Najliczniejszą grupą rzemieślników w Polsce (39 proc.) są ci, których sytuacja ekonomiczna jest mało korzystna, a mimo to udało się im nie zmniejszyć przychodów przez ostatni rok – wynika z najnowszego raportu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
Wojownicy, bierni kontynuatorzy, zdobywcy, prymusi i ostrożni – to pięć grup przedsiębiorców rzemieślników, które wyróżniono w raporcie pt. „Tropami polskiego rzemiosła” przygotowanym przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. W badaniu dokonano podziału firm ze względu na ich kondycję rynkową i potencjał rozwoju.
Chcą utrzymać się na rynku
Z raportu PARP wynika, że najliczniejszą grupę rzemieślników stanowią wojownicy (39 proc.), których sytuacja ekonomiczna jest mało korzystna, ale większości z nich udało się osiągnąć przychody za 2022 rok na tym samym poziomie co rok wcześniej. Dla nich najważniejsze jest utrzymanie się na rynku i zapewnienie płynności finansowej. Są to zwykle firmy o niestabilnej sytuacji finansowej, które mimo to chciałyby się rozwijać. Przejawia się to w naborze pracowników w ciągu ostatnich 12 miesięcy i inwestycjach w wyposażenie warsztatu rzemieślniczego.
Wojownicy zwykle mają plany na najbliższe trzy lata, dotyczące wprowadzenia nowych lub udoskonalonych produktów, usług i dalszej modernizacji warsztatu. Mimo trudnej sytuacji nie poddają się, ale walczą. To najczęściej firmy dojrzałe, o zróżnicowanym profilu branżowym. Najwięcej wśród nich jest przedsiębiorstw budowlanych, ale także rzemiosł metalowych.
Bierni, ale wierni
Drugi bardzo liczny segment rzemieślników to bierni kontynuatorzy. Jest ich około 36 proc. Mają umiarkowanie korzystną sytuację finansową oraz zbliżoną do wojowników dynamikę przychodów. Jednak wśród nich bardzo rzadko są firmy, które zatrudniają pracowników, podejmują działania inwestycyjne czy opracowują strategię. Właściciele tych firm bardzo rzadko podnoszą też swoje kwalifikacje.
Tu zdecydowanie dominują przedstawiciele rzemiosł budowlanych (40 proc.) z relatywnie wysokim udziałem osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą (90 proc.).
Poszukują możliwości rozwoju
Niezbyt liczną grupą rzemieślników są natomiast zdobywcy (10 proc.), którzy poszukują nowych rynków zbytu. Wyraźnie zależy im na pozyskaniu nowych klientów i wzroście sprzedaży. Ich sytuacja jest określana jako dobra, a dynamika przychodów często dodatnia. Rzemieślnicy Ci wprawdzie zatrudniali nowych pracowników, ale rzadko inwestowali w obszary pozakadrowe. Mają też opracowaną strategię firmy. Również tutaj najwięcej jest przedstawicieli rzemiosł budowlanych (40 proc.), urody, stylizacji i zdrowia (18 proc.) oraz rzemiosł spożywczych (18%).
Prymusów jest niewielu
Czwartą grupę stanowią prymusi, których jest tylko 8 proc. Na tle pozostałych segmentów wyróżnia ich korzystna sytuacja firmy i powszechnie deklarowany wzrost przychodów w rok do roku. Zwykle mają opracowaną strategię oraz założone cele na najbliższy czas. Często deklarują także chęć podnoszenia swoich kwalifikacji.
Grupa ta jest zdominowana przez przedstawicieli rzemiosł sklasyfikowanych jako „pozostałe” (35 proc.) oraz spożywcze (32 proc.). Co piąta firma z tej grupy funkcjonuje w dużym mieście, powyżej 200 tys. mieszkańców. Większość (83 proc.) należy do cechów lub izb rzemieślniczych. Właściciele na ogół mają kwalifikacje mistrza lub czeladnika (80 proc.), a ich średnia wieku to 51 lat.
Ostrożności nigdy za wiele?
Ostrożni to ostatnia, niewielka liczebnie (7 proc.) grupa rzemieślników. Firmy te bardzo różnie oceniają swoją sytuację rynkową, mimo że często notowały w 2022 roku wzrost przychodów i podobnie często jak „prymusi” postrzegają siebie i swoje branże jako znajdujące się w fazie rozwoju.
Rzemieślnicy ci w ostatnich trzech latach często prowadzili różnego rodzaju działania inwestycyjne, takie jak innowacje procesów biznesowych w obszarze sprzedaży, zarządzania firmą czy logistyki. Podzieleni są jednak w swoich prognozach na przyszłość. Dość często spodziewają się poprawy sytuacji, ale też częściej niż pozostałe segmenty – jej pogorszenia. Profil branżowy tej grupy jest zróżnicowany. Największy udział mają w niej rzemiosła budowlane (33 proc.) i spożywcze (25 proc.).
Jak wynika z raportu PARP, polskie rzemiosło jest bardzo zróżnicowane nie tylko pod względem przedmiotu działalności, lecz także z uwagi na deklarowane aspiracje i potencjał rozwojowy. Mimo to większość dysponuje możliwościami i otwartością na zmiany.
