Podczas 45 dni konsultacji społecznych do Instytutu Ochrony Środowiska wpłynęło ponad 1,7 tys. uwag do Planu zarządzania polską częścią Puszczy Białowieskiej - poinformował IOŚ we wtorek. Uwagi dotyczyły m.in. ograniczenia gospodarki leśnej w Puszczy i zakazu polowań.
„18 sierpnia 2025 roku zakończył się okres przyjmowania uwag do Planu zarządzania Obiektem Światowego Dziedzictwa Białowieża Forest (część polska). Od 7 lipca aż przez 45 dni każda zainteresowana osoba mogła przekazać swoje opinie za pośrednictwem formularza internetowego, poczty elektronicznej lub tradycyjnej. (...) Łącznie do Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego (IOŚ-PIB) wpłynęło ponad 1 700 wniosków” - poinformował IOŚ-PIB w komunikacie.
Uwagi otrzymano od mieszkańców, przyrodników, organizacji społecznych, przedstawicieli samorządów, instytucji naukowych, zarządców terenu i naukowców, a zdecydowana większość została wysłana przez osoby mieszkające w regionie Puszczy Białowieskiej. Uwagi przesłały również osoby z innych regionów Polski i świata.
IOŚ wskazał, że obecnie twa analiza zgłoszonych uwag; następnie powstanie raport z konsultacji, w którym eksperci z IOŚ-PIB ustosunkują się do wszystkich głosów i wskażą, czy zostały uwzględnione i w jaki sposób lub dlaczego nie było to możliwe. Zaznaczył, że ze względu na znaczną liczbę wniosków, opracowanie raportu planowane jest na początek czwartego kwartału br.
„Analiza otrzymanych uwag wymaga czasu. Już teraz widać jednak tematy, na które uwagę zwracało najwięcej osób. Wśród takich zagadnień można wskazać potrzebę ograniczenia gospodarki leśnej w Puszczy, zakaz polowań, czy też przeciwdziałanie fragmentaryzacji Obiektu. Niektórzy wskazywali na potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa przeciwpożarowego, umożliwienia rozwoju społeczno-gospodarczego regionu, promocji turystyki” - stwierdził kierownik projektu „Białowieża Forest” w IOŚ-PIB Michał Marcinkowski, cytowany w komunikacie. Dodał, że wiele zagadnień wskazywanych przez uczestników konsultacji społecznych jest już uwzględniona w dokumencie.
Opracowanie ostatecznej wersji Planu zarządzania Puszczą pozwoli spełnić zobowiązania państwa wynikających z przystąpienia do Konwencji w sprawie ochrony Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego z 1972 r. oraz wydanych w ramach tej Konwencji decyzji Międzyrządowego Komitetu Światowego Dziedzictwa - zaznaczył również Instytut. Umożliwi też uniknięcie wpisania Puszczy Białowieskiej na listę światowego dziedzictwa UNESCO w zagrożeniu.
Dokument ma określić ramy zarządzania Puszczą Białowieską na następnych 25 lat, tak aby zapewniona została „właściwa opieka i ochrona Puszczy jako Obiektu światowego dziedzictwa przy uwzględnieniu potrzeb zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego regionu”.
Plan dostępny jest na stronie IOŚ-PIB (ios.edu.pl/aktualnosci/plan-zarzadzania-obiektem-swiatowego-dziedzictwa-bialowieza-forest-czesc-polska/).
Każdy obiekt z listy UNESCO musi mieć plan zarządzania, którego celem jest zachowanie unikalnego dziedzictwa i walorów danego obiektu dla przyszłych pokoleń. Puszcza Białowieska dotąd go nie ma, choć na listę wpisano ją w 1979 r.
Prace nad projektem planu trwały od kilku lat. W 2017 r., gdy w puszczy były prowadzone wycinki drzew uzasadniane przez ówczesne władze walką z kornikiem, pojawiły się głosy, że puszcza może utracić status obiektu światowego dziedzictwa na rzecz dziedzictwa w zagrożeniu.
Projekt planu przygotowany przez rząd PiS po zmianie władzy w 2023 r. był uzupełniany m.in. o kwestie dotyczące ochrony granicy polsko-białoruskiej, która przebiega także w puszczy. Od lata 2021 r. przy tej granicy trwa sztucznie wywołany przez Białoruś kryzys migracyjny.
Pod koniec czerwca projekt planu zaprezentowali w Białowieży wiceminister klimatu Mikołaj Dorożała i dyrektor IOŚ dr hab. Marcin Stoczkiewicz. Jednym z jego elementów jest tzw. strefowanie, czyli podział puszczy na strefy, które określają, co w nich jest dozwolone, a co nie. Mają być cztery strefy (strefa IV będzie podzielona na trzy mniejsze).
Strefa I - obszar najściślejszej ochrony - ma mieć ok. 6 tys. ha (ponad 10 proc. powierzchni puszczy), II - ok. 16 tys. ha (28 proc.), III - ponad 32 tys. ha (57 proc.), i IV - dopuszczająca ochronę czynną - ponad 2 tys. ha (ponad 3,7 proc.). W puszczy - poza strefą buforową obiektu UNESCO - nie będzie prowadzona gospodarka łowiecka. Na ponad 90 proc. obszaru UNESCO będzie można przebywać w celach rekreacyjnych, zbierać grzyby, jagody, zioła.
Puszcza Białowieska to jeden z ostatnich istniejących i najlepiej zachowanych naturalnych kompleksów leśnych o charakterze pierwotnym na niżu Europy, ostoja wielu rzadkich gatunków. Obiekt "Białowieża Forest" jest na Liście Światowego Dziedzictwa od 1979 r. Wtedy wpisana była na tę listę polska część puszczy. W 1992 r., po wpisaniu białoruskiej części puszczy, stał się to obiekt transgraniczny. Obecnie nie odbywa się żadna współpraca z Białorusią. W 2014 r. dokonano zmiany granic obiektu. To obecnie 56,6 tys. ha w Polsce i 82,3 tys. ha na Białorusi. Łączna powierzchnia obiektu to 142 tys. ha, a jego strefy buforowej 166,7 tys. ha. (PAP)
bpk/ malk/
