Po kilku latach przerwy Polacy znowu tłumnie zaczęli kupować auta. W międzyczasie zmianie uległy przepisy dotyczące rejestracji. Podpowiadamy, jak zarejestrować samochód bez stresu. Sprawdziliśmy, ile kosztuje rejestracja samochodu, jakie dokumenty trzeba przygotować i jak nie pogubić się w gąszczu przepisów.
W pierwszym półroczu na polskich drogach i parkingach przybyło blisko 760 tys. aut, które po raz pierwszy rejestrowano w Polsce. W tym czasie właścicieli zmieniały także auta już znajdujące się w bazie Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców.
W zależności od tego, czy kupujący rejestrowali samochody kupione w Polsce, sprowadzone z zagranicy z rejestracjami standardowymi czy indywidualnymi, potrzebowali innych dokumentów i ponosili inny koszt rejestracji. Podpowiadamy, jak nie zgubić się w gąszczu przepisów.
Rejestracja samochodu – koszt
Przerejestrowanie samochodu kupionego w Polsce i rejestrowanego przez poprzednich właścicieli w naszym kraju wiąże się z otrzymaniem nowego dowodu rejestracyjnego i tablic rejestracyjnych, za które trzeba zapłacić.
Blisko dwa lata temu, 4 września 2022 r., weszły w życie przepisy, zgodnie z którymi zniesiony został obowiązek wydawania przez wtórników kart pojazdu oraz nalepki kontrolnej na przednią szybę, co pozwala zaoszczędzić 19 zł. W sumie w wydziale transportu trzeba będzie zostawić 161,50 zł na:
- 80 zł – tablice rejestracyjne,
- 54 zł – dowód rejestracyjny,
- 13,50 zł – pozwolenie czasowe,
- 12,50 zł – komplet znaczków legalizacyjnych,
- 1,50 zł – opłata ewidencyjna.
Opłata może być jednak niższa. Od ponad dwóch lat nie trzeba bowiem zmieniać tablic rejestracyjnych, o ile samochód był już wcześniej zarejestrowany w Polsce. Co istotne, tablice muszą być zgodne z obowiązującym wzorem, a przy tym utrzymane w dobrym stanie. Wówczas opłata wyniesie 81,50 zł.
Znacznie więcej, bo 1081,50 zł, zapłacą za to wybierający indywidualne numery rejestracyjne. Wyższa cena umożliwi nam jednak wybór składającego się z maksymalnie pięciu liter wyrazu, który zastąpi standardowy numer rejestracyjny. Koszt to 200 zł za każdą literę.
Rejestracja samochodu – wniosek
Wniosek o zarejestrowanie samochodu musimy złożyć w wydziale komunikacji starostwa powiatowego, urzędu miasta (w przypadku miast na prawach powiatu, np. Wrocław, Poznań) lub urzędzie dzielnicy (Warszawa).
We wniosku powinniśmy umieścić przede wszystkim dane dotyczące pojazdu:
- rodzaj,
- przeznaczenie,
- typ,
- markę,
- model,
- rok produkcji,
- numer identyfikacyjny VIN,
- numer nadwozia,
- silnika,
- a w przypadku rejestracji samochodu z jednoczesnym wyrobieniem nowych tablic dodatkowo dotychczasowy numer rejestracyjny i numer karty pojazdu.
Jeśli wybierzemy indywidualne tablice rejestracyjne, musimy dopisać także składające się z pięciu liter słowo, które będzie na nich widniało.
We wniosku należy wypisać także dokumenty, które w formie załączników doręczymy wraz z wnioskiem.
Rejestracja samochodu – wymagane dokumenty
Oprócz wniosku o rejestrację samochodu ze wspomnianymi wyżej danymi, w wydziale komunikacji trzeba przedstawić spory plik dokumentów.
Obok dowodu tożsamości to przede wszystkim dowód własności pojazdu, czyli umowę kupna, fakturę VAT lub umowę o darowiźnie. Niezbędny będzie także dowód rejestracyjny auta, zaświadczenie o wykonanym z pozytywnym skutkiem przeglądzie rejestracyjnym, o ile w dowodzie rejestracyjnym nie ma wpisu o ważnym badaniu technicznym, aktualna polisa OC i potwierdzenie uiszczenia opłat rejestracyjnych.
Jeśli kupiliśmy auto od osoby prywatnej, na ręce urzędnika będziemy musieli złożyć także potwierdzenie opłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych.
Z kolei jeśli zdecydujemy się na zmianę numeru rejestracyjnego, do urzędu będziemy musieli donieść także dotychczasowe tablice rejestracyjne.
Ile czasu na zarejestrowanie samochodu?
Zgodnie z ustawą Prawo o ruchu drogowym nowy właściciel musi w ciągu 30 dni powiadomić starostę o nabyciu samochodu. Tyle samo czasu przysługuje sprzedającemu, aby zgłosić sprzedaż auta do wydziału komunikacji.
Podczas pierwszej wizyty urzędnik rejestruje samochód czasowo na 30 dni. Otrzymujemy wówczas tzw. miękki dowód, czyli pozwolenie czasowe, a także tablice rejestracyjne, które pozwolą legalnie poruszać się po drogach publicznych. W ciągu 30 dni urzędnicy mają czas, aby sprawdzić znajdujące się na wniosku informacje o pojeździe, a następnie wydrukować docelowy dowód rejestracyjny.
Jego wydanie będzie wiązało się z rejestracją samochodu na stałe. Jeśli w ciągu 30 dni kalendarzowych nie otrzymamy stałego dowodu rejestracyjnego, powinniśmy zgłosić się do urzędu, aby wydłużyć ważność tymczasowego dowodu na dodatkowe 14 dni. W innym przypadku nie będziemy mieli możliwości jazdy autem po drogach publicznych bez narażenia się na mandat.
Nie zgłosisz kupna lub sprzedaży auta – zapłacisz 1000 zł
Choć obowiązek zgłaszania transakcji istnieje od dawna, nie był ściśle egzekwowany. Od nowego roku do przestrzegania przepisów i rejestrowania transakcji w ciągu ustawowych 30 dni będą zachęcały kierowców kary finansowe – od 200 do nawet 1000 zł.
O tym, ile trzeba będzie zapłacić, zdecyduje urzędnik – w każdym przypadku indywidualnie. Wpływ na wysokość kary będzie miał m.in. czas, jaki upłynął od wyznaczonego terminu oraz od tego, czy to pierwsze, czy kolejne przekroczenie terminu.
Rejestracja nowego samochodu – dokumenty
Mniej skomplikowana wydaje się rejestracja nowego samochodu kupionego od dilera w salonie samochodowym. Nie będziemy musieli wówczas kompletować niezbędnych dokumentów, ponieważ te przekaże nam sprzedawca. Oprócz wniosku o zarejestrowanie pojazdu, dokumentu potwierdzającego własność auta, potwierdzeń wszystkich opłat i karty pojazdu – o ile została wydana, do urzędu należy dostarczyć również świadectwo homologacji (zgodności) pojazdu, które będzie zawierało dane i informacje o pojeździe, oświadczenie o podleganiu obowiązkowi zapewniania sieci zbierania pojazdów lub fakturę, która będzie zawierała takie oświadczenie, które dostarczy sprzedawca.
Jeśli auto zostało przywiezione do salonu z innego kraju UE, trzeba będzie dołączyć także jeden z trzech dokumentów:
- dokument potwierdzający zapłatę akcyzy,
- dokument stwierdzający zwolnienie z akcyzy,
- oświadczenie salonu o posiadaniu oryginału lub kopii dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy.
Rejestracja samochodu zabytkowego – potrzebne dokumenty
Abu zarejestrować samochód jako zabytek i otrzymać dla niego żółte tablice należy wypełnić tzw. białą kartę (kartę ewidencyjną ruchomego zabytku techniki) oraz wniosek o wpisanie pojazdu do wojewódzkiej kartoteki ewidencji zabytków techniki. Oba te dokumenty trzeba złożyć w siedzibie wojewódzkiego konserwatora zabytków lub w regionalnej delegaturze. Drugi egzemplarz białej karty należy przesłać do Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków.
Po uznaniu naszego auta za zabytek, należy przeprowadzić badanie techniczne auta. Do rejestracji pojazdu i uzyskania żółtych tablic w wydziale komunikacji należy złożyć zaświadczenie o badaniu pojazdu, protokół z oceny stanu technicznego oraz uwierzytelnioną kopię decyzji wpisania auta do wojewódzkiej ewidencji pojazdów zabytkowych.
Procedury są znacznie dłuższe i droższe od normalnej rejestracji (koszt sięga nawet ponad 1000 zł), ale po uzyskaniu żółtych tablic auto nie musi już przechodzić corocznych, okresowych badań technicznych.
Aby dokonać takiej rejestracji, pojazd musi mieć co najmniej 25 lat, a od zakończenia produkcji danej generacji modelu musi minąć nie mniej niż 15 lat. Na decyzję o zarejestrowaniu samochodu jako zabytku wpływ ma jednak przede wszystkim wojewódzki konserwator zabytków. W związku z rosnącą liczbą aut z żółtymi tablicami, konserwatorzy w ostatnim czasie zaostrzają kryteria i jako zabytkowe rejestrują pojazdy starsze niż 30-letnie.
Rejestracja samochodu elektrycznego z zielonymi tablicami
Od 1 stycznia 2020 r. właściciele samochodów elektrycznych i z napędem wodorowym mogą wymieniać tablice rejestracyjne z tradycyjnych na zielone. Z urzędu otrzymują je nowe samochody elektryczne rejestrowane po 1 stycznia 2020 r. Tablice są także wyposażane w naklejki legalizacyjne – z czerwoną obwódką przeznaczone dla aut elektrycznych i żółtą dla samochodów napędzanych wodorem. Właściciele świeżo rejestrowanych „elektryków” nowe tablice otrzymają zamiast wydawanych dotychczas naklejek na szyby.
Co ważne, wymiana tablic rejestracyjnych na zielone nie pociąga za sobą konieczności wymiany dowodu rejestracyjnego.
Właściciele kupionych i zarejestrowanych wcześniej aut mogą, ale nie muszą, wymienić dotychczasowych tablic. Aby wymienić tablice rejestracyjne na zielone, należy złożyć wniosek do starostwa powiatowego, urzędu miasta (w przypadku miast na prawach powiatu) lub urzędu dzielnicy (w przypadku Warszawy). Jako powód wymiany należy wpisać wymianę w celu oznakowania pojazdu elektrycznego.
Wymiana tablic, podobnie jak w przypadku standardowych białych, kosztuje 80 zł lub 200 zł za każdą literę w przypadku numeru indywidualnego.
Co istotne, zielonych tablic rejestracyjnych nie otrzymają właściciele aut hybrydowych.
Jak zarejestrować samochód w miejscu zamieszkania?
Aby zarejestrować samochód w miejscu zamieszkania, a nie zameldowania, wystarczy udowodnić, że mieszka się w danym mieście. Podczas rejestracji urzędnik będzie mógł zażądać od nas udokumentowania mieszkania w danym mieście lub powiecie. Wówczas będziemy musieli przedstawić np. umowę o pracę lub umowę najmu mieszkania.
Rejestracja samochodu przez współwłaścicieli
Zdarzają się, i to dość często, sytuacje, w których samochód posiada więcej właścicieli – np. męża i żonę, ojca i syna. Jeśli drugi kierowca stanie się współwłaścicielem w momencie zakupu, rejestracja pojazdu przebiega identycznie jak w przypadku jednego właściciela.
Inna procedura obowiązuje w sytuacji, gdy współwłaściciel pojawił się po wcześniejszej rejestracji samochodu. Co wówczas należy zrobić? Przede wszystkim zalegalizować współwłasność, np. poprzez umowę darowizny. Zazwyczaj udziały dzielone są po połowie, ale w darowiźnie można przekazać dowolną część darowanego przedmiotu, w tym przypadku samochodu.
Akt darowizny, oprócz danych darczyńcy i obdarowanego, musi zawierać dane samochodu, datę i miejsce podpisania umowy darowizny, oświadczenie o prawie własności pojazdu, oświadczenie o przekazaniu części udziałów oraz oświadczenie o przyjęciu oddziałów.
Darowiznę należy zgłosić w ciągu 14 dni w urzędzie skarbowym i opłacić podatek od czynności cywilnoprawnych wynoszący 2 proc. wartości pojazdu. Na jego uiszczenie ustawodawca przewidział kolejne 14 dni. Co istotne, podczas rejestracji samochodu będącego współwłasnością w wydziale komunikacji muszą pojawić się wszyscy właściciele.
Rejestracja pojazdu – upoważnienie dla pełnomocnika
Aby bezboleśnie przejść proces rejestracji samochodu i oszczędzić sobie stania w kolejce z dokumentami, możemy skorzystać z instytucji pełnomocnika, który w naszym imieniu dopełni wszystkich formalności, a finalnie również odbierze nasz dowód rejestracyjny.
Upoważnienie mogą przekazać także współwłaściciele, którzy nie mają możliwości stawienia się w wydziale komunikacji.
Upoważnienie do zarejestrowania pojazdu przez pełnomocnika musi mieć formę pisemną. Muszą się w nim znaleźć dane właściciela pojazdu i pełnomocnika oraz wyraźny zapis, do czego dokładnie go upoważniamy – m.in. dane samochodu, który będzie miał w naszym imieniu zarejestrować. Niezbędny jest także czytelny podpis.
Jedynie w przypadku pełnomocnictwa realizowanego przez rodziców, dzieci, rodzeństwo, dziadków i wnuki jest bezpłatne. Za upoważnienie jakiejkolwiek innej osoby trzeba zapłacić 17 zł. Opłatę należy uiścić przed złożeniem wniosku o zarejestrowanie samochodu, a dowód wpłaty załączyć do dokumentów.
Jak sprawdzić, czy auto nie jest kradzione?
W 2023 r. w Polsce z powodu kradzieży wyrejestrowano skradziono 5,6 tys. samochodów – wynika z danych Komendy Głównej Policji. Część z nich trafiła na czarny rynek. Jak nie dać się oszukać i sprawdzić, czy samochód nie jest kradziony?
W pierwszej kolejności należy sprawdzić tożsamość sprzedającego oraz faktyczne pochodzenie auta oraz jego wartość rynkową, jeśli jest zaskakująco niska. Na tym etapie ważna jest także rozmowa ze sprzedawcą, choćby telefoniczna, podczas której możemy zweryfikować informacje zawarte w ogłoszeniu.
Jeśli będziemy mieć wątpliwości, powinniśmy sprawdzić numer VIN na podwoziu lub nadwoziu z tym, który wpisany jest do dowodu rejestracyjnego. Numer VIN auta możemy także sprawdzić, pobierając bezpłatny raport z Centralnej Ewidencji Pojazdów.
To, czy auto nie ma „przebitego” numeru VIN lub silnika, możemy zweryfikować również na komisariacie policji, gdzie dodatkowo sprawdzimy, czy auto nie znajduje się na liście pojazdów kradzionych.
Znając numer VIN auta, możemy także sprawdzić historię pojazdu, korzystając ze strony www.historiapojazdu.gov.pl. Dowiemy się wówczas m.in. o kolejnych zmianach właścicieli i badaniach technicznych.
Co zrobić, gdy kupiliśmy skradziony samochód?
To na kupującym ciąży obowiązek sprawdzenia, czy auto jest kradzione. Jeśli tego nie zrobimy i staniemy się właścicielami kradzionego auta, możemy zostać oskarżeni o paserstwo. W konsekwencji kupione auto zostanie nam odebrane, a zwrotu pieniędzy będziemy mogli ubiegać się w postępowaniu cywilnym przeciwko nieuczciwemu sprzedawcy.
