Rozmawiałem z przywódcami krajów nordyckich, bałtyckich oraz Polski o możliwości wypowiedzenia przez Finlandię Konwencji Ottawskiej o zakazie stosowania min przeciwpiechotnych – powiedział w środę wieczorem szef fińskiego rządu po pierwszym dniu szczytu Nordycko-Bałtyckiej Ósemki (NB8) z udziałem premiera Donalda Tuska.
Poinformowałem moich kolegów (szefów rządów), że w Finlandii "podjęliśmy debatę" o zasadności utrzymywania zakazu stosowania min przeciwpiechotnych - przekazał premier Petteri Orpo na konferencji w szwedzkim Harpsund.
"Atmosfera była taka, jakby sprawa była omawiana także w innych krajach" – przyznał na konferencji dla fińskich mediów.
"Prowadzimy podobną dyskusję w Estonii i śledzimy to co zrobi Finlandia" – powiedział z kolei estoński premier Kristen Michal. "Są u nas podmioty, które zalecają stosowanie tego rodzaju min" – dodał, podkreślając, że Estonia jest stroną porozumienia ottawskiego i "badane są różne opcje jak i nowe technologie".
W ostatnich dniach w Finlandii wielu dowódców wojskowych, polityków i ekspertów polityki bezpieczeństwa oświadczyło, że przystąpienie do traktatu ottawskiego ws. zakazu użycia min przeciwpiechotnych było "duży błędem", ponieważ środowisko bezpieczeństwa "zmieniło się znacząco" na przestrzeni dekady, kiedy to w 2012 r. Finlandia ratyfikowała porozumienie.
"Masowe użycie sił lądowych i piechoty przez Rosję (na froncie ukraińskim) daje nowy obraz tego, jak Finlandia powinna przygotować się na użycie siły militarnej" – powiedział w wywiadzie telewizyjnym gen. Janne Jaakkola, dowódca fińskich sił zbrojnych, mianowany na to stanowisko od kwietnia tego roku.
Równocześnie w środę podjęto inicjatywę obywatelską z żądaniem wypowiedzenia przez Finlandię traktatu. Wspierają ją znane osoby, m.in. były minister obrony Jussi Niinisto (w rządzie w latach 2015-2019), dyplomaci czy eksperci polityki międzynarodowej.
Pod koniec kadencji Niinisto fińskie siły zbrojne zaprezentowały nowatorski rodzaj min przeciwpiechotnych, które miałyby zastąpić zabronione międzynarodowym prawem tradycyjne miny. W nowego rodzaju uzbrojeniu minowym TOC (ang. Take Off Canister), określanym także roboczo, jako "skoczki", czy "latające ładunki", materiał wybuchowy nie jest wyzwalany tak jak w tradycyjnych minach np. przez nadepnięcie czy dotknięcie, lecz proces detonacji, który następuje poprzez zdalne sterowanie.
Oficjalna zbiórka podpisów pod petycją (konieczne jest 50 tys.) rozpocznie się 6 grudnia, tj. w dniu fińskiego święta niepodległości.
Finlandia przystąpiła do konwencji ottawskiej o zakazie użycia, składowania, produkcji i przekazywania min przeciwpiechotnych oraz o ich zniszczeniu (sporządzonej w 1997 r.) jako jeden z ostatnich krajów UE. Do dziś do traktatu, który wszedł w życie w 1999 r. przystąpiło ponad 160 państw (oprócz potęg militarnych, m.in. Chin, Rosji i USA). W Finlandii od 2012 r. zniszczono łącznie ponad milion sztuk min zakazanych traktatem.
Z Helsinek Przemysław Molik(PAP)
pmo/ san/
