10 września w związku z działaniami wojennymi w Ukrainie naszą przestrzeń powietrzną naruszyły drony wojskowe, natomiast trzy dni później syreny alarmowe zawyły w Świdniku i Chełmie. Niestety reakcja mieszkańców pozostawia wiele do życzenia – sporo osób w ogóle nie przejęło się alarmem o możliwym zagrożeniu, co skłania do pytań o to, jak powinniśmy się zachować, kiedy pojawiają się sygnały alarmowe.
W sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia państwo ma kilka możliwości poinformowania obywateli o niebezpieczeństwie. Wszyscy przyzwyczailiśmy się już do alertów RCB, ale ostrzeżenia mogą także przybrać formę sygnałów alarmowych. Takie zostały zastosowane 13 września br w Chełmie i Świdniku, z relacji medialnych wynika jednak, że nie wszyscy mieszkańcy wiedzieli, jak zareagować. Jakie są sygnały alarmowe? Jak je rozpoznawać i jak postępować w sytuacjach kryzysowych?
Jak rozpoznać sygnały alarmowe?
Komunikaty i sygnały alarmowe dla ludności cywilnej określa rozporządzenie MSWiA. Zgodnie z nim mamy dwa typy sygnałów alarmowych:
- Ogłoszenie alarmu – 3-minutowy, modulowany dźwięk syreny albo trzykrotnie powtarzany komunikat „Uwaga! Ogłaszam alarm…”;
- Odwołanie alarmu – 3-minutowy, jednostajny dźwięk syreny albo trzykrotnie powtarzany komunikat „Uwaga! Odwołuję alarm…”.
Powyższe sygnały należy odróżnić np. od tego dla jednostek ochrony przeciwpożarowej, który również trwa 3 minuty, jednak polega na trzykrotnie wzrastającym i opadającym dźwięku syreny z 30-sekundowymi przerwami. Wojewodowie mogą stosować alarmy ćwiczebne, w postaci ciągłego sygnału nadawanego przez minutę, ale informacja o ćwiczeniach musi być wcześniej przekazana mieszkańcom. Wszystkie typy alarmów można rozpoznać po symbolu żółtego trójkąta umieszczonego w miejscach publicznych bądź wyświetlanego w mediach.
Alert RCB jako uzupełnienie dla syren
Choć obecnie media, zarówno publiczne, jak i internetowe, są głównym źródłem informacji o ostrzeżeniach przez zagrożeniami, to rząd ma również do dyspozycji inne narzędzia, np. Regionalne Systemy Ostrzegania czy alerty RCB. Te ostatnie są wysyłane przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa w postaci wiadomości SMS i informują o bezpośrednim zagrożeniu życia lub zdrowia na określonym obszarze.
Alerty RCB są nam dobrze znane z powiadomień o gwałtownych zjawiskach pogodowych, ale są wykorzystywane także przez Policję, Państwową Straż Pożarną, Straż Graniczną, ministerstwa i urzędy wojewódzkie. Ostatnio SMS-y były rozsyłane podczas działań wojskowych związanych z masowym atakiem dronów w Ukrainie czy prawdopodobnym zagrożeniu z powietrza we wrześniu bieżącego roku.
Rządowy poradnik bezpieczeństwa: nie tylko plecak ewakuacyjny
W ostatnich latach w naszym kraju obserwowane są różne zagrożenia, zaczynając od cyberataków i dezinformacji, przez klęski żywiołowe, a kończąc na incydentach militarnych. W odpowiedzi na sytuacje kryzysowe rząd przygotował „Poradnik Bezpieczeństwa”, opracowany przez Ministerstwo Obrony Narodowej, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rządowe Centrum Bezpieczeństwa razem z ekspertami, służbami, samorządami i organizacjami pozarządowymi. Publikacja dostępna jest online, docelowo jednak trafi do każdego domu w wersji drukowanej.
W poradniku znajdziemy informacje o tym, jak przygotować się na takie zagrożenia jak powódź, pożar, blackout czy atak z powietrza, wyjaśniając np. jak zachować się w razie ewakuacji, udzielić pierwszej pomocy czy znaleźć bezpieczne schronienie. Istotną częścią przygotowania siebie i swoich bliskich jest również skompletowanie plecaka ewakuacyjnego, który powinien mieć każdy domownik. W zestawie powinny się znaleźć nie tylko dokumenty, leki czy gotówka, ale także inne przedmioty konieczne do przetrwania w razie ewakuacji z miejsca zamieszkania.
Jak zachować się w sytuacji kryzysu?
Po usłyszeniu syreny alarmowej należy zachować spokój i stosować się do komunikatów wydawanych przez służby. MSWiA zaleca, aby włączyć radio lub telewizję i na bieżąco śledzić informacje o zagrożeniach. Warto upewnić się, gdzie przebywają inni domownicy i również przekazać im informacje o alarmie, a jeśli sami przebywamy poza domem, samodzielnie skontaktować się z bliskimi.
Jeśli zostanie ogłoszona ewakuacja, trzeba przystąpić do niej bez zbędnej zwłoki. Należy m.in.
- Zamknąć okna, wyłączyć urządzenia elektryczne, zamknąć dopływ wody i odciąć prąd,
- Zabrać plecak ewakuacyjny,
- Udać się do miejsca zbiórki,
- Powiadomić bliskich o ewakuacji i upewnić się, że nasze dzieci mają dane kontaktowe do opiekuna.
W czasie alarmu, sygnalizowanego przez syrenę alarmową, należy pozostawać w gotowości i sprawdzić, czego dotyczy niebezpieczeństwo. Warto także wiedzieć, gdzie znajduje się najbliższy schron albo miejsce doraźnego schronienia. Komenda Główna Straży Pożarnej przygotowała w tym celu aplikację Schrony, która w formie mapy pokazuje budynki spełniające powyższe funkcje. Jeśli nie mamy możliwości udania się do schronu, możemy ukryć się we własnym domu, z dala od okien, najlepiej w piwnicy.
