Rządowy plan ostatecznej likwidacji OFE przewiduje, jak wynika z nieoficjalnych informacji, że do Funduszu Rezerwy Demograficznej mogą trafić akcje spółek notowanych na GPW. To stwarza potencjalne niebezpieczeństwo podaży akcji ze strony FRD. Sprawdziliśmy, jaka jest skala tego zagrożenia.
Według oficjalnych informacji, ujawnionych jeszcze w ubiegłym roku, kapitał zarządzany przez fundusze emerytalne ma być rozdzielony pomiędzy Fundusz Rezerwy Demograficznej (państwowy fundusz, w którym gromadzone są środki przeznaczone na wypłatę emerytur w czasie, kiedy na emerytury będą przechodzić osoby urodzone podczas „powojennego wyżu demograficznego”), do którego trafić ma 25% aktywów OFE oraz fundusze inwestycyjne, w które zostaną OFE przekształcone, do których trafić ma 75% zarządzanych środków. Jak wynika z ostatnich nieoficjalnych informacji opublikowanych przez „Dziennik Gazetę Prawną”, do FRD w pierwszej kolejności mają trafić: połowa gotówki będącej w posiadaniu funduszy emerytalnych, potem obligacje i listy zastawne, a następnie certyfikaty inwestycyjne i akcje zagraniczne, na samym końcu zaś akcje polskich spółek
Działające na rynku fundusze emerytalne zarządzają aktywami netto w wysokości ok. 175,83 mld zł, jak wynika z kwietniowych danych opublikowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego. Blisko 79,5% tych aktywów stanowią akcje spółek notowanych na GPW. Zatem, jeśli fundusze emerytalne utrzymałyby stan posiadania akcji z końcówki kwietnia, do FRD trafiłyby akcje spółek o wartości ok. 7,43 mld zł.
Ostateczny rachunek nie jest jednak tak prosty, bowiem w 3/4 środków, które pozostaną w "nowych OFE", ok. 0,5 mld zł będzie stanowiła gotówka, która nie zostanie przekazana do FRD. Jeśli zatem 75% aktualnych aktywów OFE jest warte 131,8 mld zł, to po skorygowaniu o kwotę połowy gotówki, w akcjach pozostanie 131,3 mld zł. Na koniec kwietnia OFE posiadały akcje o wartości 139,3 mld zł. Zatem hipotetyczna nadwyżka, która musiałaby zostać przekazana do FRD to 7,9 mld zł, jeśli cała operacja zostałaby przeprowadzona na koniec kwietnia 2017 r.
Akcje spółek do FRD będą przekazywane przez konkretne fundusze, warto wytypować te, których przekazanie akcji do FRD może dotyczyć. Według stanu na koniec kwietnia nie było funduszu, w którego aktywach netto akcje nie przekraczałyby 75%, po skorygowaniu o wartość gotówki.
| OFE | nadwyżka akcji ponad 75% udziału w skorygowanych aktywach netto (zł) |
|---|---|
Nationale-Nederlanden OFE |
2 743 392 489,08 |
| Aviva OFE |
1 891 053 382,63 |
OFE PZU "Złota Jesień" |
1 142 482 440,06 |
Nordea OFE |
586 713 725,73 |
MetLife OFE |
432 397 829,95 |
Generali OFE |
313 466 070,16 |
PKO BP Bankowy OFE |
295 348 221,30 |
OFE Pocztylion |
221 982 314,65 |
Pekao OFE |
172 451 677,93 |
AXA OFE |
115 609 420,32 |
| Allianz Polska OFE | 29 573 027,55 |
| AEGON OFE | 27 799 090,80 |
| średnia/suma | 664 355 807,51 / 7 972 269 690,13 |
| * skorygowane aktywa netto - 75% aktywów netto funduszu pomniejszone o połowę wartości gotówki | |
Liderami zestawienia są tutaj Nationale-Nederlanden OFE, Aviva OFE oraz OFE PZU "Złota Jesień" – każdy z tych funduszy przekracza próg o ponad 1 mld zł, w NN OFE nawet o ponad 2,5 mld zł. Gdyby przekazanie aktywów do FRD miało nastąpić według stanu na koniec kwietnia, to pierwsze dwa fundusze odpowiadałyby za przekazanie do FRD ponad połowy wszystkich akcyjnych aktywów z OFE. A pierwsza trójka odpowiadałaby za niemal 3/4 transferu.
Choć trudno typować, konkretnie jakich spółek akcje trafiłyby do FRD, warto wiedzieć, jakie akcje fundusze te posiadają w swoim portfelu. Ostatnie oficjalne dane strukturze aktywów OFE publikowały w styczniu, według stanu na koniec 2016 r. Do ulubieńców OFE w tym okresie należały m.in. Elektrobudowa (12 OFE posiadało łącznie 78,47% kapitału akcyjnego spółki), Kęty (71,43%), Ferro (64,75%), Nowa Gala (59,37%) i Robyg (58,99%). Szczegółowe zestawienie akcji 48 spółek, w których OFE mają największy udział w kapitale publikowaliśmy w artykule pt. ”Ulubieńcy OFE. W tych spółkach fundusze mają największe udziały”. Zainteresowanych przejrzeniem szczegółowych portfeli funduszy emerytalnych także zachęcamy do zajrzenia do wspomnianego wyżej artykułu, znajdują się tam linki do składu portfeli OFE na koniec 2016 r.
Potencjalną wartość akcji, które znajdą się w posiadaniu FRD warto odnieść jeszcze do dwóch danych statystycznych. Według stanu na 2 czerwca kapitalizacja krajowych spółek notowanych na GPW sięgała blisko 650 mld zł. Zatem potencjalna podaż akcji z FRD stanowiłaby 1,2% kapitalizacji tych spółek. Możliwą wartość akcji w portfelu FRD można też odnieść do dziennych obrotów na GPW. W maju średnia dzienna wartość obrotów z arkusza zleceń wyniosła 1 mld zł. Akcje przekazane do FRD stanowiły by więc odpowiednik obrotów w ciągu niemal 8 sesji.
Na koniec warto zaznaczyć, że ostateczną wartość akcji krajowych spółek, która zostanie przekazana do FRD, poznamy dopiero na początku przyszłego roku, kiedy cała operacja, według nieoficjalnych jeszcze informacji, ma zostać przeprowadzona. Zatem wszystkie przedstawione w artykule wyliczenia mogą jeszcze ulec zmianie. Będzie to zależało od decyzji inwestycyjnych poszczególnych funduszy emerytalnych a także giełdowej koniunktury. Jeśli ta się bowiem zepsuje, a przy okazji OFE zaczną wyprzedawać akcje, możemy mieć jeszcze do czynienia nawet z sytuacją, że udział aktywów OFE zainwestowanych w akcje może spaść poniżej 75% i do FRD nie trafi żadna akcja. Z kolei jeśli koniunktura będzie ulegała poprawie, udział akcji w aktywach OFE będzie rósł, nawet jeśli same fundusze nie będą dokupywały akcji.
