Po sierpniu budżet państwa ma nadwyżkę w wysokości niemal 5 mld zł. To nadzwyczajny wynik, znacznie lepszy od oczekiwań. W dużej mierze wynika on z nadzwyczajnie wysokich dochodów z VAT. Na ile jest to zasługa uszczelnienia systemu podatkowego, a na ile dobrej koniunktury?
Według planu, po sierpniu budżet miał mieć niemal 28 mld zł deficytu, a ma niemal 5 mld zł nadwyżki - czyli jest ok. 33 mld zł na plusie w stosunku do planu. Za jedną trzecią tej poprawy odpowiadają niższe wydatki, a za dwie trzecie - wyższe dochody. Z wyższych dochodów kilka pozycji jest dość łatwych do wyjaśnienia. Rząd otrzymał bardzo wysoki zastrzyk z zysku Narodowego Banku Polskiego (ok. 8 mld zł) oraz dokonał przesunięcia części dochodów z końca roku 2016 na początek roku 2017 (ok. 6 mld zł). Zostaje zatem ok. 8 mld zł, które stanowią niespodziewany dochód i są niełatwe do wyjaśnienia. Są to naturalnie kalkulacje dość uproszczone.
Ponieważ koniunktura w tym roku jest znacznie lepsza od prognoz rządu z jesieni 2016 roku (które wtedy były uznawane za optymistyczne), to naturalne jest, że dochody z VAT również są lepsze. Efekt lepszej koniunktury można szacować na ok. 1-2 mld zł (chodzi o różnice między koniunkturą faktyczną a oczekiwaną przez rząd w ustawie budżetowej). To wynik uzyskany na podstawie prostej analizy statystycznej. A zatem ok. 6-7 mld zł dochodów budżetowych, które trudno uzasadnić lepszą koniunkturą. Część z nich wynika ze zmian w systemie podatkowym, które mogą przejściowo poprawiać wynik budżetu - np. wprowadzenia odwróconego VAT w budownictwie. A część to pewnie efekt uszczelnienia podatków.
Ten efekt uszczelnienia trudno obliczyć bardzo dokładnie, ale nie powinno być dużym błędem oszacowanie, że wynosi on ok. 4-6 mld zł. Chodzi oczywiście o efekt ponad to, co już było planowane.
Wynik budżetu jest doskonały i rząd ma prawo przyznawać sobie zasługi. Ale niebezpieczne byłoby założenie, że udało się rozwiązać długookresowe napięcia w finansach publicznych. Żeby wszystkie plany rządu, czyli kontynuacja 500+, obniżenie wieku emerytalnego i ambitne inwestycje publiczne, spinały się finansowo w długim okresie, uszczelnienie systemu podatkowego musi być większe niż do tej pory.
SpotData
