Polacy coraz bardziej doceniają potrzebę oszczędzania, jednak wciąż borykają się z brakiem wiedzy na temat inwestowania, giełdy czy narzędzi finansowych. Pomimo rosnącej świadomości o konieczności dywersyfikacji oszczędności, aż 58 proc. Polaków ocenia swoją wiedzę na temat funkcjonowania giełdy jako niewystarczającą.
Z każdym rokiem świadomość finansowa Polaków rośnie, ale wciąż pozostaje wiele do zrobienia, aby edukacja finansowa stała się powszechna i skuteczna. Wyniki badania „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2025”, przeprowadzonego przez pracownię Indicator na zlecenie Warszawskiego Instytutu Bankowości i Fundacji GPW, ukazują, gdzie obecnie znajdujemy się w tym obszarze i jakie wyzwania czekają nas w najbliższej przyszłości. Przedstawiamy najciekawsze wnioski.
1. Mieszkańcy polskich wsi zaciskają pasa
Aż 59 proc. badanych Polaków po ostatnich 12 miesiącach uważa, że należy więcej i regularniej oszczędzać na tzw. czarną godzinę, a połowa z nich deklaruje, że oszczędności powinny być dywersyfikowane. Jedna trzecia badanych wskazuje także, że należy ograniczać wydatki i prowadzić skromniejszy tryb życia. Co istotne, odpowiedź tę częściej wskazują mieszkańcy wsi – 4 na 10 badanych.
2. Jedna trzecia Polaków ocenia wiedze ekonomiczną jako "mała"
Co trzeci badany ocenia swoją wiedzę ekonomiczną jako małą lub bardzo małą, a 37 proc. uznaje ją za przeciętną. Wyniki ankiety wskazują na wyraźne różnice w ocenie tej wiedzy w zależności od wieku oraz poziomu wykształcenia – najmłodsi, najstarsi oraz osoby o najniższym poziomie wykształcenia częściej postrzegają swoją wiedzę jako niewystarczającą.
3. Informacje finansowe prosto z internetu
W ostatnich latach zmieniają się źródła, z jakich Polacy najchętniej czerpią wiedzę ekonomiczną. Stale rośnie popularność blogów i portali internetowych – 62 proc. badanych deklaruje, że z nich pozyskuje wiedzę (55 proc. w 2022 r.) oraz z podcastów i materiałów wideo w internecie – 27 proc. (19 proc. w 2022 r.) Zmniejsza się natomiast odsetek osób, które czerpią wiedzę z mediów tradycyjnych (34 proc. obecnie, 49 proc. w 2021 r.).
– Wyniki tegorocznego badania jasno pokazują, że Polacy coraz lepiej rozumieją, jak istotna jest wiedza ekonomiczna w budowaniu osobistego bezpieczeństwa finansowego –zarówno w wymiarze codziennym, jak i w dłuższej perspektywie. Cieszy rosnąca świadomość potrzeby oszczędzania oraz dywersyfikacji finansów, ale jednocześnie dostrzegamy wyraźne deficyty wiedzy w tak kluczowych obszarach jak cyberbezpieczeństwo, inwestowanie czy system podatkowy. To wyraźny sygnał, że działania edukacyjne sektora bankowego, które będą dalej kontynuowane m.in w formule Krajowego Centrum Edukacji Ekonomicznej, a także realizacja Krajowej Strategii Edukacji Finansowej na lata 2024-2030 muszą być intensyfikowane i lepiej dopasowane do potrzeb różnych grup społecznych – komentuje wyniki badania dr Tadeusz Białek, Prezes Związku Banków Polskich.
4. "Zbyt mało wiemy o finansach, nie ufamy giełdzie i boimy się ryzyka"
12 proc. badanych ocenia swoją wiedzę o giełdzie jako dużą lub raczej dużą. Aż dla ponad połowy badanych zrozumienie zasad funkcjonowania Giełdy Papierów Wartościowych jest nadal wyzwaniem – 58 proc. respondentów ocenia swoją wiedzę w tym zakresie jako bardzo i raczej małą.
Reklama– Niezmiennie, niski poziom wiedzy inwestycyjnej staje na drodze Polaków do inwestowania, a oprócz wskazywanego przez badanych braku wiedzy, wyzwaniem jest również fałszywa wiedza. Wciąż zbyt mało wiemy o finansach, nie ufamy giełdzie i boimy się ryzyka związanego z inwestowaniem. To nie problem jednej kampanii edukacyjnej, tylko brak systemowego podejścia. Jeśli chcemy, żeby Polacy mądrze zarządzali pieniędzmi, musimy zadbać o edukację – nie tylko w szkołach, ale też w domach. Bez tego trudno mówić o nowoczesnym i odpornym rynku - komentuje wyniki badania dr Wiesław Rozłucki, Przewodniczący Rady Nadzorczej Fundacji GPW.
5. Aż 75 proc. Polaków nie słyszało o EFT-ach
Autorzy badania wskazują, że polskie społeczeństwo obawia się inwestowania także z powodu nieznajomości instrumentów GPW. Wprawdzie 65 proc. respondentów słyszało o akcjach, ale nie wie, czym są (widoczna jest niewielka poprawa – w ub. roku tę odpowiedź wskazało 70 proc. badanych). Podobnie jest w przypadku obligacji (58 proc.). 3/4 ankietowanych nigdy nie słyszało o ETF-ach.
Zdaniem autorów badania poprawa poziomu wiedzy ekonomicznej Polaków przyczyniłaby się do większej pewności siebie, zrozumienia mechanizmów, a co za tym idzie – zmiany postaw. Obecnie 44 proc. Polaków nie inwestuje na giełdzie, ponieważ brakuje im wystarczającej wiedzy. Zauważalna jest jednak zmiana wskazań badanych w zakresie obaw związanych z inwestowaniem. W przypadku ryzyka (zmiana z 68 proc. w 2024 na 59 proc. w 2025). W przypadku obawy przed poniesieniem strat (zmiana z 69 proc. w 2024 na 61 proc. w 2025).
Pełny raport z badania „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2025” jest dostępny na stronach internetowych Fundacji Warszawski Instytut Bankowości oraz Fundacji GPW. Badanie zostało zrealizowane w marcu 2025 r. przez Centrum Badań Marketingowych Indicator na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie badawczej (1000 osób) metodą CATI (wspomaganych komputerowo wywiadów telefonicznych).
