Przypomniał radość z zakończenia wojny, która towarzyszyła jednocześnie wybuchowi nowych konfliktów, oraz ratowanie życia dzięki udzielaniu pomocy w momentach rozpaczliwego zagrożenia, m.in. podczas katastrof humanitarnych. Podkreślał jedność wokół Celów Zrównoważonego Rozwoju, walkę z nierównościami oraz mobilizację do działań na rzecz klimatu. Wskazywał na korzyści płynące z rozwoju nowych technologii, w tym sztucznej inteligencji. Zaznaczył jednak potrzebę skutecznego i bezpiecznego zarządzania nimi. Wzywał do kontynuowania wysiłków na wszystkich tych frontach.
Przewodnicząca Rady Bezpieczeństwa, ambasador Gujany przy ONZ Carolyn Rodrigues-Birkett na jubileuszowej sesji uznała pozytywny wpływ ONZ na świat i rozwiązywanie kryzysów za niezaprzeczalny. Zwracając uwagę na ograniczenia organizacji, przekonywała zarazem, że nawet z nimi możliwe jest budowanie nowego, lepszego świata. Apelowała o wsłuchiwanie się w głos wszystkich państw członkowskich i traktowanie go z szacunkiem.
Przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego Philemon Yang, nawiązując do historii, podkreślił, że od ośmiu dekad ONZ odgrywa kluczową rolę w odpowiedzi ludzkości na jej największe wyzwania. Wskazał jednak na wiele zagrożeń.
„Multilateralizm, który promuje międzynarodową współpracę w ramach ONZ, jest poważnie atakowany. Wojny i gwałtowne konfrontacje wydają się częstsze niż dialog i dyplomacja na rzecz pokoju. Niezagojone rany historyczne powracają, a ultranacjonalizm zyskuje nową siłę” – zaznaczył Yang. Dodał, że nierówności rosną, a niektóre wpływowe państwa przedkładają siłę nad poszanowanie prawa międzynarodowego i zasad Karty Narodów Zjednoczonych. „Musimy wybrać dialog i dyplomację zamiast destrukcyjnych wojen” – apelował.
Organizacja Narodów Zjednoczonych powstała w wyniku wejścia w życie podpisanej 26 czerwca 1945 r. w San Francisco Karty Narodów Zjednoczonych, jako następczyni Ligi Narodów. Jej głównym celem jest zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie przestrzegania praw człowieka.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski
zm/ kar/
