Przedsiębiorcy coraz częściej wybierają ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W ubiegłym roku 2,09 mln podatników rozliczyło się ryczałtem. To o 112 tys. więcej niż rok wcześniej. Łączny przychód wyniósł 317,5 mld zł, a należny ryczałt 25,83 mld zł.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych pozostaje najdynamiczniej rosnącą formą opodatkowania działalności gospodarczej i najmu prywatnego. Jak wynika z najnowszych danych administracji skarbowej, za 2024 r. ryczałt wybrało ponad 2,09 mln podatników, czyli 112 tys. więcej niż rok wcześniej. W zeznaniach wykazano 317,5 mld zł przychodu, a należny ryczałt wyniósł 25,83 mld zł.
Z 2 091 556 zeznań ryczałtowych za 2024 r.:
- 1 018 148 złożyli podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą (ok. 48,7 proc. wszystkich rozliczeń). W tej grupie 67 411 wykazało dodatkowo przychody z najmu prywatnego.
- 1 073 192 to podatnicy rozliczający wyłącznie najem prywatny (ok. 51,3 proc.).
- 216 zeznań obejmowało najem prywatny oraz przychody ze sprzedaży przetworzonych – w sposób inny niż przemysłowy – produktów roślinnych i zwierzęcych.
– Najem prywatny opodatkowany jest stawką 8,5 proc. lub 12,5 proc. Niższa stawka obowiązuje do 100 tys. zł przychodu rocznie, a nadwyżka opodatkowana jest wyższą stawką. 47 385 z 1 073 192 podatników zapłaciło wyższą stawkę – wskazuje Piotr Juszczyk, Główny Doradca Podatkowy inFakt.
Kto korzystał z ryczałtu?
W strukturze przychodów zewidencjonowanych w 2024 roku najliczniejszą grupę stanowili podatnicy rozliczający się według stawki 5,5 proc. (działalność wytwórcza, roboty budowlane oraz transport ładunków taborem powyżej 2 ton). Odpowiadali oni za 28,58 proc. ogółu przychodów ryczałtowców. Dominacja tej grupy jest jeszcze bardziej widoczna, gdy wyłączymy z analizy najem prywatny - zauważa Piotr Juszczyk i dodaje, że wówczas udział ten rośnie do 32,22 proc. przychodów przedsiębiorców.
Na drugim stopniu podium znalazła się stawka 8,5 proc., która łącznie objęła 28,44 proc. zaraportowanych przychodów. Warto jednak zwrócić uwagę na wewnętrzną strukturę tej grupy: 18,04 proc. to przychody z działalności gospodarczej (głównie usługi, w tym edukacja), a 10,40 proc. przypada na najem prywatny. Patrząc wyłącznie na przedsiębiorców (bez najmu prywatnego), stawka 8,5 proc. odpowiadała za nieco ponad jedną piątą (21,17 proc.) wszystkich przychodów.
Istotny udział w rynku ryczałtowym mają również specjaliści. Sektor IT, obejmujący głównie programistów rozliczających się stawką 12 proc., wygenerował 10,4 proc. wszystkich przychodów ryczałtowych (wśród przedsiębiorców udział ten wynosi 11,73 proc.).
Z kolei przedstawiciele wolnych zawodów, takich jak lekarze czy architekci, korzystający ze stawki 14 proc., odpowiadali za 11,41 proc. ogólnych wpływów. Po wyeliminowaniu najmu prywatnego udział tej grupy w przychodach z działalności gospodarczej wzrasta do 12,87 proc.
Ryczałt nie dla każdego
Jak podkreśla Piotr Juszczyk, ryczałt nie jest optymalny w działalnościach niskomarżowych i tam, gdzie koszty stanowią dużą część przychodów. Nie sprawdzi się również w usługach objętych najwyższymi stawkami, choć i tam coraz częściej wygrywa przewidywalność składki zdrowotnej. W ocenie eksperta ta forma opodatkowania pozostanie naturalnym wyborem:
- dla programistów i szerzej sektora IT,
- dla lekarzy i zawodów specjalistycznych,
- dla mikroprodukcji,
- dla firm budowlanych,
- a na rynku mieszkaniowym – dla wszystkich wynajmujących, ponieważ najem prywatny może być rozliczany wyłącznie ryczałtem.
– Kluczowa jest przewidywalność. Składka zdrowotna w ryczałcie jest zryczałtowana w trzech progach przychodowych, co pozwala z góry oszacować roczne obciążenia. Dodatkowo można odliczyć 50 proc. zapłaconej składki zdrowotnej od przychodu, obok standardowych odliczeń składek społecznych. Na skali i liniówce składka liczona jest od dochodu (odpowiednio 9 proc. i 4,9 proc.), co przy wysokiej marżowości bywa mniej przewidywalne. Atutem ryczałtu pozostaje także prostsza ewidencja i mniej skomplikowane rozliczenia – podsumowuje Juszczyk.
Z jakich odliczeń korzystają ryczałtowcy?
Ryczałt opodatkowuje przychód uzyskany przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą. Jednak pomimo to podatnicy mogą obniżyć podstawę opodatkowania m.in. o zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne oraz połowę składek na ubezpieczenie zdrowotne. W ubiegłym roku przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych skorzystali:
- 624 tys. podatników z odliczenia składek społecznych ZUS na sumę 6,7 mld zł,
- 814,8 tys. podatników odliczyło 50% składki zdrowotnej w wysokości 3,3 mld zł,
- 25,9 tys. osób skorzystało z ulgi na darowizny – 55,6 mln zł,
- 24,1 tys. podmiotów skorzystało z IKZE – 255,1 mln zł,
- 14,3 tys. osób odliczyło wydatki na internet – 9,2 mln zł.
