Ministerstwo Finansów proponuje od 1 stycznia 2026 r. podwyższenie stawek akcyzy na napoje alkoholowe o 15 proc. w stosunku do stawek z 2025 r., a od 2027 r. stawki akcyzy mają wzrosnąć o 10 proc. - podał resort w komunikacie prasowym. MF chce też podwyższyć stawkę opłaty cukrowej.
"W reakcji na potrzebę przeciwdziałania szkodliwemu wpływowi alkoholu na zdrowie Polaków, resort finansów proponuje aktualizację stawek akcyzy na wyroby alkoholowe w latach 2026 i 2027. Z powodu wzrostu dostępności do alkoholu wprowadzona w 2022 r. mapa drogowa wymaga aktualizacji. Wraz ze wzrostem średniego wynagrodzenia, wg danych GUS, za miesięczną wypłatę można kupić coraz większą ilość napojów alkoholowych" - podał resort finansów w komunikacie.
"Od 1 stycznia 2026 r. nastąpi podwyższenie stawek akcyzy na alkohol etylowy, piwo, wino, napoje fermentowane i wyroby pośrednie o 15 proc. w stosunku do stawek z 2025 r. Od 1 stycznia 2027 r. stawki akcyzy na te wyroby wzrosną o 10 proc." - dodano.
Jak wskazał MF, zgodnie z danymi Eurostatu, ceny konsumpcyjne napojów alkoholowych w Polsce są na zdecydowanie niższym poziomie niż w większości państw UE. Jak podano, tańszy alkohol można kupić jedynie w Bułgarii, Rumunii i na Węgrzech.
„Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom (KCPU) ocenia łączne koszty społeczno-ekonomiczne wynikające ze spożywania alkoholu w Polsce na 93,3 mld złotych, przy czym różnica między przychodami budżetowymi z tytułu podatku akcyzowego od napojów alkoholowych a kosztami społeczno-ekonomicznymi wynosi ok. 80 mld zł. Koszty te dotyczą obciążeń kilku systemów: zdrowotnego, egzekwowania prawa, w tym wymiaru sprawiedliwości, ubezpieczeń społecznych czy pomocy społecznej” - zaznaczył resort finansów.
Ministerstwo Finansów przygotowuje aktualizację ustawy o zdrowiu publicznym, chce podwyższyć stawkę opłaty cukrowej.
"Obowiązująca wysokość opłaty cukrowej została przyjęta w 2020 r. i znacząco odbiega od aktualnych cen napojów. Tym samym, wysokość opłaty jest niewystarczająca, aby wpływać na zachowania konsumentów. Jednocześnie, coraz więcej napojów w ogóle nie jest obciążonych opłatą cukrową, ze względu na dodatek soku zastosowany w celu uniknięcia opłaty" - napisano.
Jak podano, aktualizacja wysokości opłaty cukrowej, w tym opłaty za zawartość kofeiny lub tauryny, które występują m.in. w napojach energetycznych, przewiduje podwyższenie wysokości opłaty: stałej za zawartość cukrów w ilości do 5 g w 100 ml napoju, lub za zawartość substancji słodzącej (tzw. słodzików): z 0,50 zł do 0,70 zł, zmiennej za każdy gram cukrów powyżej 5 g w 100 ml napoju: z 0,05 zł do 0,10 zł, za zawartość kofeiny lub tauryny: z 0,10 zł do 1,00 zł, maksymalnej: z 1,20 zł do 1,80 zł - w przeliczeniu na 1 litr napoju.
Jak wskazano, ograniczenie ekonomicznej dostępności napojów słodzonych związane jest z coraz większym problemem otyłości oraz wydatkowaniem większych środków na ochronę zdrowia w tym zakresie.
Wskazał na dane NFZ w 2019 r., zgodnie z którymi blisko 2/3 dorosłych Polaków wykazywało nadmierną masę ciała – 74 proc. mężczyzn (w tym 28 proc. otyłych) oraz 50 proc. kobiet (w tym 21 proc. otyłych). Według NIK w 2022 r. stwierdzono nadwagę i otyłość u 59,2 proc.- 69,2 proc. mieszkańców Polski, w zależności od województwa.
MF wyliczyło, że koszty pośrednie i bezpośrednie leczenia otyłości w Polsce w 2022 r. wyniosły łącznie ok. 36 mld złotych. Wpływy z tytułu opłaty cukrowej wynoszą obecnie ok. 1,5 mld zł rocznie - poinformowało MF.
Neneman: Celem podwyżki akcyzy na napoje alkoholowe jest ograniczenie ich spożycia
Jak powiedział PAP wiceminister finansów Jarosław Neneman, głównym celem zmian jest dostosowanie stawek do rosnącej siły nabywczej, a w konsekwencji ograniczenie spożycia napojów alkoholowych.
Wiceminister dodał, że oznacza to, iż podwyżka będzie w 2026 r. wyższa o 10 pkt proc. niż wynika z tzw. mapy drogowej – czyli zapisanych w ustawie zmian w stawce akcyzy na napoje alkoholowe, zaplanowanych do roku 2027, według których stawka miałaby wzrosnąć o 5 proc. Z kolei w roku 2027 podwyżka będzie wyższa o 5 pkt. proc. (w roku 2027 również miała ona wynieść 5 proc.).
- By przeciwdziałać epidemii otyłości, z którą zmaga się ok. 2/3 Polaków, aktualizujemy również stawki opłaty cukrowej – dodał wiceminister.
Podkreślił, że poza zmianami stawek MF proponuje także zmiany w sposobie poboru opłaty cukrowej. Obecnie opłatę cukrową płaci podmiot – zarówno osoba fizyczna, prawna, jak i jednostka organizacyjna – który sprzedaje napoje do punktów sprzedaży detalicznej, prowadzi sprzedaż detaliczną napojów jako producent, podmiot nabywający napoje w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importujący napoje spoza UE oraz zamawia u producenta wyprodukowanie napoju objętego opłatą, a skład napoju podlegającego opłacie stanowi element umowy.
- Proponujemy przeniesienie obowiązku zapłaty opłaty z podmiotów ogólnie mówiąc prowadzących sprzedaż detaliczną na producentów, importerów i podmioty nabywające napoje wewnątrzwspólnotowo, co znacznie uprości pobór tej daniny – powiedział wiceminister finansów.
Marek Siudaj (PAP)
pel/ ana/
