Już 2 mln polskich dzieci i nastolatków ma nadwagę lub otyłość, tymczasem aż 60 proc. nastolatków w Polsce jest przekarmianych przez dziadków, a 41 proc. rodziców uważa, że zajęcia z wychowania fizycznego są mniej ważne niż inne lekcje – alarmują eksperci.
Ich zdaniem, jeśli nie zatrzymamy fali zachorowań na otyłość, z każdym rokiem będzie przybywać 400 tys. kolejnych przypadków tej choroby.
Grzechy żywieniowe i rola dziadków
Aby pomóc rodzicom i innym opiekunom dzieci i młodzieży w radzeniu sobie z epidemią otyłości młodego pokolenia, organizatorzy kampanii „Porozmawiajmy Szczerze o Otyłości” opracowali poradnik pt. „PoMOCnik dla rodziców i opiekunów. Jak wspierać młode osoby chorujące na nadwagę lub otyłość?”. Znalazły się w nim wyniki badań, w tym między innymi badania opinii publicznej wśród ponad 1000 rodziców oraz 1000 nastolatków.
Wynika z nich, że żywność typu fast food oraz słodycze należą do stałego jadłospisu polskich nastolatków - sięgają po nie wszyscy młodzi ludzie, przy czym aż 90 proc. robi to klika razy w tygodniu, a niemal co piąty (18 proc.) codziennie. Jednocześnie 55 proc. rodziców przyznaje, że jadłospis ich dzieci nie spełnia zaleceń dotyczących codziennego jedzenia świeżych warzyw i owoców. Problemem jest też brak porozumienia w budowaniu spójnych zdrowych nawyków żywieniowych w całej rodzinie – niemal 60 proc. rodziców przyznaje, że gdy ich dzieci przebywają u dziadków, zdarza im się jeść więcej i mniej zdrowo niż w domu.
WF na cenzurowanym
Dodatkowo opiekunowie młodego pokolenia wciąż nie doceniają roli aktywności fizycznej w zapobieganiu nadwagi i otyłości – 41 proc. rodziców jest zdania, że zajęcia wychowania fizycznego są mniej ważne niż inne lekcje.
Badania pokazują również, że obydwa pokolenia motywuje do sportu zupełnie coś innego: dorośli dzięki aktywności chcą być zdrowsi (53 proc. ankietowanych), a nastolatków do ruchu najbardziej przekonuje to, że spędzą czas z rówieśnikami (38 proc. ankietowanych).
Psychiczne skutki otyłości: wstyd i hejt
Jednocześnie rodzice czują się zagubieni i często bezradni, a młodzi ludzie stygmatyzowani i samotni ze swoją chorobą.
Rodzice nastolatków z nadmierną masą ciała przyznają, że reakcjami ich dzieci na hejt są: zawstydzenie (34 proc.), niskie poczucie własnej wartości (33 proc.), próby „ukrycia” się w zbyt dużych ubraniach (33 proc.), a także strach przed miejscami, gdzie trzeba odsłonić ciało, jak basen, plaża (32 proc.), unikanie zajęć sportowych (24 proc.), czy obecności na zdjęciach/filmach (19 proc.). Z kolei aż 55 proc. nastolatków uważa, że osoby z nadwagą nie są lubiane przez rówieśników.
Bezradni rodzice i szkodliwe mity
„Młodych osób w wieku 5-18 lat jest obecnie w Polsce 6,7 mln, z czego 2 mln już teraz ma nadwagę lub otyłość. (…) Gdy po wielu samodzielnych próbach pomocy dziecku, rodzice trafiają wreszcie do lekarza i słyszą: «Pani/ Pana dziecko choruje na otyłość», widzę, jak pojawia się bezradność, lęk, często zawstydzenie i poczucie winy” – skomentował cytowany w informacji prasowej przesłanej PAP dr hab. Paweł Matusik, prezes Towarzystwa Otyłości Dziecięcej.
Rodzice nie mają też wystarczającej wiedzy na temat otyłości i możliwości jej leczenia. Na przykład, aż 38 proc. z nich błędnie wierzy, że z otyłości się wyrasta, 29 proc. nie wie, kiedy reagować na podwyższoną masę ciała dziecka, a 18 proc. nie wie, do jakiego lekarza się udać. Co piąty rodzic nie radzi sobie emocjonalnie z rozpoczęciem rozmowy z dzieckiem o jego nadwadze.
„PoMOCnik” – kompleksowe wsparcie
Jak zaznaczył dr Matusik, „PoMOCnik” powstał po to, aby pomóc rodzicom - przeprowadzić krok po kroku przez proces poznania choroby ich dziecka, zrozumienia jej mechanizmów i szukania rozwiązań.
W poradniku aż 12 ekspertów z różnych obszarów zdrowia przygotowało wskazówki na temat czterech filarów kompleksowego leczenia otyłości wśród młodzieży. Są to zalecenia na temat: żywienia (m.in. przykładowe jadłospisy), aktywności fizycznej i fizjoterapii (m.in. bezpieczny przy otyłości trening), emocji i wsparcia psychologicznego (m.in. mapy wspierających komunikatów i wzory empatycznych dialogów), pierwszej wizyty w gabinecie lekarskim.
Opracowanie uzupełnia również wiedza o tym, jak z otyłością nastolatków radzą sobie inne kraje (USA, Holandia, Francja czy Finlandia), materiały wideo z poradami ekspertów oraz osobiste komentarze ambasadorów kampanii i pacjentów wspierających kampanię „Porozmawiajmy Szczerze o Otyłości”.
„Powyższe badania zarysowują trudną sytuację na wielu poziomach: żywienia i ruchu, percepcji samej choroby wśród rodziców i osób młodych, odmiennych pokoleniowo motywacji do sportu, aż po bariery systemowe, jak niewiedza, do jakiego lekarza się udać” - skomentowała dr hab. Lucyna Ostrowska, prezes Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości.
Jak dodała, „zatrzymanie epidemii otyłości wśród młodego pokolenia jest jednak jak najbardziej możliwe i obecnie trzeba robić wszystko, aby pacjenci pediatryczni nie stali się dorosłymi pacjentami z otyłością”.
Poradnik, który powstał w ramach kampanii można pobrać na stronie internetowej: https://ootylosci.pl/pomocnik/.
Organizatorem kampanii jest firma Novo Nordisk. Jej patronami są liczne towarzystwa naukowe, a tym Polskie Towarzystwo Leczenia Otyłości, Polskie Towarzystwo Otyłości Dziecięcej, Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego, Polskie Towarzystwo Neurologiczne. Patronami honorowymi zostali: Ambasada Królestwa Danii w Polsce, Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej i inne fundacje oraz organizacje pacjentów.
W ramach kampanii powstała też mapa ośrodków i lekarzy specjalizujących się w leczeniu otyłości: https://ootylosci.pl/specjalisci/. (PAP)
jjj/ agt/
