Inwestorzy z Ameryki wiedzą, że - statystycznie rzecz biorąc - wrzesień jest najgorszym miesiącem dla rynku akcji. Ale na warszawskiej giełdzie koniec kalendarzowego lata wcale nie bywa tak zły. Chyba że jest to rok zakończony cyfrą 7.
Zła sława giełdowego września wynika ze statystyki. W 60-letniej historii indeksu S&P500 wrzesień, jako jedyny miesiąc, charakteryzuje się ujemną medianą miesięcznych stóp zwrotu (jeśli spojrzymy na średnią, to pod kreską znalazł się jeszcze czerwiec). Co więcej wrzesień kończy się spadkami zdecydowanie częściej niż jakikolwiek inny miesiąc.
To jest wrzesień
We wrześniu S&P500 odnotował stratę w 34 na 60 dotychczasowych przypadków. Drugie najgorsze w tej kategorii miesiące (czerwiec i lipiec) wykazały 30 przypadków ujemnych. Tylko cztery razy w ciągu 60 lat zdarzyło się, aby we wrześniu S&P500 zyskał przynajmniej 5%. Gorszy w tej statystyce jest tylko czerwiec. Za to wrzesień lideruje w klasyfikacji liczby strat o przynajmniej 5% - takich przypadków odnotowano aż 11. To więcej niż w jakimkolwiek innym miesiącu.
Inwestorzy z warszawskiego parkietu nie muszą być aż tak uprzedzeni wobec września. Biorąc pod uwagę WIG20 w latach 1995-2016, średnia miesięczna stopa zwrotu za wrzesień jest co prawda nie zachwyca (-1,6%), ale jeszcze gorszy pod tym względem jest maj (-1,8%). Rok 1994 wykluczyłem z obliczeń z powodu jego niereprezentatywności. Inwestorzy, którzy byli wtedy na rynku, wiedzą dlaczego.
| Miesięczne stopy zwrotu WIG20 | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rok/Miesiąc | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 1994 | 9,2% | -35,3% | 37,5% | 4,0% | -17,9% | -15,5% | 1,6% | -5,7% | ||||
| 1995 | -17,2% | 4,4% | -4,1% | 40,7% | -8,8% | 9,3% | -4,1% | 1,2% | 7,3% | -9,9% | 4,6% | -5,0% |
| 1996 | 38,6% | 6,0% | 3,5% | 7,9% | -3,7% | 15,2% | -6,2% | 6,7% | 5,2% | -8,9% | 1,8% | 2,5% |
| 1997 | 14,8% | 7,5% | -7,4% | -1,2% | -1,4% | -7,2% | -0,9% | 12,4% | 4,2% | -10,8% | -8,7% | 5,5% |
| 1998 | 0,9% | 20,2% | -3,5% | 7,7% | -13,7% | -0,2% | 5,2% | -31,1% | 0,2% | 4,4% | -7,0% | 9,0% |
| 1999 | 8,8% | -7,1% | 11,8% | 5,4% | 0,4% | 9,5% | 0,2% | 0,3% | -15,9% | 4,0% | 9,1% | 14,8% |
| 2000 | 6,8% | 22,6% | -2,8% | -10,2% | -1,4% | -0,8% | -2,8% | -1,5% | -11,7% | -7,1% | 3,5% | 11,9% |
| 2001 | -2,4% | -15,9% | -7,7% | 4,7% | 1,9% | -13,4% | -7,7% | -3,0% | -10,2% | 20,9% | 1,3% | -3,5% |
| 2002 | 19,6% | -5,4% | -2,1% | -1,3% | 3,6% | -11,2% | -12,3% | 5,3% | -7,0% | 12,9% | 3,4% | -3,6% |
| 2003 | -5,1% | -1,4% | -0,6% | 1,6% | 7,3% | 5,0% | 10,8% | 18,1% | -9,8% | 7,1% | -8,4% | 8,6% |
| 2004 | 3,7% | 6,0% | 1,9% | -0,3% | -3,8% | 2,1% | -3,0% | 3,0% | 4,8% | 0,7% | 1,2% | 6,5% |
| 2005 | -3,7% | 10,9% | -4,5% | -7,0% | 3,1% | 6,8% | 7,6% | 3,1% | 10,9% | -7,1% | 8,0% | 5,1% |
| 2006 | 5,6% | 1,1% | 1,0% | 11,5% | -11,9% | 2,8% | 10,4% | -7,2% | -1,4% | 6,4% | 3,6% | 2,1% |
| 2007 | 6,0% | -6,9% | 8,6% | 2,0% | 1,6% | 3,0% | -0,6% | -3,6% | 0,9% | 6,7% | -8,6% | -2,5% |
| 2008 | -14,6% | -0,8% | 1,8% | -2,0% | -0,6% | -10,8% | 6,2% | -5,6% | -8,2% | -23,4% | -4,6% | 2,7% |
| 2009 | -10,9% | -13,9% | 10,2% | 19,0% | 0,2% | 3,3% | 14,8% | 3,5% | -0,9% | 3,8% | 3,4% | 1,5% |
| 2010 | -0,3% | -4,9% | 10,2% | 2,1% | -4,5% | -6,7% | 9,0% | -1,8% | 7,6% | 1,4% | -1,5% | 5,1% |
| 2011 | -1,4% | 0,5% | 3,6% | 3,4% | -0,3% | -3,5% | -2,7% | -10,1% | -10,7% | 8,4% | -3,5% | -6,3% |
| 2012 | 8,8% | -0,6% | -1,3% | -2,0% | -6,4% | 8,5% | -3,9% | 3,3% | 5,0% | -2,3% | 4,5% | 6,7% |
| 2013 | -3,5% | -1,6% | -3,3% | -2,1% | 7,2% | -9,7% | 3,6% | 2,5% | 0,3% | 5,7% | 2,2% | -7,1% |
| 2014 | -1,9% | 6,9% | -2,2% | -0,9% | -0,4% | -0,9% | -3,7% | 4,1% | 3,4% | -1,5% | -1,9% | -4,2% |
| 2015 | 1,1% | 1,1% | 1,2% | 5,0% | -3,1% | -4,9% | -3,9% | -2,9% | -4,5% | -0,3% | -6,5% | -3,5% |
| 2016 | -4,2% | 2,5% | 9,5% | -5,1% | -4,7% | -3,2% | 0,5% | 1,9% | -4,7% | 6,2% | -0,9% | 8,3% |
| 2017 | 5,6% | 6,5% | -0,7% | 9,2% | -4,0% | 0,8% | 3,2% | 5,6% | ||||
| Średnia 1995-2016 | 2,2% | 1,4% | 1,1% | 3,6% | -1,8% | -0,3% | 0,8% | -0,1% | -1,6% | 0,8% | -0,2% | 2,5% |
| Min | -17,2% | -15,9% | -7,7% | -10,2% | -13,7% | -13,4% | -12,3% | -31,1% | -15,9% | -23,4% | -8,7% | -7,1% |
| Max | 38,6% | 22,6% | 11,8% | 40,7% | 7,3% | 15,2% | 14,8% | 18,1% | 10,9% | 20,9% | 9,1% | 14,8% |
| Mediana | 0,3% | 0,8% | 0,2% | 1,8% | -1,0% | -0,5% | -0,8% | 1,6% | -0,4% | 2,6% | 1,2% | 2,6% |
| Liczba spadków | 11 | 10 | 11 | 10 | 14 | 12 | 12 | 9 | 11 | 9 | 10 | 8 |
| Odsetek spadków | 50,0% | 45,5% | 50,0% | 45,5% | 63,6% | 54,5% | 54,5% | 40,9% | 50,0% | 40,9% | 45,5% | 36,4% |
| Źródło: Bankier.pl | ||||||||||||
Jeśli wziąć pod uwagę medianę (która pozwala oczyścić wyniki z efektów silnych pojedynczych spadków lub wzrostów), to wrzesień z wynikiem -0,4% wypada lepiej od czerwca (-0,5%), lipca (-0,8%) i maja (-1,0%). Przy czym należy wziąć poprawkę na specyfikę polskiej giełdy i samego WIG-u 20.
Wszystkie wymienione powyżej miesiące przypadają na sezon deklaracji dywidendowych i przyznania praw do wypłaty z zeszłorocznego zysku. A ponieważ w dniu dywidendy GPW koryguje w dół kurs doniesienia cen akcji , takie wydarzenia mają istotny wpływ na statystykę miesięcznych stóp zwrotu WIG20, który jest indeksem cenowym.
Przeczytaj także
Aby oczyścić wynik z wpływu dywidend, można spojrzeć na indeks WIG20 Total Return. Niestety ma on stosunkowo krótką historię (dane sięgają tylko roku 2004), więc wyniki są zaburzone przez okres dość słabej koniunktury, jaka towarzyszyła nam w latach 2011-16. Zapewne dlatego w tym przypadku najgorszymi miesiącami dość nieoczekiwanie są styczeń (mediana: -1,4%), listopad (-1,2%) i maj (-0,3%). Wrzesień (+0,2%) plasuje się dopiero na czwartej pozycji od końca (ex aequo z czerwcem).
Ten wrzesień może być specyficzny
Zatem z czysto statystycznego punktu widzenia lęk przed wrześniem na warszawskim parkiecie raczej nie jest uzasadniony. Ale z drugiej strony ryzyko stwarza fakt, że WIG20 ma za sobą dwa znakomite miesiące. W lipcu zyskał 3,2%, a w sierpniu zmierza do zwyżki o 5,7%.
W historii WIG20 to ósma taka dwumiesięczna seria wakacyjnych wzrostów. Dotychczas w 5 na 7 takich przypadków następujący po nim wrzesień przyniósł straty. I to z reguły niemałe: średnia wrześniowa stopa zwrotu w spadkowych przypadkach wyniosła -9,8%. Tylko raz – w roku 2005 – silne wakacyjne wzrosty były kontynuowane we wrześniu – WIG20 wzrósł wtedy aż o 10,9%. Drugim „wzrostowym” przypadkiem był rok 2013, gdy po udanym lipcu i sierpniu WIG20 był na plusie także we wrześniu – ale tylko o 0,3%. Ogólnie rzecz biorąc, we wszystkich siedmiu przypadkach wakacyjnej hossy średnia stopa zwrotu za wrzesień wyniosła -5,4%.
Ta analogia nie musi oznaczać, że tegoroczny wrzesień na warszawskim parkiecie będzie nadzwyczaj „krwawy”. Bo ten rok jest nadzwyczajny. To złowróżbny rok kończący się cyfrą 7. To właśnie w takich latach przydarzają się na rynkach finansowych najgorsze załamania. Rok 2007 to początek wielkiego kryzysu finansowego, rok 1997 to kryzys azjatycki, rok 1987 to słynny „Czarny Poniedziałek” na Wall Street... Co grosza, zbliża się październik – słynny miesiąc krachów. Zatem nawet jeśli giełdowy wrzesień okaże się łaskawy, to przed październikiem warto zabezpieczyć portfel.
