Brytyjska Izba Gmin przyjęła w środę uchwałę, która wyklucza możliwość wyjścia Wielkiej Brytanii bez umowy. Za uchwałą zgłoszoną przez Caroline Spelman i Jacka Dromeya głosowało 312 posłów, przeciw było 308 parlamentarzystów. W czwartek posłowie będą mogli zdecydować o ewentualnym wydłużeniu procesu opuszczenia Wspólnoty i opóźnieniu brexitu.
Uchwała została przyjęta większością 4 głosów. Wynik głosowania był zgodny z przewidywaniami analityków, którzy wskazywali na wysokie prawdopodobieństwo odrzucenia brexitu bez umowy.
Posłowie poparli uchwałę w kształcie zgłoszonym przez Caroline Spelman z Partii Konserwatywnej oraz Jacka Dromeya z Partii Pracy. Posłowie wnosili o to, by brexit bez umowy nie był brany pod uwagę w żadnym terminie. To krzyżuje plany premier May, która chciała wykluczenia brexitu bez umowy tylko 29 marca, ale by taka możliwość dalej "była na stole negocjacyjnym". Spelman wycofała się później z poparcia dla poprawki.
Premier Theresa May stwierdziła w wypowiedzi po odrzuceniu brexitu bez umowy, że "wyjście Wielkiej Brytanii z UE bez porozumienia będzie domyślną ewentualnością, jeśli umowa z UE nie zostanie zawarta".
May dodała, że renegocjacja umowy może wymagać dłuższego czasu niż 2 miesiące, które pozostały do eurowyborów. Przesunięcie w czasie daty wyjścia Wielkiej Brytanii z UE na krótki okres musi, według May, być równoznaczne z poparciem dla umowy.
Przewodniczący opozycyjnej Partii Pracy Jeremy Corbyn powiedział po głosowaniu, że "Izba Gmin musi teraz przejąć kontrolę nad brexitem". Dodał, że będzie szukał międzypartyjnego porozumienia w tej kwestii.
Uchwała przyjęta przez Izbę Gmin nie jest wiążąca prawnie, ponieważ nie daje rządowi formalnych instrukcji jak działać w sprawie brexitu. Wiążące prawnie wykluczenie bezumownego brexitu jest możliwe jedynie przez przyjęcie projektu umowy wyjścia z UE lub opóźnienie terminu wyjścia Wielkiej Brytanii z UE.
Posłowie głosowali także nad uchwałą zgłoszoną wcześniej przez rząd Theresy May, która miała podobne brzmienie do uchwały Spelman/Dromey. Została ona przyjęta stosunkiem głosów 321 do 278.
Parlamentarzyści odrzucili stosunkiem głosów 374 do 164 poprawkę zwaną kompromisem Malthouse'a, która sugerowała opuszczenie Wspólnoty bez umowy, ale w innym terminie, aby dać przedsiębiorstwom czas na przygotowanie się na taki scenariusz.
Kurs funta osłabił się wobec dolara o 1,5 proc. do 1,3258 po głosowaniach. W stosunku do złotego kurs funta także spadł do poziomu 5,0280 zł za funta.
Odpowiadając na wynik głosowania, późnym wieczorem rząd przedstawił projekt uchwały przed czwartkowym głosowaniem nad ewentualnym opóźnieniem wyjścia W. Brytanii z UE, sugerując opcję opóźnienia wyjścia ze Wspólnoty o trzy miesiące, nawet w razie przyjęcia jakiejś formy umowy ws. brexitu.
Proponowany tekst - który będzie jeszcze mógł być zmieniony za sprawą poprawek zgłaszanych przez posłów - zakłada wyznaczenie nowego terminu granicznego dla przyjęcia projektu porozumienia ws. opuszczenia Wspólnoty na 20 marca.
Jeśli posłowie poparliby do tego czasu jakąś formę umowy z UE dotyczącą warunków wyjścia - albo tę prezentowaną przez rząd, którą już dwukrotnie odrzucili, albo jakąkolwiek alternatywę - to brytyjski rząd zwróciłby się do pozostałych 27 państw członkowskich UE jedynie z prośbą o trzymiesięczne, techniczne wydłużenie procesu wyjścia w celu przegłosowania niezbędnej legislacji wtórnej.
Projekt uchwały ostrzega jednak, że w razie nieprzyjęcia żadnej umowy i dalszej chęci parlamentu do uniknięcia bezumownego brexitu, Rada Europejska będzie oczekiwała od rządu w Londynie przedstawienia "jasnego powodu dla wydłużenia procesu" a także odnotowuje, że "jakiekolwiek opóźnienie (brexitu) wybiegające poza 30 czerwca 2019 roku będzie wymagało od Wielkiej Brytanii zorganizowania wyborów do Parlamentu Europejskiego w maju 2019 roku".
Rządowa propozycja - gdyby pozostała zachowana w proponowanym brzmieniu - ma na celu zwiększenie presji na eurosceptycznych posłów, którzy dotychczas sprzeciwiali się projektowi porozumienia ws. warunków wyjścia z UE, stawiając ich w obliczu realnego ryzyka znacznego opóźnienia lub odwrócenia decyzji o opuszczeniu Wspólnoty.
Pomimo dwukrotnych porażek w Izbie Gmin Downing Street prawdopodobnie będzie próbowało doprowadzić do trzeciego głosowania nad proponowaną treścią umowy przed zakładanym terminem 20 marca i zaplanowaną na następny dzień Radą Europejską w Brukseli w nadziei, że pod presją część posłów zmieni dotychczasowe stanowisko i poprze jej projekt porozumienia.
Posłowie zagłosują nad przedstawionym projektem uchwały ws. opóźnienia brexitu - oraz prawdopodobnymi poprawkami - w czwartek najprawdopodobniej około 17 czasu lokalnego (18 czasu polskiego).
Nie jest jednak także wykluczone, że ani rządowa propozycja ani żaden z alternatywnych zapisów nie uzyska poparcia większości posłów zasiadających w Izbie Gmin, co pogłębiłoby trwający kryzys polityczny w sprawie wyjścia z Unii Europejskiej.
W razie braku jakichkolwiek innych ustaleń, niezależnie od opinii Izby Gmin, Wielka Brytania automatycznie opuści Wspólnotę bez umowy za niespełna 16 dni - o północy z 29 na 30 marca.
Z Londynu Jakub Krupa (PAP)
jakr/ jm/
