Zasiłek rodzinny w podstawowej wersji wynosi od 95 do 135 zł miesięcznie. Jego wysokość uzależniona jest od wieku dziecka. Rodzice mogą liczyć również na dodatkowe pieniądze pod warunkiem spełniania kilku kryteriów. Przeanalizowaliśmy świadczenia rodzinne wypłacane w formie zasiłku rodzinnego. Sprawdź, czy możesz otrzymać pieniądze.
Zasiłek jest jednym ze świadczeń rodzinnych. Jego celem jest wsparcie opiekunów i rodziców dzieci w pokrywaniu kosztów związanych z ich utrzymaniem, opłaceniem dojazdów do szkoły lub wydatków na rehabilitację. Zasiłek rodzinny wypłacany jest w podstawowym wymiarze, ale część rodziców może skorzystać z dodatków. Z wnioskowaniem o zapomogę może wiązać się wiele wątpliwości, np. czy w okresie korzystania z urlopu wychowawczego można otrzymać świadczenie i co z osobami samodzielnie wychowującymi dziecko. Tłumaczymy i odpowiadamy na najczęściej pojawiające się pytania o zasiłek rodzinny.
Kto ma prawo do zasiłku rodzinnego?
Zasiłek rodzinny przeznaczony jest dla rodziców dzieci na częściowe pokrycie wydatków związanych z ich utrzymaniem. Prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje określonej w ustawie grupie osób, których dochody mieszczą się w danym przedziale kwotowym. Zasiłek rodzinny przysługuje:
- rodzicom,
- opiekunowi prawnemu,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- osobie uczącej się, pełnoletniej, która nie jest na utrzymaniu rodziców.
Opiekun faktyczny dziecka to osoba, która zajmuje się dzieckiem pod warunkiem wystąpienia do sądu rodzinnego z wnioskiem o przysposobienie.
Wiek dziecka a zasiłek rodzinny
Kolejnym parametrem dotyczącym przyznawalności świadczenia jest wiek dziecka. Zasiłek rodzinny przysługuje do ukończenia przez dziecko 18 lat lub nauki w szkole (w takim przypadku maksymalnie do czasu ukończenia przez nie 21 lat). Rodzice mogą również otrzymać zasiłek rodzinny na pełnoletnie dziecko w przypadku:
- dziecka niepełnosprawnego do ukończenia przez nie 24 lat - pod warunkiem że kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej,
- osoby pełnoletniej niebędącej na utrzymaniu rodziców do ukończenia przez nią 24 lat - jeżeli kontynuuje ona naukę w szkole lub w szkole wyższej.
Zgodnie z przepisami osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym, lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony może otrzymać zasiłek rodzinny (pod warunkiem spełnienia kryterium dochodowego).
Zasiłek rodzinny a limit dochodowy
Wymienione grupy mają prawo do zasiłku rodzinnego pod warunkiem spełnienia kryterium dochodowego. W 2023 r. zapomoga przysługuje, jeżeli miesięczny dochód rodziny lub osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674 zł w przeliczeniu na osobę.
Dla rodziców dziecka z niepełnosprawnościami lub w przypadku gdy w gospodarstwie domowym jest osoba niepełnosprawna ucząca się, kryterium dochodowe jest wyższe. W wymienionych sytuacjach miesięczny dochód rodziny uprawniający do zasiłku rodzinnego, nie może być wyższy niż 764 zł w przeliczeniu na osobę.
Ile wynosi zasiłek rodzinny?
Kwota zasiłku rodzinnego wynosić będzie:
- zasiłek na dziecko w wieku od urodzenia do ukończenia 5 lat – 95 zł miesięcznie,
- zasiłek na dziecko w wieku powyżej 5 lat do ukończenia 18 lat – 124 zł miesięcznie,
- zasiłek na dziecko w wieku powyżej 18 lat do ukończenia 24 lat – 135 zł miesięcznie.
Wnioski o zasiłek rodzinny można składać od 1 lipca 2023 r. elektronicznie oraz od 1 sierpnia 2023 r. w formie papierowej. Prawo do zasiłku rodzinnego przysługiwać będzie od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie prawa do tego zasiłku z prawidłowo wypełnionymi dokumentami do końca danego okresu zasiłkowego.
Czy osobie samotnie wychowującej dziecko przysługuje zasiłek?
Dodatkowe miesięczne wsparcie w formie zasiłku rodzinnego przysługuje osobie samodzielnie wychowującej dziecko. Są jednak sytuacje, w których zapomoga nie zostanie wypłacona. Zasiłek rodzinny nie przysługuje osobie samotnie wychowującej dziecko, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica. Z wyjątkiem sytuacji gdy:
- rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
- ojciec dziecka jest nieznany,
- powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
- sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka,
- dziecko zgodnie z orzeczeniem sądu jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach;
W praktyce oznacza to, że gdy (co do zasady) matka lub ojciec samodzielnie wychowuje dziecko, otrzyma miesięczną zapomogę, jeżeli nie występuje jedna z pięciu wymienionych powyżej sytuacji.
Jakie są dodatki do zasiłku rodzinnego?
Dodatki do zasiłku rodzinnego przysługują w siedmiu sytuacjach wskazanych w przepisach. Dla każdej z nich określona jest suma wypłacana jednorazowo lub miesięcznie. Jeżeli dodatek wypłacany jest cyklicznie, to, co do zasady, doliczany jest do podstawowej kwoty zasiłku rodzinnego. Warto pamiętać, że dodatki wypłacane są wyłącznie tym osobom, których dochody mieszczą się w ustawowym limicie uprawniającym do zasiłku rodzinnego.
Do zasiłku rodzinnego przysługują następujące dodatki:
- dodatek z tytułu urodzenia dziecka – 1000 zł jednorazowo,
- dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego – 400 zł miesięcznie,
- dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka – 193 zł miesięcznie na dziecko,
- dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej – 95 zł miesięcznie na dziecko,
- dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego – 90 zł lub 110 zł miesięcznie na dziecko,
- dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania – 69 zł lub 113 zł miesięcznie na dziecko,
- dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego – 100 zł na dziecko raz w roku szkolnym.
Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje w kwocie 1000 zł na każdego noworodka urodzonego w jednym porodzie. Oprócz rodziców dziecka nowo narodzonego z zapomogi skorzystają także opiekunowie, którzy adoptowali dziecko.
Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przeznaczony jest dla mamy, taty lub opiekuna, przebywających na urlopie wychowawczym na to dziecko. Warunkiem uprawniającym do skorzystania z dodatku jest co najmniej sześciomiesięczny staż pracy, przypadający bezpośrednio przed urlopem. W sytuacji, gdy oboje rodzice lub opiekunowie prawni dziecka korzystają z urlopu wychowawczego równocześnie, przysługuje im jeden dodatek.
Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej mogą otrzymać rodzice na trzecie i każde następne dziecko uprawnione do zasiłku rodzinnego. Świadczenie wypłacane jest jeden raz w miesiącu razem z zasiłkiem rodzinnym.
Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka wypłacany jest w kwocie 193 zł miesięcznie na dziecko, jednak nie więcej niż 386 zł na wszystkie dzieci. W przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, kwotę dodatku zwiększa się o 80 zł na dziecko, nie więcej niż o 160 zł na wszystkie dzieci. Dodatek do zasiłku rodzinnego może być przyznany maksymalnie na dwoje dzieci.
Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego przysługuje: rodzicom, opiekunowi prawnemu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka, osobie uczącej się pełnoletniej, która nie jest na utrzymaniu rodziców, ponieważ oboje nie żyją albo zobowiązani są do płacenia alimentów.
Świadczenie wynosi 90 zł miesięcznie na dziecko do 5 r.ż. lub 110 zł miesięcznie na dziecko w wieku pomiędzy 5 a 24 r.ż. W przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności dodatek do zasiłku rodzinnego przysługuje do ukończenia przez dziecko 16 lat. Natomiast dla rodziców dziecka z orzeczeniem o umiarkowanym lub o znacznym stopniu niepełnosprawności świadczenie przysługuje maksymalnie do ukończenia 24. roku życia.
Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania to ekstra pieniądze dla osób uprawnionych na częściowe pokrycie wydatków związanych z nauką w szkole poza miejscem swojego zamieszkania w sytuacji dojeżdżania do niej lub zamieszkania w miejscowości, w której się ona znajduje. Dodatek przysługuje w kwocie 113 zł miesięcznie na dziecko w przypadku zamieszkania w innej niż swoje miejsce zamieszkania miejscowości, w której znajduje się szkoła lub 69 zł miesięcznie na dziecko – w przypadku dojazdu do szkoły w innej miejscowości (ponadpodstawowej lub artystycznej o poziomie ponadpodstawowej) ze swojego miejsca zamieszkania.
Komu nie przysługuje zasiłek rodzinny?
Warto również wspomnieć o przypadkach, w których rodzice oraz opiekunowie dzieci nie mają prawa do korzystania z zapomogi. Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:
- dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim,
- dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej,
- osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
- pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko,
- osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica z wyjątkiem sytuacji omówionych we wcześniejszej części tekstu.
Prawa do zasiłku rodzinnego nie ma członek rodziny, któremu przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
