Polskie start-upy rosną jak na drożdżach – ich przychody zwiększają się z roku na rok. Firmy znad Wisły stawiają na działalność w obszarze AI (sztuczna inteligencja), uczenie maszynowe oraz e-commerce. Kołem napędowym podmiotów są m.in. środki pieniężne z funduszy europejskich, które umożliwiają rozwój. Większość start-upów w ciągu kolejnych 12 miesięcy planuje ekspansję zagraniczną. Wbrew pozorom pierwszym wyborem nie są Stany Zjednoczone.
1. Polski rynek zdominowany przez młode start-upy
Ponad jedna trzecia polskich start-upów (34 proc.) została założona przed rokiem lud dwoma laty – to największa grupa wszystkich podmiotów na krajowym rynku działających w tym modelu biznesowym. Autorzy „Raportu Polskie Start-upy 2021” wskazują, że odsetek ten zwiększył się w stosunku do poprzedniego roku. Natomiast znacznemu zmniejszeniu z 29 proc. do 19 proc. uległa liczba podmiotów, które powstały nie dawniej niż rok temu.
2. Rosną przychody polskich start-upów
„Porównując przychody z pierwszej połowy 2020 r. do pierwszego półrocza bieżącego roku widać, że różnice nie są tu znaczące. Przed rokiem przychody poniżej 10 tys. zł miesięcznie notowało 2 proc. startupów, a obecnie odsetek ten wynosi 19 proc. Spadła nieco liczba podmiotów osiągających przychody rzędu 10– 50 tys. zł (z 22 proc. do 17 proc.). Zwiększył się za to odsetek startupów o przychodach między 50 tys. a 100 tys. zł (z 7 proc. do 10 proc.) oraz między 100 tys. a 200 tys. zł miesięcznie (z 9 proc. do 12 proc.)” – czytamy w Raporcie „Polskie Start-upy 2021”.
Przychody rzędu 200-500 tys. zł w pierwszej połowie 2021 r. osiągał po 10. start-up na polskim rynku. Z kolei liczba podmiotów o najwyższych przychodach zmniejszyła się z 5 proc. do 8 proc. W tym przedziale znajdują się start-upy, których miesięczne przychody przekraczały 1 mln zł.
3. Krajowe start-upy idą w świat
Dla części polskich star-upów rodzimy rynek jest już za mały i planują ekspansję zagraniczną. Wbrew pozorom pierwszym wyborem nie są Stany Zjednoczone tylko państwa Unii Europejskiej – 85 proc. ankietowanych wskazało, że w ciągu najbliższych 12 miesięcy planuje rozszerzyć działalność w tym kierunku. Drugim najpopularniejszym regionem jest Ameryka Północna. Około 53 proc. ankietowanych wskazało USA oraz Kanadę jako kolejne docelowe rynki, na które właściciele start-upów chcą wprowadzić swoje usługi i produkty.
4. Wciąż mało kobiet w start-upach
W Polsce 31,5 proc. stanowisk prezesowskich w zarządach podmiotów gospodarczy zajmują kobiety, wynika z danych Transparent Data. Jeszcze większe dysproporcje występują w sektorze start-upów zarówno w Polsce, jak i w Stanach Zjednoczony, Indiach, czy Szwecji, wskazują autorzy raportu oraz dodają, że „Z danych Statista.com wynika, że zaledwie co piąty startup na świecie (20 proc.) ma co najmniej jedną kobietę wśród założycieli. W 2020 r. startupy założone przez kobiety otrzymały tylko 5 mld dolarów od funduszy VC, podczas gdy w startupy, których współzałożycielami byli zarówno mężczyźni, jak i kobiety zainwestowano mniej więcej 20 mld dolarów. Tymczasem okazuje się, że podmioty kierowane przez kobiety statystycznie osiągają lepsze wyniki”.
Dzień start-upów w Bankier:
Wśród start-upów w Europie występują różnice regionalne. W Europie Środkowo-Wschodniej start-upy mają więcej kobiet – founderów niż inne regiony Europy, wynika z danych Statista.com.
5. Pieniądze z funduszy europejskich napędzają polskie start-upy
„Przez długi czas niewielka sieć funduszy VC i niski poziom inwestycji uznawane były za główne ograniczenie w rozwoju polskiego ekosystemu startupów. Za sprawą publicznych funduszy finansowanych ze środków europejskich nastąpił w ostatnich dwóch latach gwałtowny wzrost inwestycji w startupy” – wskazują autorzy raportu SpotData „STARTUPOWE PRZYSPIESZENIE”.
Według prognoz w 2021 r. padnie kolejny rekord inwestycji venture capital (VC). Dekadę temu, w 2010 r. inwestycje VC nie przekraczały w Polsce 5 mln dolarów. W 2020 r. wzrosły do sumy niemal 130 mln dolarów. Był to drugi najwyższy wzrost w ujęciu procentowym wśród krajów OECD. „Pierwsze miejsce zajęła Litwa, choć tam inwestycje są znacznie mniejsze, zarówno w ujęciu bezwzględnym, jak i w relacji do PKB” – wskazują autorzy.
6. Skąd start-upy biorą pieniądze na inwestycje?
Grupa Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR), Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) oraz Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) – czyli publiczne fundusze odpowiadają za znaczną część inwestycji. Jednocześnie ich udział w łącznej wartości transakcji jest jednak znacznie niższy niż w ich łącznej liczbie. Dzieje się tak, ponieważ fundusze publiczne inwestują często w startupy na etapie zalążkowym (seed) natomiast fundusze prywatne preferują spółki większe i bardziej obiecujące.
„Finansowanie europejskie na inwestycje venture capital w dużej mierze przechodzi przez państwowe instytucje finansowe i administracyjne. Te instytucje zbudowały mechanizmy alokowania funduszy europejskich do sektora prywatnego, w taki sposób, aby zarządzały nimi podmioty mające doświadczenie i wiedzę w obszarze rozwoju start-upów” – czytamy w raporcie SpotData.
7. Miliony euro na wsparcie dla start-upów z funduszy europejskich
Wsparcie publiczne, w szczególności z funduszy europejskich było kluczowym czynnikiem decydującym o przyspieszeniu inwestycji venture capital w ostatnich latach. Wśród programów operacyjnych najważniejszy dla ekosystemu start-upów jest program Inteligentny Rozwój. To z niego korzystają „fundusze funduszy” – PFR Ventures, NCBR (Bridge Alfa, Bridge VC) i BGK, które finansują prywatne instytucje inwestycyjne – podkreślają autorzy raportu SpotData.
Na grafice poniżej przedstawiamy zbiorcze dane dotyczące alokacji funduszy europejskich na badania, podnoszenie innowacyjności i konkurencyjności. Przedstawione kwoty nie były zarezerwowane wyłącznie dla start-upów. Były to środki pieniężne na lata 2014-2020 (wydawane do 2023) dla przedsiębiorców, w szczególności MŚP – mogły z nich korzystać między innymi start-upy.
8. Wiek foundera a prawdopodobieństwo sukcesu
Analiza prof. Pierre Azoulay zamieszczona w książce „Age and High-Growth Entrepreneurship”, wskazuje, że patrząc na firmy odnoszące największe sukcesy, średni wiek założycieli rośnie, a nie spada. Ogólnie rzecz biorąc, dowody empiryczne pokazują, że odnoszący sukcesy przedsiębiorcy są zwykle w średnim wieku. Jak podkreślają autorzy raportu „Polskie start-upy 2021” nie oznacza to, że młodzi founderzy nie mogą odnieść sukcesu.
9. Programiści, inżynierowie i kierownicy sprzedaży poszukiwani
Na rynku brakuje programistów. Aż 59 proc. start-upów wskazuje, że to jest właśnie ta grupa zawodowa, której brak najbardziej im doskwiera. Jakich pracowników poszukują jeszcze start-upy w Polsce? Na drugim miejscu znalazł się pokrewny zawód – inżyniera specjalizującego się w tworzeniu algorytmów odpowiedzialnych za machine learning. Takich specjalistów poszukuje co czwarty polski startup (24 proc.). W cenie są także sprzedawcy – jedna piąta ankietowanych wskazała, że trudno im zrekrutować kierowników sprzedaży (sales managerów), wynika z raportu „Polskie start-upy 2021”.
10. Wysyp start-upów w woj. mazowieckim
Najwięcej start-upów w Polsce zarejestrowanych jest w województwie mazowieckim – 32 proc. wszystkich podmiotów. Na drugim miejscu z taką samą liczbą firm znalazło się województwo dolnośląskie i małopolskie – w każdym z nich jest zarejestrowanych (lub działa, bo jeszcze nie zostały oficjalnie zgłoszone) po 9 proc. start-upów. Czołówkę na podium zamyka województwo wielkopolskie – 7 proc. start-upów.
11. Start-upy stawiają na sztuczną inteligencję
W ankiecie przeprowadzonej przez Fundację Startup Poland respondenci wskazywali trzy słowa, które najlepiej oddających charakter głównej usługi lub produktu oferowanych swoim klientom. Najwięcej, bo ponad jedna piąta z nich (22 proc.), wskazywała na AI (sztuczną inteligencję) oraz machine learning (uczenie maszynowe). Nieco mniej (18 proc.) wybrało e-commerce. Trzecie miejsce zajął termin medtech (13%), czyli usługi z obszaru medycyny i zdrowia. Niemal identyczny odsetek (12 proc.) wskazał słowa „edukacja” oraz „analityka, research tools, business intelligence”, wynika z raportu „Polskie start-upy 2021”.
