Izrael musi podjąć wszelkie niezbędne środki, będące w jego mocy, by zapobiec aktom ludobójstwa w Strefie Gazy - oświadczył w piątek Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości ONZ w orzeczeniu w sprawie wniosku RPA o podjęcie środków nadzwyczajnych wobec Izraela w związku z wojną w Gazie.
Izrael powinien zapewnić, że jego siły zbrojne nie dopuszczają się aktów ludobójstwa w Strefie Gazy; powinien też podjąć środki na rzecz poprawy sytuacji humanitarnej - oświadczył MTS. Trybunał nie nakazał przy tym natychmiastowego przerwania ognia w Strefie Gazy, o co apelowała RPA w swoim wniosku.
Odczytywanie orzeczenia, wydanego przez 17-osobowy zespół sędziowski, rozpoczęło się o godz. 13. Przewodnicząca MTS Joan E. Donoghue poinformowała, że trybunał nie odrzuci tej sprawy i ma uprawnienia do jej rozpatrzenia.
"Trybunał doskonale zdaje sobie sprawę ze skali ludzkiej tragedii, która trwa w regionie i jest głęboko zaniepokojony z powodu dalszych ofiar śmiertelnych i cierpienia ludzi" - oświadczyła Donoghue.
15 spośród 17 sędziów opowiedziało się na środkami nadzwyczajnymi, o które wnioskowała RPA - z wyjątkiem jednak nakazania Izraelowi przerwania operacji w Strefie Gazy. Sędziowie uznali, że Izrael "powinien podjąć wszelkie środki będące w jego mocy, by zapobiec popełnieniu aktów objętych artykułem 2" konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. Izrael powinien w ciągu miesiąca poinformować trybunał o poczynionych krokach.
W szczególności, Izrael powinien zapewnić, by jego armia nie dopuszczała się aktów ludobójstwa. Powinien też zapobiegać wszelkim publicznym wypowiedziom, które mogłyby zostać uznane za podżeganie do ludobójstwa w Gazie, jak również - karać za takie wypowiedzi. Trybunał nakazał także Izraelowi podjęcia działań, które umożliwią dostarczenie do Strefy Gazy pomocy humanitarnej. Ponadto Izrael nie może pozwolić na niszczenie dowodów, które mogłyby zostać wykorzystane w sprawie dotyczącej ludobójstwa.
Ogłoszona w piątek decyzja ma charakter przejściowy. Trybunał nie wypowiadał się bowiem w sprawie zarzutów o ludobójstwo; takie postępowanie może trwać latami. RPA w swoim wniosku oskarżyła Izrael o popełnianie ludobójstwa na Palestyńczykach w Strefie Gazy podczas operacji zbrojnej przeciwko palestyńskiemu Hamasowi. Izrael zaś argumentował, że oskarżenia takie są rażącym zniekształcaniem historii, a działania państwa żydowskiego są aktem samoobrony. Apelował też do sędziów, by odrzucili wniosek.
Działania, o które zaapelował w piątek MTS mają więc na celu zapewnienie, że gdy sędziowie będą rozważać istotę oskarżeń zawartych we wniosku złożonym przez RPA, Palestyńczycy w Gazie będą mogli korzystać z pewnego rodzaju ochrony - wyjaśnia BBC.
Wyroki Trybunału są prawnie wiążące i ostateczne, nie ma jednak możliwości ich egzekwowania. Izrael mógłby w ogóle pominąć orzeczenie MTS, może też jednak przekonywać, że już podejmuje kroki na rzecz spełnienia żądań trybunału - prognozuje BBC.
Premier Izraela Benjamin Netanjahu, komentując piątkowe orzeczenie MTS podkreślił, że oskarżenia o ludobójstwo są "oburzające". Zapewnił, że Izrael będzie nadal robił "to, co konieczne", aby się bronić. Wysoki rangą przedstawiciel Hamasu Sami Abu Zuhri oznajmił zaś, że decyzja trybunału "przyczynia się do izolacji Izraela i ujawnienia jego zbrodni w Strefie Gazy".
Szef dyplomacji palestyńskiej Rijad al-Maliki ocenił, że sędziowie MTS "opowiedzieli się za prawem międzynarodowym". Jak podkreślił, Palestyna wzywa państwa świata "łącznie z siłą okupacyjną, Izraelem", by zapewniły wdrożenie nakazów trybunału. Władze RPA uznały orzeczenie trybunału za "decydujące zwycięstwo" prawa międzynarodowego.
Rządząca w Strefie Gazy palestyńska organizacja terrorystyczna Hamas przeprowadziła 7 października 2023 roku zbrojny najazd na Izrael, w wyniku którego zginęło około 1200 osób, w większości cywilów. W trwających do dziś działaniach odwetowych Izraela śmierć poniosło blisko 26 tys. Palestyńczyków, a 90 proc. z ponad 2 mln mieszkańców Strefy Gazy musiało opuścić swoje domy. Zniszczeniu uległa co najmniej połowa wszystkich budynków na tym terytorium. (PAP)
awl/ mal/
