W 2010 roku doczekaliśmy się kolejnych zmian w podatku VAT. Zmieniły się m.in. zasady rozliczenia VAT od usług międzynarodowych, składania informacji podsumowujących, czy też zasady zwrotu VAT zapłaconego zagranicą. Wzrostowi uległy limity zwolnienia VAT dla drobnych przedsiębiorców. Przyjrzyjmy się, jakim jeszcze przeobrażeniom uległy przepisy o podatku od towarów i usług.
Rozliczenie usług transgranicznych
To, co do tej pory traktowane było jako wyjątek, obecnie stało się regułą - tak można określić zmiany w ustawie o VAT dotyczące rozliczenia usług transgranicznych. Aby ujednolicić system opodatkowania usług w całej Unii Europejskiej, z ustawy o VAT wykreślono art. 27 i 28, a na ich miejsce wprowadzono nowe art. 28a – 28o. Tym zabiegiem wdrożono do ustawy o VAT reguły zawarte w dyrektywie Rady Europy nr 2008/8/WE z 12 lutego 2008r.
Do tej pory zasadą ogólną było, że miejscem świadczenia usługi jest miejsce, gdzie usługodawca posiada siedzibę. Od tej reguły ustawodawca przewidział wiele wyjątków. Nowe zasady wprowadzają małą rewolucję i odwracają dotychczasowe uregulowania. Na mocy nowych przepisów miejscem świadczenia usługi jest miejsce siedziby lub stałe miejsce zamieszkania podatnika – odbiorcy usługi. Tutaj także są pewne wyjątki.
Dotyczą one m. in. sytuacji, gdy podatnik nie posiada siedziby w miejscu odbioru usługi (art. 28b ust. 2 i 3 ustawy o VAT), gdy odbiorca nie jest czynnym podatnikiem (art. 28b ust. 4 oraz art. 28c ustawy o VAT). Inaczej rozliczane są także usługi pośrednictwa (art. 28d), usługi związane z nieruchomościami (art. 28e), usługi na majątku ruchomym (art. 28h), czy też usługi elektroniczne (art. 28k).
Należy także wspomnieć, że na potrzeby ustalania miejsca świadczenia usług, ustawodawca stworzył nową definicje podatnika (w art. 28a pkt 1). Za podatników, uważa:
- podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
- osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
- podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.
Wynika z tego, że w zasadzie każdy podmiot, który prowadzi działalność gospodarczą jest podatnikiem na potrzeby ustalenia miejsca wykonywania usługi. Obowiązek podatkowy będzie spoczywał na usługobiorcy, a rozliczenie podatku należnego odbędzie się na podstawie reguły tzw. odwrotnego obciążenia (reverse charge).
Warto dodać, że polski usługodawca świadczący usługi na rzecz podmiotów zagranicznych skorzysta na omawianej zmianie. Nie będzie on bowiem musiał doliczać do wartości swoich usług polskiego VAT. Jego ceny staną się więc bardziej konkurencyjne. Nie ma także uzasadnionej obawy, że polski podatnik wybierze zagranicznego usługodawcę zamiast krajowego. Dla nabywcy usługi ważna jest bowiem nie tylko cena, ale także język komunikacji, łatwość dostępu usługodawcy, dostępność gwarancji i łatwość jej realizacji, czy też serwis pogwarancyjny. Nie zmienia to faktu, że tak jak polski usługodawca stanie się bardziej konkurencyjny na rynku wspólnotowym, tak i zagraniczni usługodawcy będą coraz bardziej konkurencyjni na naszym rynku krajowym, ale na tym właśnie polega wolny rynek.
Zwrot podatku naliczonego podmiotom zagranicznym
System zwrotu podatku naliczonego podmiotom zagranicznym kojarzy się podatnikom głównie z uciążliwą administracją i opóźnieniami w zwrocie podatku. Nowe przepisy mają to zmienić.
Podstawowa zmiana polega na możliwości złożenia wniosku o zwrot podatku naliczonego drogą elektroniczną. Podatnik czyni to za pośrednictwem naczelnika właściwego urzędu skarbowego, który przekaże go do właściwego urzędu państwa członkowskiego. Co ważne, to urząd skarbowy dokonuje wstępnej analizy formalnej wniosku, m.in. weryfikuje status podmiotu występującego o zwrot oraz zakres uprawnienia do zwrotu.
Został także wydłużony termin składania wniosków. Przed zmianami należało go złożyć do 30 czerwca, obecnie podatnik może występować o zwrot do 30 września następnego roku. Dodajmy, że wystąpienie o zwrot nie jest możliwe w odniesieniu do transakcji, które co do zasady powinny być opodatkowane 0 proc. stawką VAT. To samo dotyczy kwot podatku zafakturowanych niezgodnie z przepisami.
Z omawianego udogodnienia mogą korzystać wyłącznie podatnicy z Unii Europejskiej. Firmy spoza Wspólnoty nadal muszą przesyłać wnioski wraz z fakturami i dokumentami celnymi, z których wynika kwota podatku do zwrotu.
Limity zwolnień
Od pierwszego stycznia zmianie uległa kwota obrotu, która uprawnia podatnika do skorzystania ze zwolnienia podmiotowego VAT. Limit obrotu, zgodnie z ustawą z dnia 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 215, poz. 1666) wynosi obecnie 100 tys. zł. Od 1 stycznia 2011 roku limit ten wzrośnie o kolejne 50 tys. zł.
W związku z prowadzeniem nowych limitów, konieczne było zastosowanie przepisów przejściowych. Pozwalają one na skorzystanie w 2010 roku ze zwolnienia podmiotowego podatnikom, którzy przekroczyli w 2009 roku limit 50 tys. zł, ale nie przekroczyli nowego limitu - 100 tys. zł. Jednak warunkiem skorzystania ze zwolnienia w 2010 r. w przypadku przekroczenia w 2009 r. „starego” limitu obrotu, ale nie przekroczenia „nowego” limitu obrotu, było pisemne zawiadomienie o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego w terminie do dnia 15 stycznia 2010 r.
Resort finansów szacuje, że po tych zmianach, nawet 300 mln zł mniej wpłynie do budżetu. W 2011 roku straty mają się zwiększyć o kolejne 200 mln zł.
Limity VAT na 2010 r.
- wartość sprzedaży uprawniająca do zwolnienia podmiotowego z VAT
– 100 000 zł - wartość WNT uprawniająca do zwolnienia podmiotowego z VAT – 50 000 zł
- wartość sprzedaży uprawniająca do statusu małego podatnika VAT
– 5 067 000 zł (1 200 000 euro) - kwota prowizji uprawniająca do statusu małego podatnika VAT - 190 000 zł (45 000 euro)
Okres sprawozdawczy
Bardzo ważną kwestią, która może sprawić przedsiębiorcom wiele problemów, jest skrócenie okresów sprawozdawczych dla informacji podsumowujących z trzech miesięcy do miesiąca, jeżeli podatnik przekroczy określony pułap obrotów. Zmianie uległ również termin na złożenie informacji podsumowujących. Po 1 stycznia należy je złożyć do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego informacja dotyczy. Wcześniej były one składane do 25. dnia miesiąca następującego po kwartale, za który informacja jest składana.
W składanych informacjach trzeba także zawrzeć dane na temat usług świadczonych na rzecz podatników z innych krajów Unii Europejskiej. Oznacza to, że przedsiębiorcy będą mieli mniej czasu i więcej formalnych obowiązków.
Kasy fiskalne
Lekarze i prawnicy jeszcze w tym roku mogą być spokojni. Dopiero od 2011 roku zostaną oni zobligowani do zamontowania urządzenia fiskalnego. O tym, kto jest zwolniony ze stosowania kas fiskalnych decyduje obecnie rozporządzenie ministra finansów. Od następnego roku rzeczone przepisy znajdą się w ustawie o VAT. Wynika to wprost z projektu ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców.
Poza lekarzami i prawnikami, obowiązek stosowania kas fiskalnych będą mieli podatnicy zajmujący się usługami: w zakresie edukacji, pośrednictwa finansowego, pogrzebowymi i pokrewnymi, związanymi z rekreacją, kulturą i sportem. Na zwolnienie z tego obowiązku mogą liczyć jedynie przedsiębiorcy, którzy świadczą usługi realizowane w szczególnych warunkach. Ustawodawca nie określił jednak jeszcze, co rozumie przez pojęcie „szczególne warunki”.
Nie budzi wątpliwości fakt, że kwestia kas fiskalnych wymagała jak najszybszego uporządkowania i ujednolicenia. Dlatego rząd postanowił wprowadzić ją do tak ważnego dokumentu, jakim jest ustawa. Eksperci wskazują jednak, że ustawa nie precyzuje, jak ten obowiązek ma być wykonany m.in. przez osoby wykonujące działalność zarobkową mobilnie.
Dodajmy, że nowelizacja ustawy nie zmieni limitów obrotów, po których przekroczeniu konieczna jest instalacja kasy. Dla podatników kontynuujących prowadzenie biznesu wynosi on 40 tys. zł. Dla osób dopiero rozpoczynających własną działalność, wartość graniczna obrotów to 20 tys. zł.
Podsumowanie
Opisane zmiany to efekt wejścia w życie dwóch ważnych nowelizacji: jednej dostosowującej przepisy polskiej ustawy do regulacji zmienionych dyrektyw unijnych i drugiej, mniejszej, ograniczającej się do podwyższenia limitu oraz poszerzenia zakresu wytycznych dla ministra finansów do wprowadzenia zwolnień z obowiązku stosowania kas rejestrujących. Nie ulega wątpliwości, że VAT jest podatkiem ważnym nie tylko dla przedsiębiorcy, ale i dla budżetu państwa. W dodatku interesy obu nie zawsze idą w parze. Dlatego tak ważna jest kwestia uregulowania przepisów związanych z pobieraniem i rozliczaniem podatku VAT. W tym roku ustawodawca przygotował podatnikom małą rewolucję podatkową. Czas pokaże, jak przyjmą to przedsiębiorcy. Pamiętajmy jednak, że kolejne zmiany w ustawie o VAT już za rok.
Barbara Sielicka
Bankier.pl
Źródło:
