Co czwarty mieszkaniec Polski ma powyżej 60 lat. Od kilku lat obserwowany jest spadek liczby urodzeń. Dane nie pozostawiają złudzeń - społeczeństwo w naszym kraju będzie coraz starsze. System opieki medycznej nie jest gotowy na nadchodzący wzrost liczby pacjentów potrzebujących m.in. oddziałów geriatrycznych, a ich na ten moment jest niewiele.
W Polsce seniorem jest już co 4 osoba
Jeszcze w 2005 roku udział osób w wieku powyżej 60 roku życia w liczbie ludności ogółem w Polsce wynosi 17,2 proc. W ciągu 15 lat wskaźnik ten wzrósł o 8,7 pp. do poziomu 25,9 proc. Oznacza to, że co czwarty Polak jest w wieku senioralnym. Dane nie powinny dziwić, ponieważ już od kilku lat przez wszystkie przypadki odmieniany jest zwrot mówiący o „starzeniu się społeczeństwa”. Coraz większy odsetek seniorów stanowi wyzwanie zarówno dla sektora emerytalnego, jak i opieki medycznej w całym kraju.
Proces starzenia się społeczeństwa jest zjawiskiem obserwowanym w większości państw Unii Europejskiej. Jednak Polska jest jednym z najszybciej starzejących się krajów w latach 2012-2022, wynika z danych Eurostatu. W analizowanym okresie mediana wieku wzrosła o 3,5 roku wśród mieszkańców naszego kraju.
W kilku województwach blisko co trzeci mieszkaniec jest emerytem
Starzenie się ludności obserwowane jest z różnym natężeniem w poszczególnych województwach, podkreślają statystycy. W 2022 r. najwyższym odsetkiem osób w wieku 60 lat i więcej charakteryzowało się województwo świętokrzyskie (28,9 proc.), natomiast najniższym – małopolskie (z udziałem wynoszącym 23,9 proc.).
Oprócz województwa świętokrzyskiego wysoki wskaźnik odnotowano również wśród ludności łódzkiego - 28,6 proc. Nieco niższej, ale z odsetkiem osób powyżej 60 lat w ogólnej populacji wciąż powyżej średniej, wypadło województwo śląskie (27,6 proc.), opolskie (27,4 proc.), zachodniopomorskie (27,5 proc.), lubelskie (27 proc.) oraz dolnośląskie (26,9 proc.).
Wskaźnik dzietności i zastępowalności pokoleń nie pozostawia złudzeń - będzie nas coraz mniej. W 2022 r. w Polsce urodziło się 305 tys. dzieci - wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego. To najniższa liczba urodzeń od II wojny światowej.
Świadczenie na emeryturze będą niskie
Na emeryturę trzeba przygotować się wcześniej - m.in. finansowo. Pieniądze, które wypłaci ZUS mogą nie wystarczyć na uregulowanie bieżących potrzeb. Relacja przeciętnej miesięcznej emerytury brutto z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych do przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w ciągu siedmiu lat spadła z poziomu 63,7 proc. do 53,7 proc. w 2022 r. wynika z analizy Głównego Urzędu Statystycznego.
"Mimo wzrostu przeciętnej miesięcznej emerytury brutto z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych, jej relacja do przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej ukształtowała się na poziomie niższym niż w latach poprzednich. W 2022 r. relacja ta wyniosła 53,7 proc. wobec 55 proc. w roku poprzednim i 63,7 proc. w 2015 r." - komentują autorzy raportu "Sytuacja osób starszych w Polsce w 2022 r.".
Z kolei według autorów ekspertyzy Instytutu Emerytalnego stopa zastąpienia - czyli procentowy wskaźnik obrazując ukazujący stosunek między średnim wynagrodzeniem a przeciętną nowo przyznawaną emeryturą - wynosił 42,4 proc. w 2020 roku Jeszcze kilkanaście lat wcześniej, w 2014 roku, stopa zastąpienia była na poziomie 52,5 proc.
Rządowym narzędziem umożliwiającym otrzymanie wyższego świadczenia emerytalnego są Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK). Inną opcją jest cykliczny zakup obligacji skarbowych. Instrument jest bezpieczny i umożliwia wypłatę zgromadzonych środków w ciągu 5 dni roboczych. Rozwiązań warto poszukać również poza propozycjami państwa. Więcej o inwestowaniu mniejszych sum pisał Krzysztof Kolany w artykule pt. "Jak inwestować małe kwoty? 1000 zł, 5000 zł, 10 000 zł i 100 000 zł"
Poradnia geriatryczna na kilkadziesiąt tysięcy seniorów
Liczba emerytów rośnie i wszystko wskazuje, że ten trend będzie utrzymywał się w nadchodzących latach. W takiej sytuacji konieczne jest zadbanie o szeroko rozumianą opiekę medyczną dla większej niż dotychczas liczby seniorów. Wpływ na to ma zarówno nominalna większa liczba osób w wieku poprodukcyjnym, jak i wydłużająca się długość życia na emeryturze. Zerknęliśmy do danych Głównego Urzędu Statystycznego, aby sprawdzić, jakie obecnie środki przeznaczane są m.in. na refundację świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie geriatrii.
Na realizację świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie geriatrii w 2022 r. Narodowy Fundusz Zdrowia wydatkował przeciętnie 20,99 zł na 1 mieszkańca w wieku 60 lat i więcej.
Przy czym najwięcej w województwie małopolskim – 59,36 zł, a najmniej w województwie warmińsko-mazurskim – zaledwie 3,35 zł. Samych poradni geriatrycznych w Polsce jest niewiele. Według stanu na koniec 2022 r. w naszym kraju funkcjonowało zaledwie 164 takie poradnie - o 8 placówek więcej niż przed rokiem.
"Biorąc pod uwagę liczbę ludności w wieku senioralnym przypadającą na jedną poradnię geriatryczną, można stwierdzić, że najlepszą sytuacją w dostępie do tych poradni charakteryzowało się województwo podlaskie oraz śląskie – po 37,5 tys. seniorów na 1 poradnię geriatryczną i łódzkie – 37,7 tys., najgorszą zaś podkarpackie – 172,2 tys." - analizują autorzy raportu "Sytuacja osób starszych w Polsce w 2022 r."
