Wypadek przy pracy a wypadek w drodze do pracy. Sprawdź różnice w świadczeniach z ZUS i od pracodawcy

Wypadki mogą zdarzyć się wszędzie – zarówno w miejscu pracy, jak i w drodze do niej. Choć na pierwszy rzut oka oba zdarzenia wydają się podobne, przepisy prawa wyraźnie rozróżniają wypadek przy pracy i wypadek w drodze do pracy. Różnica ta ma ogromne znaczenie dla poszkodowanego, ponieważ wpływa bezpośrednio na rodzaj i wysokość świadczeń, jakie może otrzymać z ZUS lub od pracodawcy. Wyjaśniamy kiedy kiedy ZUS zapłaci za uszczerbek na zdrowiu oraz jakie świadczenia przysługują w obu przypadkach i w jakich sytuacjach odpowiedzialność spada również na pracodawcę.

Czym jest wypadek przy pracy, a czym wypadek w drodze do pracy?

Wypadek przy pracy został zdefiniowany w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Aby zdarzenie mogło być uznane za wypadek przy pracy, musi być nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną i pozostawać w związku z wykonywaną pracą. Może do niego dojść zarówno na terenie zakładu, jak i np. w czasie delegacji.

Wypadek w drodze do pracy lub z pracy jest z kolei zdarzeniem, które nastąpiło podczas najkrótszej i nieprzerwanej drogi między miejscem zamieszkania a miejscem pracy. Uznaje się go za taki, jeśli droga była racjonalna (np. nie można było wybrać dłuższej trasy bez powodu). Co ważne – nie jest traktowany tak samo jak wypadek przy pracy, a świadczenia przysługujące poszkodowanemu są mniej korzystne.

Jakie świadczenia przysługują po wypadku przy pracy?

Osoba, która uległa wypadkowi przy pracy, może liczyć na szeroki katalog świadczeń z ZUS, w tym:

• zasiłek chorobowy,
• świadczenie rehabilitacyjne,
• jednorazowe odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu,
• rentę z tytułu niezdolności do pracy (tzw. rentę powypadkową).

Świadczenia te są finansowane ze składek wypadkowych, które opłaca pracodawca, jednak wypłatą zajmuje się ZUS. Co istotne, pracownik otrzymuje pieniądze niezależnie od winy pracodawcy – wystarczy samo stwierdzenie, że zdarzenie miało charakter wypadku przy pracy potwierdzone protokołem bhp.

Wysokość odszkodowania za wypadek przy pracy

Wysokość jednorazowego odszkodowania zależy od procentu trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Od 1 kwietnia 2025 r. do 31 marca 2026 r. obowiązują nowe stawki:

• 1 636 zł za każdy procent uszczerbku,
• 28 636 zł za całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji,
• 147 271 zł dla małżonka lub dziecka zmarłego pracownika,
• 73 635 zł dla innego członka rodziny,
• dodatkowe kwoty przy większej liczbie dzieci lub kilku uprawnionych.

Kwoty te rosną co roku wraz z obwieszczeniem ministerstwa, dlatego warto sprawdzać aktualne stawki, gdy zgłaszamy roszczenie.

Świadczenia po wypadku w drodze do pracy 

W sytuacji kiedy pracownik dozna wypadku w drodze do pracy lub z pracy nie otrzyma jednorazowego odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu ani renty powypadkowej. ZUS wypłaci jedynie:

• zasiłek chorobowy (100% podstawy wymiaru),
• świadczenie rehabilitacyjne (jeśli po okresie zasiłku nadal nie można pracować, ale istnieją szanse na odzyskanie zdrowia).

Oznacza to, że wypadek w drodze do pracy nie daje prawa do jednorazowej wypłaty za procent uszczerbku ani do świadczeń od pracodawcy z tytułu odpowiedzialności cywilnej. Odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu pracownik otrzyma jeżeli posiada polisę grupowego ubezpieczenia lub prywatną polisę NNW.

Czy pracodawca odpowiada za uszczerbek na zdrowiu po wypadku przy pracy?

ZUS wypłaca świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego, ale jeśli do zdarzenia doszło z winy pracodawcy (np. nieprzestrzeganie przepisów BHP, brak odpowiedniego sprzętu ochronnego), poszkodowany może dodatkowo domagać się roszczeń cywilnych. Mogą one obejmować:

• zadośćuczynienie
• odszkodowanie za utracony dochód,
• zadośćuczynienie za krzywdę,
• zwrot kosztów leczenia i rehabilitacji,
• rentę cywilną z tytułu zmniejszonych perspektyw na przyszłość czy rentę wyrównawczą

W praktyce takie roszczenia kieruje się do ubezpieczyciela OC pracodawcy (jeśli pracodawca posiada polisę). Jeżeli nie – bezpośrednio przeciwko pracodawcy.

Jak udokumentować uszczerbek na zdrowiu?

Niezależnie od tego, czy chodzi o świadczenia z ZUS, polisy NNW czy roszczenia cywilne, kluczowa jest dokumentacja. Poszkodowany powinien gromadzić:

• całą dokumentację medyczną,
• wyniki badań,
• opinie i zaświadczenia specjalistów.
• dokumenty wskazujące na koszt leczenia, rehabilitacji czy dojazdów do placówek medycznych, opieki osób trzecich

Im więcej materiału dowodowego, tym większa szansa na pełne zaspokojenie roszczeń – zarówno publicznych, jak i cywilnych. Różnica między wypadkiem przy pracy a wypadkiem w drodze do pracy ma zasadnicze znaczenie dla świadczeń. Tylko wypadek przy pracy daje prawo do jednorazowego odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu, renty powypadkowej i ewentualnych roszczeń cywilnych wobec pracodawcy. W przypadku wypadku w drodze do pracy poszkodowany może liczyć jedynie na zasiłek i świadczenie rehabilitacyjne z ZUS oraz odszkodowanie z ubezpieczenia grupowego czy polisy NNW. Dlatego każdy, kto ucierpiał w związku z pracą, powinien dokładnie sprawdzić, jak kwalifikowane jest zdarzenie, oraz zadbać o rzetelną dokumentację – od tego zależy wysokość i rodzaj otrzymanych świadczeń.

Źródło: